Menswaardig inkomen
Overheden voorzien minimuminkomens om voor iedereen een menswaardige levensstandaard te waarborgen. Maar wat een menswaardig inkomen is, valt in de praktijk niet eenvoudig te bepalen.
Een menswaardig inkomen moet toelaten om volwaardig te kunnen deelnemen aan de maatschappij. Dat wil zeggen dat mensen alle sociale rollen kunnen vervullen die de maatschappij van hen verwacht en dat ze deze verwachtingen zelf mee kunnen vormgeven.
‘Een menswaardig inkomen moet toelaten om volwaardig te kunnen deelnemen aan de maatschappij.’
Een concrete toetssteen voor een menswaardig inkomen zijn de referentiebudgetten. Dat zijn geprijsde korven van goederen en diensten die op basis van wetenschappelijk onderzoek een antwoord geven op de vraag hoeveel inkomen een gezin minimaal nodig heeft om volwaardig aan de samenleving deel te nemen.
Het referentiebudget gaat ervan uit dat gezinnen in goede gezondheid verkeren, hun budget goed beheren, geen eigen wagen bezitten en over een kwaliteitsvolle woning beschikken. Wanneer niet aan deze voorwaarden is voldaan, is het minimaal noodzakelijk inkomen hoger.
Proef op de som
Zijn de minimuminkomens in ons land voldoende om menswaardig te leven? Om dat te weten, vergeleken we voor 2023 de beschikbare minimuminkomens van gezinnen met het referentiebudget. Dit beschikbaar inkomen houdt rekening met de sociale zekerheidsbijdragen, het groeipakket, de federale werkbonus en Vlaamse jobbonus en de personenbelasting.
In onderstaande figuur worden de resultaten getoond voor verschillende gezinstypes: een alleenstaande, een alleenstaande met een kind in het lager en middelbaar onderwijs, een koppel en een koppel met een kind in het lager en middelbaar onderwijs.
Klik op de afbeelding om hem groter te bekijken.
Minimuminkomens volstaan bijna nooit
Zoals te zien in de figuur, zijn de referentiebudgetten en kosten voor private huur steeds hoger dan het beschikbaar inkomen uit het leefloon en de minimumwerkloosheidsuitkering. De gezinstypes kunnen dus niet menswaardig leven van een minimumuitkering wanneer ze een private woning huren in Vlaanderen.
‘Deze gezinstypes kunnen niet menswaardig leven van een minimumuitkering.’
En wat als er in het gezin een inkomen uit tewerkstelling is? Ook wanneer één volwassene van het gezin voltijds gaat werken tegen het minimumloon, is dit meestal onvoldoende om menswaardig te kunnen leven.Voor het minimumloon gebruiken we het GGMMI (gemiddeld gewaarborgd minimum maandinkomen).Als we naar de figuur kijken: voor de alleenstaande mama met een kind in het lager en middelbaar onderwijs levert werken voor een minimumloon 392 euro meer op dan een leefloon, en 467 euro meer dan een mininumwerkloosheidsuitkering. Toch kan zij hiermee nog altijd niet voldoen aan het referentiebudget en de huur van een woning op de private markt.
En zelfs een voltijdse tewerkstelling aan een laag loon is niet altijd voldoende.Een laag loon stellen we gelijk aan 2/3 van het mediane brutoloon.Gezinnen met oudere kinderen hebben de grootste financiële tekorten. Dit komt voornamelijk doordat het groeipakket, zelfs indien men rekening houdt met alle sociale toeslagen, onvoldoende is om de minimale kost van kinderen te dekken. Deze tekorten nemen toe met de leeftijd van de kinderen.
Impact van sociale correcties
Niet enkel de hoogte van de inkomens, maar ook de kostprijs van noodzakelijke goederen en diensten bepalen of een minimuminkomen voldoende is om menswaardig te kunnen leven.
Doorheen de jaren zijn er heel wat sociale correcties in het leven geroepen om de kostprijs van deze goederen te verminderen voor gezinnen met een beperkt inkomen. We onderzochten de impact van tien sociale correcties in Vlaanderen zoals de verhoogde tegemoetkoming, het sociaal tarief voor elektriciteit en water en de stookoliepremie.
Wat blijkt? Wanneer de gezinnen al hun rechten uitputten, wat ze in de realiteit vaak niet doen omwille van diverse drempels, kunnen de gezinnen met een leefloon of minimumwerkloosheidsuitkering maandelijks tussen de 63 euro en 193 euro besparen. Toch is met deze besparing het leefloon of minimuminkomen nog altijd ontoereikend.
Sociale huur maakt het verschil
We onderzochten ook de impact van de huurpremie en een sociale huurwoning. Conclusie: pas wanneer gezinnen een sociale woning kunnen huren gaan ze er financieel aanzienlijk op vooruit. Zo betaalt een koppel met een leefloon met twee kinderen, 570 euro minder huur in vergelijking met de mediane private huurprijs in Vlaanderen.
‘Pas wanneer gezinnen een sociale woning kunnen huren gaan ze er financieel op vooruit.’
Toch blijft het inkomen uit een leefloon of minimumwerkloosheidsuitkering voor een koppel met twee kinderen ontoereikend, zelfs als zij een sociale woning huren. Voor de andere gezinstypes maakt een sociale huurwoning wel het verschil. In deze situatie zijn het leefloon, de minimumwerkloosheidsuitkering en het minimumloon (net) voldoende om menswaardig van te kunnen leven.
Als mensen vier jaar ononderbroken op de wachtlijst staan voor een sociale huurwoning, hebben ze recht op een huurpremie. In 2023 bedroeg deze maximaal 177 euro per maand, vermeerderd met bijna 30 euro per kind ten laste. De impact van een huurpremie is dus kleiner dan een sociale huurwoning. Toch is de impact vaak groter dan die van de tien andere sociale correcties opgeteld.
Wat kan het beleid doen?
Om armoede structureel te bestrijden, kunnen de beschikbare inkomens worden opgetrokken door bijvoorbeeld het groeipakket voor mensen met een laag inkomen te verhogen. Dit is vooral nodig voor gezinnen met oudere kinderen aangezien het groeipakket nu onvoldoende meestijgt met de leeftijd.
‘Inzetten op meer sociale huurwoningen helpt gezinnen structureel.’
Eind 2022 stonden er meer dan 176.000 kandidaat-huurders op de wachtlijst voor een sociale woning. Inzetten op meer sociale huurwoningen met voldoende woonzekerheid en kwaliteit helpt gezinnen structureel.
Slechts een beperkte groep van de kandidaat-huurders ontvangt een huurpremie. Nochtans heeft de huurpremie een grotere impact dan vele andere versnipperde sociale correcties. Het bereik van de huurpremie kan worden vergroot door bijvoorbeeld de wachttijd te verkorten zoals in Wallonië, waar de wachttijd voor een huurpremie slechts 18 maanden bedraagt.
Als een volwassene voltijds aan de slag gaat tegen een minimumloon of een laag loon, kan deze nog steeds beroep doen op de sociale toeslagen van het groeipakket en komt die nog steeds in aanmerking voor een sociale huurwoning. Dit is goed nieuws.
Door in te zetten op meer sociale woningen en een doeltreffender groeipakket kan de overheid armoede structureel bestrijden zonder dat de kloof tussen werken en niet werken kleiner wordt aan de onderkant van de inkomensverdeling.
Reacties [8]
Ik was net m’n verhaal aant schrijven,heb t moeten wissen ! Had geenplaats genoeg! Maar wil 1 ding zeggen,leven van het OCMW is een HEL! Ik heb geen privé leven meer alles willen ze weten tot mijn dokters toe. . Volgens OCMW kan ik hun vertellen wat ik wil,dus ben ik niet geloofwaardig voor hun! Terwijl ik bevestings brief heb van de dokters! vind niet dat dit zou mogen gebeuren!
De referentiegroep is steeds de groep van mensen die bepaalt dat ontspannen meer geld kost.
1X om de twee jaar naar een prerpark en niet reizen is ook prima. Maar die bigSpenders geven mensen van eenvoudige komaf graag een minderwaardigheidscomplex
we laten ons niet kisten, we moeten eens samen mekaar steunen waar we kunnen steun en sterkte. Uiteindelijk zijn we intussen al in de meerdeheid met dit oh zo tof beleid.
Ik ben vroeger 2006 als alleenstaande door tuin ongeval dakloos geworden ben er alles door kwijt geraakt had geen schulden alle hulp werd mij 15jaar lang geweigerd slachtoffer door systeem ..meerdere keren ! Mijn jeugd situatie mishandeling toen op 18jaar leeftijd zelf slachtoffer geweest..dat heeft de overheid tegen mij gebruikt .heb het verleeft met veel mee te maken traumas alles heb ik na 5jaar op een zelfde grondgebied als dakloze dat onmogelijk is toch behaald. Had eerst super duur appartement aangeboden wat bleek die waren oplichters svk..kreeg daarna een kans om een sociale woning heb die aanvaard ook al moest ik opkuis van vorige huurder die ze gered hadden in zijn ondergang werd er gedropt en heb geen enkele hulp meer gekregen van ocmw en moest voor alles opdraaien van kosten opkuis kranen badkamer veranderd leidingen muren zo oud als straat alles 2jaar half van mijn leefgeld moeten betalen.heb nergens recht op .enkel leefloon met ziekenbriefje.geen waardigheid geen eer niks
als gescheiden werkende ouder met 4 kinderen kon ik in de jaren ’80/’90/ 2000 redelijk zuinig levend, rondkomen. Maar ik zou dit nu niet kunnen. Ik woonde in sociale woning(waar nu wachtlijsten zijn van10j soms), had allimentatie en ondehoudsgeld. Onderhoudsgeld is nu afgeschaft, alimmentatie bij halfom half ook .En men is nu gedwongen om zware kosten te maken door verplicht gebruik van internet, +Pc/laptop/smartphone/TVmet alles er op en er aan/dure sporten/duurder kleding voor elk kind. Duurder electtrische wagens, duurder openbaar vervoer(als het al in je buurt is). Ik ben blij dat we het redelijk hebben overleefd, maar nu????zou me niet meer lukken.
Ook nu zou je het getrokken hebben.
Moeders vechten leeuwinnen voor hun kinderen
Zet dit artikel af tegenover het beleid van de Vlaamse Regering van de afgelopen 10 jaar en we zien een stelselmatige afbouw van onze sociale volkshuisvesting die een ontegensprekelijke invloed heeft gehad tegen armoede.
De nva minister van wonen heeft met zijn uitgekiende strategie de bewoners dermate gestigmatiseerd dat het draagvlak in de samenleving is aangetast tot bij de bewoners zelf. Was me vroeger fier op zijn woning nu is het omgekeerde eerder waar. Het proces werd ingezet door Homans, zelf grootgebracht in het sociale woning, met haar performantiedecreet. Verder dichtgeknepen door Diependaele, tot op de laatste zitting toe van het Vlaams parlement waar men nog vlug een decreet wou doorjagen die de rechten van alle zittende huurders wou vernietigen door deze te beperken in de tijd.
Wonen is een grondrecht, deze mogen onder geen enkel beding voorwaardelijk gemaakt worden. Recent hoor ik de keizer van Antwerpen verklaren: “leefloners zullen het moeten uitzetten…” Leve de Nva.
we weten wat doen met de verkiezingen, hopelijk wordt er eens massal goed gekozen.
Zeker lezen
‘De term radicaal wordt vaak gebruikt om iemands mening te ondermijnen’
Dochter over verlies van vader met dementie: ‘Zelfbeschikking is de enige waardige piste’
Dikke Freddy aan Filip, koning der Belgen
Functionele cookies Altijd actief
Voorkeuren
Statistische cookies
Socialemediacookies