Je bent meer dan je diagnose!

Wekker

Of ik voor hem een wekker kan meebrengen? Luc vraagt het heel voorzichtig. Ik knik aarzelend, zijn vraag maakt me verdrietig.

‘Hij vond het erg dat hij niet meer kon stappen.’

Het is de aarzeling om een topatleet te helpen als hij problemen heeft bij het aantrekken van zijn loopschoenen. Schroom. Hij, ooit een trotse en stoere arbeider, kwam twee jaar geleden in opname. Hier ligt hij in een ziekenhuisbed op de gesloten afdeling van de psychiatrische instelling, bijna volledig verlamd aan de benen.

Hij vraagt mij een wekker zodat hij ’s nachts ziet hoe laat het is. Hij kan dan de uren aftellen tot het ontbijt.

Verlamming

De verlamming kwam geleidelijk. Hij wandelde graag en veel, maar het kostte hem de laatste maanden steeds meer moeite. ‘De grote tour’, enkele blokken rond de psychiatrische instelling, moest hij opgeven. Toen ook ‘de kleine tour’ niet meer lukte, bleef hij binnen.

Hij takelde langzaam af. Maar omdat Luc geen klager is, ontsnapte dat lange tijd aan de aandacht van zijn omgeving.

Uiteindelijk werd hij bedlegerig en kon hij zichzelf niet meer behelpen. Het spreken ging steeds moeilijker, de sociale contacten werden minder. Luc hulde zich steeds meer in zwijgzaamheid. Hij moest verhuizen naar een andere afdeling binnen de psychiatrische instelling, een afdeling met veel toezicht. Dat het een gesloten afdeling was maakte voor hem niet zoveel uit. Hij was toch aan zijn bed gekluisterd.

Alleen met de mensen die echt de tijd voor hem namen, sprak hij nog. Ik bleef bij hem, ook tijdens de lange stiltes. Ik vond dat een vorm van respect voor zijn lijden. Hij vond het erg dat hij niet meer kon stappen, heel erg. Zorgen voor een wekkertje leek het enige wat ik nog kon doen en dat was veel te weinig.

Symptoom

Dokters in het ziekenhuis onderzochten hem maar vonden niets. Ook de specialisten buiten het ziekenhuis vonden geen oorzaak. Naarmate de resultaten uitbleven, werd Luc nog stiller.

Eén van de specialisten besloot in een rapport dat de verlamming het laatste stadium van een schizofreen proces was. Een collega-dokter benoemde het afsluiten van Luc als ‘regressie’. De fysieke problemen waren volgens hem een symptoom waarmee Luc aangaf dat hij “zich niet meer staande kon houden in het leven”.

Diagnose

We hadden begrip voor de moeilijke zoektocht. Soms zijn problemen van mensen erg ingewikkeld. Alleen waren we niet tevreden met de antwoorden, het was fatalisme dat voortkwam uit psychiatrisch diagnostisch denken.

‘Het was fatalisme dat voortkwam uit diagnostisch denken.’

Het leek alsof men bij Luc, net omdat hij patiënt was in een psychiatrisch ziekenhuis, sneller de zoektocht staakte naar een lichamelijke oorzaak voor zijn fysiek lijden. De verlammingsverschijnselen werden al te snel verklaard vanuit zijn psychische kwetsbaarheid.

De diagnose was een oplossing voor wie enkel de psychiatrische patiënt zag, niet meer de mens achter de kwetsbaarheid.

Alibi

Luc en een aantal mensen van het team voelden intuïtief dat het anders lag. De oorzaak van de verlamming was niet verbonden met de psychische kwetsbaarheid. Luc’s kwetsbaarheid mocht geen alibi zijn om het zoeken naar de oorzaak te stoppen. De psychiater van de afdeling deed hiervoor onophoudelijk appel op de specialisten.

Eén van hen kwam uiteindelijk op het spoor van een uitzonderlijke bijwerking van medicijnen. Luc kreeg andere geneesmiddelen. Dat bracht beterschap. Opluchting bij iedereen. Er was weer hoop dat Luc ooit opnieuw zou stappen.

Luc was Luc

Volgens de specialisten moest Luc nu verhuizen naar een revalidatiecentrum. Dat was de normale gang van zaken. Maar Luc weigerde.

‘We hebben Luc als mens ontmoet.’

Wij overtuigden de dokters om hem toch in onze afdeling houden. Wij kennen Luc als een koppige einzelgänger. Verdriet en pijn wilde hij verwerken als man, alleen. Ook het terugvechten wilde hij zelf doen.

Wij geloofden dat hij weer hoop en kracht zou vinden om zelf, met enige hulp van ons, te stappen. Voor Luc was het belangrijk dat hij in zijn vertrouwde omgeving kon zijn, bij mensen die in hem geloofden. Mensen die hem helpen.

Intuïtie

We kregen gelijk. We vierden samen het moment dat hij opnieuw de kleine tour had gewandeld. En nog later deed hij ook weer de grote tour. Nu stapt Luc weer zoals vroeger. Zo is Luc nu éénmaal.

Luc en ik spraken nadien regelmatig over zijn verlamming, zijn doorzettingsvermogen en onze koppigheid. We hadden gelijk. Zijn psychisch lijden was niet de oorzaak van zijn fysiek lijden. Wij wisten dat omdat we Luc kenden. We hadden hem als mens ontmoet. We voelden dat het anders lag.