Aanpak dak- en thuisloosheid: ‘Kiest België voluit voor Housing First?’

Voorzitterschap als kans

Tijdens de komende winter wordt België voorzitter van de Raad van de Europese Unie. Ons land neemt de fakkel over van Spanje en engageert zich voor een sociaal en veilig Europa. De versterking van de Europese welvaartstaat staat hoog op de agenda.

‘Het is voor België een uitgelezen kans om te pleiten voor een doortastende aanpak van dak- en thuisloosheid.’

Het voorzitterschap biedt ruimte om eigen accenten te leggen. Het is voor België een uitgelezen kans om in Europees verband verder te pleiten voor een doortastende aanpak van dak- en thuisloosheid.

Dat is ook nodig: in 2021 ondertekende de Europese leiders in het Verdrag van Lissabon de doelstelling om tegen 2030 dak- en thuisloosheid te bannen. Voor verschillende lidstaten is de weg nog lang. Met het Belgische voorzitterschap is de tijd rijp om daar werk van te maken.

Ook vrouwen en kinderen

De cijfers uit de meest recente dak- en thuislozentellingen tonen dat het probleem breder verspreid is dan algemeen gedacht. Het beeld van aan drugs- of alcoholverslaafde mannen die op straat rondzwerven klopt niet meer. De harde werkelijkheid van precaire leefomstandigheden treft nu ook kinderen, jongeren en vrouwen. Tel daar het aantal mensen bij dat in een precaire woonsituatie verblijft en je stelt vast dat de realiteit anno 2023 schrijnend is.

Om tot een goede schatting te komen voor heel België, moeten extrapolaties van eerdere tellingen nog volgen. Maar het is overduidelijk dat de dak- en thuisloosheidcijfers op heel het grondgebied veel hoger liggen dan verwacht.

Er zijn veel redenen om bezorgd te zijn. Her en der duiken beloftes en pilootprojecten op, maar een meer ingrijpende en duurzame verandering komt er niet. Ondanks de cijfers, boekt ons land weinig vooruitgang.

Buurlanden durven kiezen

Nederland neemt de ambitie van een Europa zonder dak- en thuisloosheid ernstiger.

‘Zonder woning is er geen houvast om een menswaardig leven te leiden.’

Het Nationaal Actieplan Eerst een Thuis schrijft dat “de aanpak van dakloosheid het meest succesvol is wanneer er rigoureuze keuzes worden gemaakt in het denken over dakloosheid”. Housing First is een van die keuzes en baseert zich op het feit dat huisvesting een mensenrecht is. Het Actieplan stelt daarom dat dakloze mensen een woning niet moeten ‘verdienen’. Ze moeten ook niet bewijzen dat ze klaar zijn om in een woning te verblijven. Want zonder een woning is er geen houvast om een menswaardig leven te leiden.

Ook Duitsland neemt het onderwerp ernstig en besliste om radicaal in te zetten op Housing First. De cijfers zijn hier dan ook hallucinant. Bijna een kwart miljoen mensen zijn er thuisloos. Duitsland zou ruim 37.000 daklozen tellen, waarvan volgens de meest recente tellingen 2.000 in Berlijn zouden verblijven. Dat zijn bijzonder hoge cijfers. Goed om weten: Brussel telt ongeveer 1.000 daklozen, terwijl het drie keer minder inwoners heeft dan Berlijn… De tellingen zijn onder voorbehoud en tonen slechts het topje van de ijsberg.

Ambitieus België?

België heeft dus veel redenen om tijdens haar voorzitterschap de ambities van het Verdrag van Lissabon opnieuw in de schijnwerpers te zetten. Dat is een morele plicht ten aanzien van de in totaal bijna 1 miljoen daklozen in de Europese Unie.

Lees ook

‘Thuisloosheid bannen is mogelijk. Het niet doen is een politieke keuze’

Maak de ambitie voor een sociaal Europa zonder dak- en thuisloosheid waar. Ontwikkel zowel federaal, regionaal en lokaal een beleid dat radicaal kiest voor Housing First. Want ook al worden de winters misschien niet meer zo koud, ze zullen er altijd blijven. En niemand zou moeten buiten slapen, hoe warm of koud het in de komende jaren ook wordt.