Opinie

Het is fijn vertoeven in de jeugdhulp

Open brief aan de jeugdhulpverlener

Sieg Pauwels

Een jeugdhulpverlener wordt geraakt door de voortdurende negatieve berichtgevingen over de jeugdhulp. Dit is niet ‘zijn’ jeugdhulp. Hij kruipt in de pen en roept collega’s op  om anders te getuigen over jeugdhulp.

jeugdhulp

© Unsplash / Matheus Ferrero

jeugdhulp

© Unsplash / Matheus Ferrero

Beste collega-jeugdhulpverlener,

De jeugdhulp verdrinkt. Als jongere krijg je er pas aandacht als je in crisis gaat. Mis je de bus, dan schrijf je er straf. Of een minderjarige schrijft haar angst neer in een brief. Van haar jeugdrechter moet ze stoppen met die poespas. En er is agressie, heel veel agressie in al die instellingen. Moeilijke meisjes zetten er de boel op stelten.

‘Die jeugdhulp, wat een ellende.’

Tot hier een korte bloemlezing van wat de laatste tijd in de geschreven pers verscheen over die jeugdhulp. Nadien telkens gevolgd door weinig hoopgevende reacties op sociale media.

Ik zie het anders

Ik lees die bijdragen ook. En ik zit ook op sociale media. Ik probeer me dan voor te stellen wat de modale lezer die niks van jeugdhulp kent, zich hierbij voorstelt. Dat is niet zo moeilijk: “Die jeugdhulp, wat een ellende toch.”

Dit is niet de jeugdhulp waarin ik werk. Al die getuigenissen en sfeerschepping staan haaks op het gevoel dat ik als jeugdhulpverlener heb bij ‘mijn’ jeugdhulp. Ik bots er op complexe uitdagingen. En we hebben niet voor alles een oplossing. Maar jonge mensen zien groeien en kansen grijpen, is een unieke en fantastische job. Ik kan me niet voorstellen dat zo veel jeugdhulpverleners dat anders zien.

In het museum

Deze open brief is een noodkreet. Het is ook, om het beeldend uit te drukken, een penseelstreek op het maatschappelijke schilderij ‘de Jeugdhulp’. Dat schilderij kan je bezichtigen in het museum ‘de Samenleving’.

Maar het is niet meteen het topstuk van dat museum. Integendeel. Het donkere kunstwerk hangt ergens verloren in een klein kamertje. Het toont het beeld van verloren jongeren en onze onmacht om met hen te werken.

We kijken mee

Ik struikel vooral over het feit dat ook jeugdhulpverleners op die manier vertellen over dat schilderij.

We bevestigen het geschetste beeld. Onze jongeren worden moeilijker, sommigen zijn zelfs onbehandelbaar. Er is meer agressie. Deze jongeren horen thuis in de psychiatrie. We staken omdat leefgroepen onleefbaar worden.

Gevolg: de curator hangt het schilderij nog wat verder weg. Het belandt aan de rand van ‘de Samenleving’.

Het gaat over mensen

We voeden met deze berichten onbewust de manier waarop in de samenleving gekeken en gesproken wordt over jeugdhulp. Misschien willen we er zo meer aandacht voor krijgen, maar dat heeft enkel averechtse effecten. Want we versterken het verschil tussen mensen als iets negatiefs. En als ook de jeugdhulpverlener zelf zegt dat de problemen uitzichtloos zijn, tja, dan zal dat zo wel zijn zeker?

‘Ongewild duwen we deze jongeren verder weg.’

Ongewild duwen we deze jongeren en hun gezinnen verder weg. Het zou een onderzoek waard zijn: werkt deze trage en onzichtbare beweging, die we zelf mee in de hand werken, delinquent en agressief gedrag in de hand?

Verschil als meerwaarde

Vinden we niet allemaal dat ook deze kinderen, jongeren en gezinnen recht hebben op een waardevolle plek in de samenleving? Pleiten we niet allemaal voor een samenleving waar verschil tussen mensen als een meerwaarde gezien wordt?

Ik zie enkele pistes.

Krachtige verhalen

We moeten als jeugdhulpverleners het verschil omarmen en waarderen. Niet marginaliseren. We moeten wegblijven van woorden en beelden die het anders-zijn problematiseren. Laten links liggen dus, woorden als multiprobleemgezinnen, agressieve jongeren of zware rugzakken.

‘Toehoorders luisteren gefascineerd naar authentieke verhalen.’

Moeten we dat verschil, die moeilijkheden en kwetsbaarheden dan verzwijgen? Helemaal niet. We moeten zoeken naar een taal die dit in kwetsbare en krachtige verhalen kan gieten. Verhalen die vervolgens gedeeld worden als één van de verhalen, tussen de vele andere.

Waar authentieke verhalen gedeeld worden, luisteren toehoorders gefascineerd en respectvol. Het anders-zijn is dan geen probleem. Het verschil en de krachtige, kwetsbare wijze waarop het gebracht wordt, werkt inspirerend en verrijkend.

Jongeren als vertellers

Jongeren en gezinnen zijn de vertellers bij uitstek. Hun verhalen geven de juiste kleur aan dat jeugdhulpschilderij. Soms fris en verrassend, soms donker en wanhopig. Jeugdhulpverleners hebben de opdracht die verhalen te vangen en ze op podia krachtig te laten vertellen.

‘We moeten verhalen vangen en laten vertellen.’

Laat ons mee de curator worden van het museum ‘de Samenleving’. Laat ons onbescheiden ambiëren om van ‘de Jeugdhulp’ een topstuk te maken.

Wie zijn we?

We moeten als jeugdhulpverleners vaker de tijd nemen om grondig na te denken over onszelf en de samenleving.

Wie zijn we? Wie dienen wij? Welke taal spreken we?

‘Wat is normaal?’

Wat is normaal? Vaak denken we dat ons hulpverleningskader definieert wat goed of slecht is, wat ziek of gezond is, wat normaal of abnormaal is. Maar is dat wel zo?

Samen zoeken

Ik wil graag mee zoeken naar antwoorden.

Laat ons daarvoor ten volle in de samenleving gaan staan, luisteren, praten, tonen en verhalen delen. Pas dan kunnen we beoordelen of we goed bezig zijn.

Ik kijk uit naar jullie reacties.

Met hartelijke groeten van uw collega uit De Wissel,

Sieg

Reacties [12]

  • Hassan

    Geloof in de jongeren hun context en een positieve samenleving zijn de spotlight die onze schilderijtjes nodig hebben.
    Knap stuk Sieg

  • trekker tine

    merci sieg,
    voor je aanmoedigende, uitdagende woorden
    …luisteren en vertellen van verhalen
    zo verbinding zoeken
    en kracht vinden…

  • Annemie Hemelaers

    Sieg ,
    ik werk als vrijwilligster in de MolenMoes ( afdeling van Wissel )
    En ik zie elke donderdag, waar jullie mee bezig zijn.
    Heb enorm veel respect voor de begeleiders en begeleidsters van deze
    kwetsbare jongeren.
    Dank je wel voor dit mooie artikel.
    Mvg.
    Annemie Hemelaers.
    En ik zie ook hoe de jongeren evolueren.

  • Kelly Neyens

    Wat een leuk artikel!! Overschot van gelijk!! We moeten fier zijn op ons werk, fier op alle jongeren die we leren kennen! Beseffen dat deze jongeren en hun contexten ons steeds opnieuw leren om met een brede lens naar de samenleving te kijken, en alle verschillen te respecteren!!

  • inge van kerckhove

    Helemaal in mee, Sieg.
    Dank om dit zo sterk te verwoorden.
    Je brief circuleert goed, ik kreeg via hulpverlenersgroep in Nederland ook al de uitnodiging om reactie te geven. Je schrijven vergroot ook bij mij het besef en geeft beweging. Weer een brugje naar groter maatschappelijk bewustzijn.

  • Wouter Kersbergen

    Sieg,

    Hear Hear.
    Nagel op de kop waar dat schilderij aan opgehangen kan worden.

    Wouter Kersbergen – Coördinatie OverKop

  • Eddy Van den hove

    Knap, Sieg.
    Laat ons allen daar samen werk van maken.
    De toon wordt al gezet door een knappe, sterke, postieve titel. Daar gaat het bij vele artikels vaak al fout.

  • Pieter Verbeeck

    Sieg,

    Bedankt voor de schone woorden!
    Er zijn vanuit je analyse vele parallellen te trekken naar andere maatschappelijke terreinen, waarop ook vaak vanuit polarisatie vertrokken wordt, eerder dan vanuit de zorg om samen maatschappij te vormen/te maken…. Terreinen, die vaker vertrekken vanuit de voorgespiegelde opdeling ‘goed en kwaad’, eerder dan vanuit het verhaal van de mensen zelf.
    Laten we dus vanuit een zelfkritische houding, en vertrekkend van kwetsbare en krachtige verhalen, meer connectie maken, ook tussen organisaties, die mee vorm willen geven aan dat museum, dat de samenleving is.
    groet,

    Pieter
    Moderator Forum voor herstelrecht en bemiddeling vzw

  • bart

    Sieg,

    je brief schets helemaal hoe ik je, héééél even maar, heb leren kennen.
    ik ben geraakt door je schrijven.

    verder commentaar zou de waarde, de kracht, en jouw enthousiasme onrecht aandoen.

  • Try-Out

    Dankjewel Sieg!
    Op Try-Out schilderen we elke dag heel graag mee aan dat schilderij!
    Warme groet, het Try-Out team, een bijzonder leuk dagbestedingsproject, Alba vzw en Tonuso vzw

  • Lut Sterckx

    Dag Sieg,
    Een mooie, warme oproep die ik volmondig deel. Na heel, veel jaren in de jeugdhulp met massa’s mooie momenten kijk ik nu van op de zijlijn (= mijn bureau) toe en zie ik nog steeds schitterende dingen gebeuren!
    Het schilderij van de jeugdhulp zou in de hoofdzaal moeten hangen op de ereplaats! Hang dan het schilderij van de “opiniemakers” maar in dat kleine kamertje!

  • Anita

    Kan me helemaal vinden in deze brief ❤️.

We zijn benieuwd naar je mening!
Blijf hoffelijk, constructief en respectvol

 

Elke reactie wordt gemodereerd. Lees hier onze spelregels. Je e-mailadres wordt niet gepubliceerd.