In solidaire winkel ‘Het Perron’ winkelt iedereen aan een rechtvaardige prijs

Hal 5 in Leuven

De solidaire winkel Het Perron bevindt zich in Hal 5, de historische spoorweghallen achter het station van Leuven.

“De stad stelt deze hallen tijdelijk ter beschikking van vzw Hal 5, een broedplaats voor nieuwe stedelijke initiatieven, die een mix van organisaties en ondernemers huisvest”, vertelt Kelly De Mesmaeker. “In Hal 5 vind je naast horeca onder meer een zuurdesembakkerij, Radio Scorpio, een circusschool, Arktos, en dus ook onze solidaire winkel.”

‘Betaalbare gezonde voeding is toch het absolute minimum dat je in een rijk land als België mag verwachten?’

Kelly is opbouwwerkster bij SAAMO Vlaams-Brabant. Samen met buurtwerk ’t Lampeke, CAW Oost-Brabant, de Ruimtevaart en de provincie Vlaams-Brabant is SAAMO initiatiefnemer van Het Perron.

“Met Het Perron willen we ervoor zorgen dat iedereen aan betaalbare, gezonde voeding kan geraken. Uiteindelijk is dat toch het absolute minimum dat je in een rijk land als België mag verwachten”, stelt Kirsten Saenen, stafmedewerker bij SAAMO Vlaams-Brabant. “Maar laten we wel wezen: de inzet van onze medewerkers en vrijwilligers ontslaat de overheid niet van haar verantwoordelijkheid om een structureel armoedebeleid te voeren door uitkeringen op te trekken, ze minder voorwaardelijk te maken, en ze veel meer automatisch toe te kennen.”

Alternatief voor voedselbedeling

“In het verleden waren verschillende Leuvense organisaties achter de solidaire winkel hier al mee bezig“, vertelt Kelly. “Er waren enkele kleine sociale kruideniers en een afhaalpunt, maar al snel bleek dat er meer mensen nood hadden aan goedkope, gezonde en kwalitatieve voeding. Tegelijk merkten we dat veel mensen drempels ervaren om bij voedselbedelingsinitiatieven langs te gaan. Een voedselpakket is bovendien zelden toereikend, verse producten ontbreken vaak en laten weinig keuze toe. Daar wilden we iets aan doen.”

Daarop werd beslist een eengemaakte winkel voor Leuven op te richten. Dat werd Het Perron. Vanuit het belang van keuzevrijheid, kwaliteit van voeding, een echte winkelbeleving en een warm onthaal, kan iedereen, arm of rijk, hier winkelen.

‘Iedereen, rijk of arm, kan hier winkelen.’

“Het Perron is een winkel die de diversiteit van de inwoners in de stad Leuven weerspiegelt”, legt Kirsten uit. “De klanten wandelen er tussen de rekken en leggen wat ze nodig hebben in hun mandje. Gaan naar de kassa en rekenen af. Dat klinkt eenvoudig. Bij het betalen tonen ze hun klantenkaart. Enkel de kassabediende ziet of de klant het verlaagde tarief moet betalen.”

“Voor heel wat mensen maakt dit laatste een wereld van verschil. Vorige week kwam een vrouw ons bedanken. Ze was al jaren afhankelijk van de voedselbedeling en kon het zich eindelijk eens permitteren om, net zoals andere mensen, te winkelen. Ze had tranen in de ogen toen ze me dat vertelde.”

Tweeprijzensysteem

De twee prijzen die je in Het Perron op elk product vindt, zijn voor de twee categorieën van klanten. Solidaire klanten betalen een prijs vergelijkbaar met die in andere kleine supermarkten, klanten met een laag inkomen betalen tot 40 procent minder voor groenten en fruit, en tot 15 procent op andere producten.

‘We dromen ervan dat alle winkels zo zouden werken.’

“Die korting kunnen we aanbieden dankzij Carrefour Belgium”, verklaart Kirsten. “Voor we met deze werking startten zijn we met een aantal grootwarenhuizen gaan praten over wat ze voor ons konden betekenen. In die gesprekken bleek Carrefour bereid om de grootste inspanning te doen. De korting die zij ons geven, geven wij op onze beurt aan onze klanten met een laag inkomen.”

Een meer sociale markt

“We willen niet alleen een model ontwikkelen dat een respectvol alternatief is voor de voedselbedeling”; zegt Kirsten ambitieus. “Op lange termijn dromen we ervan dat alle winkels in het reguliere circuit zo zouden werken. Op die manier is Het Perron een voorafspiegeling van hoe een meer sociale markt eruit zou kunnen zien.”

De marketingcampagne die in november werd gelanceerd, is bedoeld om meer solidaire klanten aan te trekken. “Veel mensen denken onterecht dat enkel mensen met een laag inkomen, hier kunnen winkelen. Allicht speelt het verleden ook mee, toen enkel deze klantengroep kon winkelen in de sociale kruidenier in Leuven”, zegt Kirsten.

‘We mikken op mensen die solidair zijn met stadsgenoten.’

“We kunnen niet concurreren met de supermarkten die een ruimer aanbod hebben dan wij, en meer open zijn. We mikken met ons aanbod op mensen die solidair zijn met stadsgenoten en die lekkere producten willen kopen. In ons assortiment vind je producten van lokale boeren, Oxfam en Robin Food. Robin Food is een start-up die voedseloverschotten verwerkt tot appelsap, soep of tomatensaus.”

Het Perron behoort tot het netwerk van Solikoop, een sociale onderneming die lokale partnerschappen ondersteunt om solidaire winkels op te richten. Momenteel zijn dat De Savooi in Bierbeek en Het Perron in Leuven.

Vrijwilligers

“De solidaire winkel is vier dagen per week open. Dit kan enkel omdat we op een sterke en loyale groep vrijwilligers  kunnen rekenen”, vertelt Kelly trots.

“Het is een heel diverse ploeg. Sommige komen hier via een vrijwilligersvacature. We geven ook bewust mensen met een maatschappelijke kwetsbaarheid de kans om vrijwilligerswerk te doen. Het gaat over mensen die psychologische ondersteuning nodig hebben, in trajectbegeleiding zitten, een vluchtelingenachtergrond hebben en hier hun Nederlands komen oefenen. Eén iemand heeft op dit ogenblik zelfs geen vaste verblijfplaats. Hij houdt het nu toch al een aantal maanden vol, ook al is dit zowat het enige vaste punt in zijn week.”

‘Deze winkel heeft mijn hele leven veranderd. Als mijn contract afloopt, ga ik solliciteren bij een andere supermarkt.’

Terwijl de klanten met hun mandjes naar de kassa gaan, vult Kasper de rekken bij. “De mensen van de jongerenwerking Arktos hebben mij naar hier gestuurd”, blikt hij terug. “Ik kende Het Perron niet, maar deze winkel heeft mijn hele leven veranderd. Eerst was ik hier vrijwilliger, maar ondertussen ben ik hier aan de slag.”

“Ik leer elke dag bij. Als mijn contract straks afloopt, ga ik onmiddellijk solliciteren bij een andere supermarkt in Leuven. Ondertussen mag ik mijn boodschappen hier doen aan kortingsprijs. Met mijn klein inkomen maakt dat toch een verschil.”

Meer sociale bescherming

Wie een kortingsprijs betaalt, wordt aan de hand van een aantal criteria bepaald. De gezinssamenstelling speelt een rol, net als het inkomen. Dat mag tot 25 procent boven het leefloon liggen.

“Vooraleer klanten hun klantenkaart krijgen, hebben we een intakegesprek”, licht Kelly toe. “Tijdens die babbel komen heel wat zaken naar boven. Ik kijk samen met de mensen na op welke premies of ondersteuning ze nog recht hebben, en wijs hen desnoods door naar meer gespecialiseerde diensten. Op vrijdag is een hulpverlener aanwezig van CAW Oost-Brabant die klanten voorthelpt met kleine administratieve problemen. ‘Winkelen en formulieren’ noemen we het. Mensen komen binnen met een kleine vraag, maar al snel merk je dat er meer problemen achter schuil gaan.”

‘Op vrijdag is een hulpverlener aanwezig die klanten helpt met administratieve problemen.’

“De solidaire winkel is een laagdrempelige plek waar veel mensen in een kwetsbare positie over de vloer komen. Daarom leveren we via de werking van Het Perron een bijdrage om tot een betere sociale bescherming te komen”, verduidelijkt Kirsten.

“Uit wat mensen ons vertellen distilleren we problemen bij de bestaande dienstverlening. Mensen vertellen ons soms ook hoe dat beter zou kunnen. Wij koppelen dat terug naar het beleid zodat zij hun dienstverlening en beleid kunnen aanpassen. Op die manier doen niet enkel onze sociale klanten hun voordeel bij Het Perron, maar verbeteren we de leefsituatie van alle Leuvenaars in een maatschappelijk kwetsbare positie.”