Intergenerationele initiatieven
Meer dan ooit dragen grootouders een deel van de opvoeding van hun kleinkinderen. Die intergenerationele gezinsdynamiek is bijzonder betekenisvol en leerzaam. Toch wordt de kracht van die mix tussen jong en oud zelden expliciet benoemd omdat ze evident lijkt binnen de muren van het gezin.
‘Samenwerking tussen jongeren en ouderen heeft een bijzondere waarde.’
Verschillende Vlaamse intergenerationele initiatieven maken ook aan de buitenwereld duidelijk dat samenwerking tussen jongeren en ouderen een bijzondere waarde heeft. Ze doorbreken de muren van het gezin en zetten jong en oud samen in contexten waar dat niet zo snel vanzelf gebeurt.
Op dit vlak is Gent een voorloper: de Arteveldestad bekroont jaarlijks op 29 april, Europese dag van intergenerationele solidariteit, een project waar jong en oud samenwerken. De lijst aan initiatieven is lang en divers: samen tuinieren, spelen, dansen, creatief zijn…
Vanzelfsprekend vind je ook buiten Gent zulke projecten waar generaties iets voor elkaar betekenen. Deze initiatieven bevorderen de sociale interactie tussen generaties. Ze versterken de sociale betrokkenheid van ouderen, verkleinen de afstand tussen generaties en dragen bij aan een veerkrachtige en duurzame leefomgeving.
Generatietuinen en toneelstukken
Dezelfde dynamiek vinden we op verschillende plaatsen in Vlaanderen terug in generatietuinen van woonzorgcentra. De bewoners onderhouden bloemen, struiken en bomen samen met kinderen uit de buurt. In de tuin worden activiteiten georganiseerd die leuk zijn voor beide generaties.
Beide genieten van de groene buitenruimte. Daarbovenop brengt omgang met de mensen van het woonzorgcentrum kinderen respect bij voor de oudere generatie.
Van oud naar jong en terug
Deze intergenerationele projecten tonen de kracht van ontmoeting tussen jong en oud. En zo zijn er nog veel andere mogelijkheden tot uitwisseling.
Ouderen hebben vaak een schat aan ervaring en inzichten die jongere generaties kunnen inspireren. Denk aan levenslessen, tradities en praktische vaardigheden. Die kunnen overdragen aan jonge mensen geeft ouderen een gevoel van voldoening en de bevestiging dat ze nog steeds waardevol zijn voor de samenleving. Voor jongeren kunnen dit soort vaste bakens dan weer ondersteunend zijn voor hun zelfvertrouwen.
Jongeren groeien op in een wereld waarin technologie en globalisering veel invloed uitoefenen. Hun frisse ideeën kunnen ouderen helpen zich aan te passen aan nieuwe trends.
Interactie met jongeren biedt ouderen de kans om bij te blijven met technologische en culturele ontwikkelingen. Jongeren kunnen hen bijvoorbeeld leren omgaan met smartphones, sociale media of nieuwe trends.
Ook de gemeenschap heeft er baat bij
Al die intergenerationele interacties helpen ook stereotypen over jongeren en ouderen doorbreken. Dat draagt bij aan een samenleving die minder bevooroordeeld en verdeeld is.
‘Ouderen brengen stabiliteit en een langetermijnperspectief, terwijl jongeren zich richten op creativiteit en innovatie.’
En wanneer we minder verdeeld zijn, kunnen we profiteren van elkaars kennis. Bij de oplossing van complexe problemen zoals klimaatverandering of ongelijkheid zijn de unieke perspectieven en ervaringen van verschillende generaties een meerwaarde. Ouderen brengen stabiliteit en een langetermijnperspectief, terwijl jongeren zich richten op creativiteit en innovatie. Die combo kan leiden tot duurzame oplossingen.
Gedeelde verantwoordelijkheid
In een wereld waar oud en jong vaak ingevuld worden als twee verschillende werelden, is intergenerationele verbondenheid niet vanzelfsprekend. Om dat mogelijk te maken, moeten alle betrokken partijen hun steentje bijdragen.
Oudere generaties kunnen andere verwachtingen hebben dan jongere mensen, en vice versa. Daarom is het belangrijk om vooraf heel duidelijk de verwachtingen en doelen te formuleren zodat er een gedeeld draagvlak voor de initiatieven kan ontstaan.
Sociale professionals aan zet
Sociale professionals hebben het versterken van relaties tussen individuen en gemeenschappen in de vingers. Ze zijn de ideale partner om te betrekken bij projecten en initiatieven rond intergenerationele verbondenheid.
Ze kunnen ondersteuning bieden bij het creëren van empathie voor en sociaal bewustzijn rond de achtergronden en situaties van deelnemers, instaan voor conflictbemiddeling en communicatiebeheer tussen generaties, en de participatie van kwetsbare groepen mogelijk maken. Dat alles met aandacht voor de complexe dynamieken tussen verschillende generaties.
De rol van beleidsmakers
Ook politici en beleidsverantwoordelijken spelen een belangrijke faciliterende rol. Er is meer nodig dan losse eenmalige projecten.
Het implementeren van intergenerationele strategieën door de verschillende beleidsniveaus (lokaal, regionaal, nationaal) is een voorwaarde voor een langdurig, positief effect op de gemeenschap en het land als geheel.
‘Er is meer nodig dan losse eenmalige projecten.’
Die inzet is nodig op verschillende domeinen, zoals: woonbeleid, gezondheid en welzijn, eenzaamheidsbestrijding, arbeidsmarkt en levenslang leren.
Niet zonder slag of stoot
Omwille van de verschillen in sociale klasse, religie of traditie moeten alle betrokkenen actief samenwerken aan het overbruggen van culturele barrières, bijvoorbeeld door bewustwordingscampagnes en door het stimuleren van gemeenschappelijke activiteiten die de diversiteit in de gemeenschap weerspiegelen.
Omdat jongeren en ouderen wellicht vaak verschillende waarden, normen, manieren van denken en een ander taalgebruik hebben, is het noodzakelijk om steeds weer in te zetten op wederzijds begrip.
Maar ook machtsongelijkheid is een uitdaging. Ouderen kunnen bijvoorbeeld de neiging hebben om jongeren te domineren in gesprekken of besluiten, waardoor jongeren zich niet gehoord voelen. En ouderen die zich geïsoleerd voelen of buitengesloten van de maatschappij, zijn vaak te terughoudend om deel te nemen aan intergenerationele initiatieven.
Bruggen bouwen
Het positief stemmen van de publieke opinie over de band tussen jong en oud vereist een multidimensionale aanpak. Het is nodig om de voordelen voor beide generaties te benadrukken, succesverhalen te delen en mogelijkheden voor interactie en samenwerking te creëren.
In plaats van overal diepe kloven tussen jong en oud te zien, moeten we vooral bruggen blijven bouwen. Het is belangrijk om beleidsmakers, onderwijs, media en de gemeenschap actief te betrekken, zodat een inclusieve samenleving waarin alle generaties elkaar ondersteunen en van elkaar leren, kan bloeien.
Reacties [3]
Ik ben 70 en heb er zeer veel deugd van om met jongeren te praten maar ik vind dat ze ook luisteren naar de ouderen om ervaringen te delen
Sterk pleidooi voor investeringen in educatie, participatie en toegankelijke initiatieven, zodat de verbondenheid tussen generaties versterkt wordt en we als samenleving optimaler kunnen inspelen op de uitdagingen van morgen.
Zeker een meerwaarde om Ouderen en jongeren te verbinden. Op leren staat geen leeftijd en jong kan oud leren en zeker kunnen ouderen leren van jongeren.Alleen wordt er te weinig ruimte gemaakt om dit mogelijk te maken.