Dieper in de put
Wie in armoede of bestaansonzekerheid leeft, loopt meer risico op een slechte gezondheid en een beperkte toegang tot gezondheidszorg.Coene, J., e.a. (red.) (2019), Armoede en Sociale Uitsluiting. Jaarboek 2019. Leuven, Acco.Bovenop dit gezondheidsrisico zijn er gevolgen op vlak van welzijn.
‘Wie zal de factuur van deze crisis betalen?’
De coronacrisis bevestigt deze inzichten. Thuis- en daklozen kunnen momenteel kiezen tussen een beperkt aantal plaatsen in opvangcentra waar de hygiëne beperkt is of de straat waar je kan besmetten en besmet worden. Heel wat mensen die elke maand de eindjes nauwelijks aan mekaar kunnen knopen, dreigen door loons- of jobverlies nu helemaal kopje onder te gaan.
Wat met de rekening?
Naast die persoonlijke rekeningen wankelt ook onze wereldeconomie.
Een recessie werd al voorspeld, waarschijnlijk volgt er een depressie. Deze coronacrisis zal de economische problemen die er al waren, nog verder uitdiepen. Een fundamentele kwestie stelt zich voor iedereen: wie zal de factuur van deze economische crisis betalen?
Sociale professionals mogen niet wegkijken van de politieke agenda die volgt op deze crisis. Vanuit de politiserende functie van het sociaal werk moeten ze zich moeien met beleidskeuzes. Want als er geen rechtvaardige politieke beslissingen volgen, dan zijn grote sociale drama’s onvermijdelijk.
Grote tegenstelling
Voordat deze coronacrisis uitbrak, namen sociale professionals al de politieke strijdbijl op. Besparingen binnen zorg en welzijn bedreigden hun cliënten en de eigen stiel. Als belangrijkste argument om te besparen, stelde Vlaams minister van Welzijn Wouter Beke dat er geen geld is.
De sociale sector verzette zich toen, onder andere door nogmaals duidelijk te maken waar gemeenschapsmiddelen wel rijkelijk vloeien. In 2019 verschoven 800 Belgische bedrijven 172 miljard euro naar belastingparadijzen, bijvoorbeeld. Sociale professionals sprongen op de barricaden en toonden nogmaals dat de sociale tegenstelling in onze samenleving groot is.
Opnieuw op tafel
De economische schade van de coronacrisis zal enorm zijn. Nu al zijn er indrukwekkende overheidsmaatregelen om bedrijven te redden
‘De sociale ongelijkheid wordt nog groter.’
Ook voor particulieren is er al een uitstel van kredietaflossing. Toch zal dit onvoldoende zijn voor wie al in een precaire situatie leefde. En dat is een grote groep. Als bijna de helft van de werkende Belgen niet kan sparen, dan is een groot deel van de bevolking kwetsbaar.
Dezelfde sociale tegenstelling lijkt zo opnieuw op tafel te komen, maar nu in een situatie waar de financiële put veel groter is. Zonder gewijzigd beleid, zal de factuur opnieuw toekomen bij wie afhankelijk is van een job om zijn leven uit te bouwen, in het bijzonder bij de mensen die het al niet breed hebben. In dat geval zal de armoede toenemen en het algemeen welzijn dalen. De sociale ongelijkheid wordt nog groter.
Horizon verleggen
Elke sociale professional moet zich hierover beraden: Hoe gaan we hiermee om? Volstaat het om nieuwe methodieken als onlinehulp te verfijnen? Of moeten we de horizon verleggen en ook politiserend werken door een sociale strijd aan te gaan?
‘Volstaat het om nieuwe methodieken te verfijnen?’
De afgelopen weken groeide vanuit de samenleving de solidariteit met hulpverleners en kwetsbare mensen. Meer dan ooit zien we verrassende verbindingen.
Zorg- en hulpverleners krijgen elke avond applaus. Daklozen worden dankzij spontane liefdadigheid opgevangen in hotels. Mensen zijn ook bezorgd over de gezondheid van hulpverleners die op huisbezoek gaan of op straat vertoeven. In deze moeilijke situaties moeten zij veilig kunnen werken. Vandaar het pleidooi dat ook zij zouden beschikken over voldoende gepaste mondmaskers.
Van solidariteit naar actie
De coronacrisis is een kans om die solidariteit te versterken. De uitdaging is echter om die spontane vormen van solidariteit om te zetten in structureel verankerde solidariteit.
Dat is absoluut noodzakelijk. Ik vrees dat zonder een politiek offensief zorg- en hulpverleners na hun heldendaden terugkeren naar een situatie van tekorten. En wat zullen de gevolgen daarvan zijn voor hulpgebruikers, in het bijzonder bij een volgende gezondheidscrisis?
Sociale rechtvaardigheid gaat over meer dan spontaan opborrelende solidariteit. Het gaat over iedereen betrekken in de samenleving. Elke mens heeft recht op goede gezondheid, degelijk wonen, veiligheid en sociale zekerheid. Dit staat of valt met publieke basisdiensten die garant staan voor de werkelijke invulling van die rechten. Het draagvlak hiervoor kan groeien doordat we de gevolgen van toenemende uitsluiting ervaren.
Deze solidariteit kunnen wij als sociale professionals opbouwen. We kunnen dit door kritisch te handelen ten aanzien van elke politieke en economische beslissing die de rekening van deze crisis doorschuift naar wie afhangt van een loon of een uitkering.
Sociale tegenstellingen mogen we niet ontwijken. Integendeel, we kunnen ze voor iedereen duidelijk maken en omzetten in sociale actie voor sociale rechtvaardigheid.
Reacties [7]
De reacties op het artikel wijzen allemaal in dezelfde richting … en toch blijft de vrraag …. wie gaat wat, hoe veranderen
De oplossing zit m in een mondiaal herdenken/aanvaarden van een aantal foute/valse in onze huidige economie verankerde concepten
1- afstand nemen van het mainstream economisch denken met name het klas(z)ieke kringloopdiagram waarvan de beperkingen
perfect passen in het neo liberale jaren 80 verhaaltje rond de efficiëntie van de markt en hun fixatie op de noodzaak van een onbeperkte groei van het BBP als toegangspoort tot universeel welzijn… we zijn inmiddels 2020
2- ons mensbeeld is ruimer/rijker dan dat van de homo economicus
3- weg van denken in termen van 19eeuwse mechanische eco-nomische evenwichten naar een dynamiek van terugkoppelings-lussen … weg met een economie van mechanische controlehendels
4-we zijn toe aan herverdeling van de rijkdommen … binnen het globale planetaire plafond
5- er is de dringende nood aan regeneratief economisch handelen
enkele dagen geleden postte ik op Facebook deze tekst :
De witte vlag.
Dag Wouter,
Sterk pleidooi voor ‘sterk sociaal werk’. Deze crisis legt structurele zwakheden bloot: er is terecht nood aan meer sociale rechtvaardigheid, meer aandacht voor kwetsbare mensen … in het algemeen welzijnswerk, de ‘opgroei’-sector, de ouderenzorg vragen schrijnende toestanden onze aandacht!
Mijns inziens is het echter NIET de een OF-OF-vraag.
Het gaat er niet om OF we ‘onlinehulp moeten verfijnen’ OF we harder moeten ‘strijden voor sociale rechtvaardigheid’.
‘Onlinehulp’ is en blijft een middel. ‘Sociale rechtvaardigheid bestrijden’ is een opdracht.
Er is zelfs meer: door ‘onlinehulp’ te verfijnen en in te zetten kunnen we beter ‘sociale rechtvaardigheid bestrijden’.
Twee voorbeelden: Online worden problemen bespreekbaar die cliënten anders nooit durven verwoorden. Nabijheid dankzij de afstand. Online kunnen we ‘solidariteit mobiliseren’ en ‘hulpvraag en -aanbod matchen’.
Het is dus EN-EN: ‘strijden voor sociale rechtvaardigheid’ kan ook door ‘onlinehulp te verfijnen’
‘Never waste a good crisis’ plachten kapitalisten en hun politieke vertegenwoordigers te verkondigen. Het is aan ons allemaal SAMEN om deze crisis in het voordeel van de 99% van de bevolking om te buigen: niet meer stemmen op vertegenwoordigers die al jaren onze sociale zekerheid uitverkopen om de winsten van hun economische vriendjes te verzekeren. Een staatsapparaat dat zelfs geen degelijke mondmaskers kan voorzien, is op zijn minst ontoereikend te noemen. Laat de mensen uit het werkveld samen beslissen wat we nodig hebben om deze crisis aan te pakken en ondersteun hen daar in ! Daarom lijkt het me dringend nodig om de controle terug over te nemen over sleutelsectoren in ons land en heel wat bedrijven terug te nationaliseren: wat we niet bezitten, kunnen we niet controleren. Mijn diepste respect voor iedereen in de frontlinie van deze wereldwijde ‘corona-strijd’. Ik ben zelf ook een sociaal assistentje, maar voel me zeer nederig tov. onze collega’s uit de gezondheidssector.
Ik kan me volledig terugvinden in dit opiniestuk. En eerlijk gezegd, als maatschappelijk werk hou ik eveneens mijn hart vast voor de economische gevolgen van de coronaperiode. Het heeft nu wel uitgewezen dat de besparingen in zorg en welzijn moeten teruggedraaid worden. Alleen al uit respect voor de moed en het doorzettingsvermogen van vele hulp en zorgverleners. Maar ook de vele kwetsbare groepen verdienen alle aandacht en zorg want zij zullen de grootste slachtoffers zijn van deze coronacrisis. En dan nog niet gesproken over de armoede die alleen maar zal toenemen voor hen die diep in de schulden zijn gekomen door deze crisis. Kleine zelfstandigen, mensen die geen loon meer ontvingen, mensen in de dienstencheques sector enz….
Hopelijk blijft die solidariteit in stand, ook na de crisis…
Zou hier willen aan toevoegen dat de onderlinge strijd onderaan de sociale en maatschappelijke ladder (de krabbenmand) sterk zal toenemen waardoor diegene in de meest kwetsbare posities mogelijk zullen weggedrukt worden. De nieuwe conjuncturele armen hebben een andere binnenkant en kwetsuren dan wie al lang of levenslang in armoede leeft. Dit zal meer zorgvuldigheid en inzicht vragen van dienst- en hulpverleners.
Tweehonderd procent akkoord met de inhoud van deze bijdrage!
Zeker lezen
Tom Daems: ‘Hoe we daders straffen, zegt veel over welke samenleving we willen zijn’
‘Discriminatie is een feit. Ook binnen het sociaal werk’
Transnationaal sociaal werk: migratie vraagt om andere aanpak
Functionele cookies Altijd actief
Voorkeuren
Statistische cookies
Socialemediacookies