Een op negen
Eén van de grootste pijnpunten van onze kinderopvang is dat er te veel kinderen zijn per begeleider. Zo kan een onthaalouder instaan voor acht kinderen. Zijn er in de groepsopvang twee begeleiders aanwezig, dan moeten ze tot achttien kinderen opvangen.
‘Weinig landen doen slechter dan ons.’
Wanneer kinderen aan het rusten zijn, is het maximaal aantal kinderen per aanwezige kinderbegeleider zelfs veertien. Op die manier worden twee begeleiders verantwoordelijk voor 28 ‘rustende’ kinderen.
Met deze begeleider-kindratio staat België helemaal onderaan de Europese rangschikking. Weinig landen doen slechter. Om je een idee te geven: in Denemarken, Ierland, Malta en Nederland is er een begeleider voorzien per drie kinderen jonger dan één jaar. In Duitsland, Griekenland, Hongarije en Roemenië is dat één begeleider per vier kinderen jonger dan één jaar.
Kwaliteit onder druk
Het zal niet verbazen dat het voor kinderbegeleiders ontzettend moeilijk werken is met zo veel kinderen. Niet alleen hun welzijn komt hiermee onder druk te staan. Europees onderzoek wijst ook uit dat een lage begeleider-kindratio zorgt voor een betere kwaliteit van de kinderopvang.
De job van kinderbegeleider is dan ook meer dan het verversen van luiers of het toedienen van melk. Kinderbegeleiders stimuleren de kinderen in hun ontwikkeling en maken van de kinderopvang een miniwereld vol avontuur, vallen en opstaan.
De oplossing lijkt evident: haal de begeleider-kindratio naar beneden en werf massaal kinderbegeleiders aan. Spijtig genoeg is het niet zo simpel. Er is een nijpend tekort aan kinderbegeleiders. In 2020 waren er maar liefst 4.000 openstaande vacatures. Nergens in de Vlaamse zorgsector wordt zo veel personeel gezocht.
Slechte arbeidsomstandigheden
De arbeidsomstandigheden van kinderbegeleiders zijn dan ook niet om over naar huis te schrijven. Om te beginnen zijn er voor hetzelfde beroep twee verschillende collectieve arbeidsovereenkomsten (cao’s). Beginnende kinderbegeleiders weten vaak niet in welk statuut ze precies aangeworven worden.
‘Nergens in de Vlaamse zorgsector wordt zo veel personeel gezocht.’
Hebben ze pech dan merken ze na een paar jaar dat ze onder de ‘slechte’ cao vallen. Ze bouwen amper pensioenrechten of anciënniteit op en komen maar net boven het minimumloon uit.
Hebben ze geluk en zitten ze bij de betere cao, dan nog is hun loon erg karig. Zeker gezien de lange werkdagen. Lage lonen leiden tot een hoog personeelsverloop, tot de onmogelijkheid om hoger geschoolden aan te werven en daardoor tot schaarste van personeel.
Vicieuze cirkel doorbreken
Wie dan, om die schaarste op te vangen, de lat nog lager legt, ondergraaft de kwaliteit en de status van de kinderopvang en bereidt zo nog meer schaarste voor.
Die vicieuze cirkel doorbreken kan alleen met een tweetrapsraket: verbeter de arbeidsvoorwaarden en stel hogere eisen aan het beroep van kinderbegeleider. Niet alleen de lonen, maar ook kind-vrije uren voor documentatie, bijscholing en coaching moeten omhoog. Europese instellingen die zich buigen over kwaliteit in de kinderopvang bevestigen deze stelling.
Nakend onheil
Wat er gaande is in de kinderopvang heeft veel weg van een nakend onheil. Eerst zie je in de verte iets, maar dan wordt het beeld steeds scherper en moet je er iets mee.
‘Kinderopvang staat niet hoog op de Vlaamse agenda.’
Hoog tijd om de donkere wolken weg te blazen. Dat zal niet makkelijk zijn: kinderopvang staat niet hoog op de Vlaamse agenda. Op het hoogtepunt van de COVID-19 pandemie bleef de kinderopvang open, maar kinderbegeleiders waren geen prioritaire doelgroep in de vaccinatiestrategie.
Iedereen ambassadeur
Die lage status is vreemd. Velen onder ons hebben er immers mee te maken. Zo waren er in Vlaanderen eind 2020 maar liefst 94.924 vergunde plaatsen voor baby’s en peuters. Meer dan de helft van de kinderen tussen twee maanden en drie jaar worden in Vlaanderen opgevangen door een kinderbegeleider.
En ze doen dat goed. Uit onderzoek blijkt dat het welbevinden van de kinderen in de kinderopvang gemiddeld goed is. Kinderbegeleiders bieden een emotioneel veilige omgeving en hebben een zorgzame houding naar de kinderen. Al moet gezegd dat dit onderzoek uitgevoerd werd voor de ratio opgetrokken werd naar acht of negen kinderen per begeleider.
Laat ons daarom niet alleen deze week de kinderbegeleiders in de bloemetjes zetten. Laat ons ambassadeur worden van de kinderbegeleiders en dit thema hoog op de maatschappelijke en politieke agenda zetten. We moeten streven naar een lagere begeleider-kindratio, een intensievere professionalisering en betere loonvoorwaarden voor de kinderbegeleiders. We zullen er allemaal wel bij varen.
Reacties [5]
Intriest! Waarom is het zo moeilijk om duidelijk te maken aan instanties dat er dringend investeringen nodig zijn in de opvang van deze jongste kinderen.
Zij hebben , in dit allerbelangrijkste moment in hun leven , aandacht, liefde en warmte nodig. Nog meer : het is hun recht!
Ouders , begeleiders laat jullie horen , vecht niet alleen voor meer opvang, maar vooral kwalitatieve opvang zo dat jullie kinderen (en ook voor een deel onze kinderen) sterk door het leven kunnen gaan .
Ik heb zelf in Nederland in de naschoolse buitenschoolse opvang gewerkt. Ik ben ermee gestopt toen ik naar belgie verhuisde. Dan vang je per begeleider tussen de 9 en 11 kinderen op van 4 tot 12 jaar afhankelijk van de leeftijd. Mijn ervaring is dat de druk vrij hoog ligt, los van de pedagogische indeling van de dag, de vakantie roosters om hele dagen op te vangen, ouders in file die na sluiten hun kinderen ophalen, creatieve indeling die je voor de dag maakt. Opruimen , eet en fruitmomente heb je te maken met kleren verschonen na ongelukjes, ruzie of ongelukjes in t spel, moet je ze allemaal in t oog hebben de hele tijd.Bij 20 of 22 kinderen van 4 tot 12 met twee begeleiders op een groep is dat best een hele klus. In Nederland ligt t nettoloon een stuk hoger. Destijds hield ik meer dan 14 euro per uur over, in belgie verdiend t veel minder en zijn de werkuren ook ongunstiger. Voor mij twee redenen om dit werk in belgie niet te doen helaas terwijl mijn hart zeker bij de kinderen ligt
Ondergewaardeerd beroep , zeer slecht betaald , heel lange werkdagen , studiedenten worden niet voldoende ingelicht , jammer voor hen die het als een roeping zien , chapeau voor de inzet van mijn kleindochter
Dit is schokkend! 9 Kinderen per begeleider. Hoe kan je kinderen op een zorgzame en kwaliteitsvolle wijze opvangen en vooral koesteren? Als je alleen voor 9 kleintjes moet zorgen. Veel begeleiders kunnen het maar lang niet iedereen, en soms gaat het helemaal fout. Bovendien is de controle op de kwaliteit veel te laag.
Komt nog bovenop dat het statuut van de begeleiding ook niet top is.
Moet het dan verbazen dat er geen begeleiders te vinden zijn. Voor de toekomst van alle kinderen en hun verzorgers zet dit hoog op de politieke agenda en zorg voor een menselijke kwaliteits volle opvang.
Het valt niet te begrijpen dat beslissingen over de kinderopvang in Vlaanderen/België nog steeds niet vanuit een streven naar kwaliteit worden gestuurd.
Een begeleider/kindratio bij opvang van 0 tot 3-jarigen van 9 kinderen is inderdaad niet haalbaar en zorgt ervoor dat heel wat aanvankelijk sterk geëngageerde mensen uitstromen.
Als verantwoordelijke buitenschoolse kinderopvang wil ik ook even mijn bezorgdheid kwijt over de toekomstige voorwaarden in onze sector. Ondanks de vele openstaande vacatures zal de werkdruk verhogen door een verhoging van de begeleider/kindratio van 14 naar 17 kinderen. Dat ook de kwalificatievereisten voor kinderbegeleiders zullen wegvallen is minstens verontrustend te noemen. Met het aanvankelijk regelluw kader dat de overheid wilde creëren zet men de deur veel te wijd open.
In heel wat IBO’s staat streven naar kwaliteit heel hoog op de agenda. Of dit in de toekomst nog even haalbaar blijft is nog maar de vraag.
Zeker lezen
‘Discriminatie is een feit. Ook binnen het sociaal werk’
‘De invloed van Europa op ons sociaal beleid is enorm’
‘Klimaatactivisten en sociaal werkers kunnen elkaar versterken’
Functionele cookies Altijd actief
Voorkeuren
Statistische cookies
Socialemediacookies