‘Eenzaamheid is iets waar jongeren moeilijk over praten’

Creatieveling

Jongeren die met vragen rond mentaal welzijn zitten, stappen niet zo makkelijk op hulpverleners af. Andersom doet Emma dat wel. Op straat in Borgerhout spreekt ze als straattherapeut jongeren aan over mentaal welzijn. Blijkt dat ze nood hebben aan meer gesprekken, dan wordt Emma, of een van haar collega’s, hun mental health coach.

‘Ik bouw makkelijk vertrouwen met jongeren op.’

Daarnaast staat Emma in voor de creatieve projecten van Young FENIX. Ze zet kunst en creativiteit in om moeilijke onderwerpen bespreekbaar te maken. Een logische combinatie als je weet dat ze voor haar studies sociaal werk, eerst een opleiding fotografie volgde.

“Toen ik fotografie studeerde, liep ik stage bij een aantal sociaal-culturele projecten voor jongeren. Ik zag tijdens die stages dat veel jongeren te weinig steun krijgen om hun weg in de samenleving te vinden. Dat prikkelde mij om de maatschappelijke kant op te gaan.”

“Het een sluit het ander niet uit. Tijdens mijn stages sociaal werk heb ik ook mijn creativiteit kunnen gebruiken.  Zo heb ik bij Fameus, een broedplaats voor amateurkunstenaars, mee de eerste editie van het GEN-ZIE festival georganiseerd, een kunstenfestival dat jongeren zelf vormgeven.”

“Omdat ik heel graag met jongeren wilde werken. Dat wist ik al langer. Ik heb altijd een goede connectie gehad met jongeren en ik bouw makkelijk vertrouwen met hen op.”

“Ook de focus op mentaal welzijn vind ik belangrijk. Zelf heb ik als jongere een donkere periode doorgemaakt. Mijn ervaring met de hulpverlening in die periode was niet positief. Bij de psycholoog voelde ik me een nummer in plaats van een mens. Dat heeft me
afgeschrikt.”

‘Je kan je gevoelens niet blijven opkroppen.’

“Bij Young FENIX werken we zo laagdrempelig mogelijk en verwachten we niet dat jongeren op ons afstappen. Dat is wat ik zelf heb gemist toen het slecht ging. Ik vond het moeilijk om te praten over wat ik voelde.”

“In die donkere periode ontdekte ik fotografie als uitlaatklep. Het was ook een manier om die gevoelens met mijn familie te delen. We praatten thuis niet zo makkelijk over zulke dingen. Bij de jongeren waarmee ik werk, merk ik dat ook. Maar je kan die gevoelens niet blijven opkroppen, je moet naar manieren zoeken om je emoties naar buiten te brengen.”

“Ik heb ondertussen al een aantal creatieve groepsprojecten begeleid binnen Young FENIX. De eerste was op vraag van Cigna Global Health Insurance, die een kantoor bij ons in de buurt hebben. Zij wilden een fotografieproject opzetten met jongeren over mentale gezondheid.”

Lees ook

Mentaal welzijn van jongeren: ‘Er zijn veel blinde vlekken over identiteit’

“Tien jongeren kregen de opdracht om beelden te maken over hun mentaal welzijn. De een maakte foto’s van de plek waar hij rust vond, de ander legde de chaos in zijn hoofd op beeld vast. Op de tentoonstelling kwamen vrienden en familie af, maar ook de medewerkers van dat bedrijf. De jongeren mochten vertellen waarom en hoe ze de beelden hadden gemaakt. Dat was een krachtig moment. De jongeren voelden zich gezien en gehoord.”

“Ja, zeker. We zoeken actief naar samenwerkingen met andere organisaties. Die kruisbestuiving vinden we interessant. Samen met StampMedia organiseerden we een fotoproject over mentaal welzijn in de bibliotheek. We kwamen wekelijks samen met de jongeren om het over hun foto’s, maar ook over mentaal welzijn te hebben. Want was is dat eigenlijk? Wat betekent dat? Veel jongeren weten dat nog niet zo goed.”

‘Tijdens de workshop werden verrassend snel kwetsbare dingen gedeeld.’

“Ook met het Koninklijk Museum van Schone Kunsten hebben we al samengewerkt. We deden daar verschillende workshops, van schilderen tot boetseren, steeds met dezelfde groep. Zo konden de jongeren elke keer een ander medium leren kennen en aanvoelen waar ze het beste hun gevoelens in kwijt kunnen. De werken van de jongeren zijn binnenkort in het museum te zien.”

“Met je handen bezig zijn, geeft afleiding. Je kan dan over je gevoelens nadenken en het maakt het makkelijker om er met anderen over te praten. Omdat je samen iets aan het maken bent, omdat je elkaar niet hoeft aan te kijken… Er werden daar verrassend snel kwetsbare dingen gedeeld. Het is een hechte groep geworden.”

“We evalueren die workshops continu. Dus waar ik in het begin als een soort expert de jongeren hielp, doe ik nu zelf mee met de workshop. Daardoor kan ik mijn rol als mental health coach beter opnemen en ben ik geen lesgever. We doen nu ook nagesprekken zodat alle thema’s die tijdens zo’n workshop opborrelen opvolging krijgen.”

“Chaos en eenzaamheid. Vooral eenzaamheid is iets waarover ze moeilijk praten. Ze vinden het moeilijk om aan hun vrienden te vragen: ‘Ik voel me alleen, wil je er voor me zijn?’”

‘Op sociale media tonen jongeren enkel waar ze trots op zijn.’

“Dat komt ook door sociale media. Daar tonen jongeren enkel waar ze trots op zijn. Negatieve gevoelens delen ze daar niet. Daardoor houden ze hun problemen te lang voor zichzelf voordat ze hulp gaan zoeken. Ze denken dat ze er alleen voor staan.”

“Op maandag ga ik bijvoorbeeld regelmatig naar ’t Werkhuys in Borgerhout. Daar worden dan creatieve workshops voor jongeren georganiseerd. De organisatie heeft bij ons aan de bel getrokken, omdat jongeren tijdens die workshops soms dingen vertelden over hun mentale kwetsbaarheid.”

“Maar als een jongere dan iets kwetsbaars vertelt en de groep reageert daar niet op, of op een slechte manier, dan schamen ze zich en komen ze niet meer terug. Als ik er ben loopt dat anders. Dan trek ik het gesprek open en betrek ik de hele groep.”

“Zo’n groep is mijn habitat. Ik zoek liefst aansluiting bij culturele activiteiten waar jongeren komen. Mij zie je niet zo snel een groep jongens op straat aanspreken. Collega’s van me zijn daar veel beter in, dus ik laat dat aan hen. Ik wil ook geen rolletje spelen. Jongeren waarderen het als je jezelf bent.”

“Nu ik zelf een aantal jaar in Borgerhout woon, kennen steeds meer jongeren mij. Ze weten wat voor werk ik doe en waarvoor ze bij me terecht kunnen.”

‘Jongeren waarderen het als je jezelf bent.’

“Als ik naast iemand wandel die me herkent, begint die vaak vanzelf een verhaal te vertellen. Maar als ik boodschappen doe en er begint ineens iemand een diep gesprek met me, dan rond ik het gesprek af en stel ik voor om de week nadien ergens af te spreken. Op die manier kan ik mijn grenzen wel duidelijk stellen.”

“We werken samen met cultuurhuis Rataplan aan een podcastreeks. In elke aflevering gaat een psychologe in gesprek met een artiest over mentaal welzijn. De eerste gast was Evangeline Agape, die op haar Instagramaccount @kriebelsessies gedichten over mentaal welzijn deelt.”

Lees ook

Instagramdichter Evangeline over mentaal welzijn: ‘Ik deel pas iets als het niet meer rauw voelt’

“De podcast wordt live opgenomen in de buurtbar van Rataplan, waardoor er ook publiek bij kan zijn. Achteraf organiseren we een nagesprek met maximaal tien jongeren om in besloten groep over de thema’s en gevoelens te babbelen die aan bod kwamen.”

“Zelf zal ik daar aanwezig zijn met een vaste groep meisjes uit de buurt. Veel meisjes hebben ’s avonds geen plek hebben om samen naartoe te gaan. Ze blijven liever niet op straat rondhangen, waardoor ze thuis blijven zitten. Dus gaan we met zijn allen naar die opnames in de hoop dat ze nadien samen naar de buurtbar blijven komen. Ik hoop dat het echt hun plekje wordt.”