Samen radicaliseren in 2016!

“Pang, pang, jij bent dood!”
“Maar neeeee!”, klinkt het boze antwoord. “Ik was toch de slechte?”

Voor mijn neus ontspint zich een discussie over wie het recht heeft om te schieten. “Want de goeie mag de slechte toch ook afschieten? Of niet soms?” Enkele vijfjarigen geven zonder het zelf te beseffen een mooi jaaroverzicht.

Ja, 2015 heeft er serieus ingehakt.

Bezinning

Traditiegetrouw is de overgang van oud naar nieuw een moment van bezinning. Toch voor mij. Nadenken over jezelf en de wereld. Om er dan met een paar goeie voornemens weer in te vliegen. Elk jaar een nieuw begin.

Maar wordt 2016 beter? Ik vrees er voor. Ik neem nog een koffie en probeer mijn hoofd leeg te maken. Straks staan ze weer hier. Kinderen, jongeren, papa’s en mama’s, elk met hun eigen verhaal en bekommernissen.

En ik zonder échte antwoorden, zelf met heel wat vragen.

Monsters

Hoe komt het dat jonge mannen zo vervreemd van alles en iedereen zichzelf opblazen? Kan het in 2016 opnieuw gebeuren? Ik vrees van wel. Zou het ooit zo ver kunnen komen met één van mijn ‘eigen’ jongeren? Euh. Ja.

‘Kan het zo ver komen met één van mijn jongeren? Euh. Ja. ‘

Nog steeds zijn er jongeren die we verliezen. Ik heb zelfs het gevoel dat het er elke dag meer kunnen worden. Toch hoor ik weinig degelijke, onderbouwde analyses.

De (terechte) emotie drijft ons naar het individueel schuldmodel. We hebben het over monsters die mensen doden en onze Westerse waarden proberen te ondermijnen. Diezelfde emotie en dezelfde waarden roepen bij mij net vragen op.

Niet gestelde vragen

Bij een zelfmoord bedenk ik steeds dat het leven zo erg pijn deed, dat er geen andere uitweg meer was dan het te beëindigen. Voor iemand die daarnaast zoveel mogelijk andere mensen mee de dood inneemt, gaat het om meer. Het leven deed niet alleen pijn. Het werd ook hardvochtig gehaat.

En waar we ons bij een ‘gewone’ zelfmoord de vraag stellen hoe we het hadden kunnen voorkomen, blijft het in het tweede geval bij de beschuldigende vinger. Vragen naar het waarom of hoe het zo ver is kunnen komen, zijn blijkbaar niet aan de orde.

Straaljagers

We zijn 2016 ingegaan met het nieuws dat België opnieuw massaal zal investeren in defensie. Nieuwe straaljagers. Dat wat we net nodig hebben.

Zijn er dan écht mensen die denken dat het bombarderen van steden in Irak en Syrië ons uit deze toestand zal bevrijden? Dat militairen met grote wapens in onze straten de oplossing zijn? Gaan zij de wonden bij een hele grote groep Belgen en mensen die ons land binnensijpelen, herstellen?

Prinses

Ik kan je alvast meegeven dat het achtjarig prinsesje dat dagelijks pesterijen over zich heen krijgt omdat ze zwart is daar geen boodschap aan heeft.

‘Met een rode neus alleen gaan we de klus niet klaren.’

De tiener die vier generaties voor zich wortels in een ander land heeft liggen, kan je perfect tweetalig uitleggen waarom dat geen goed idee is. Als je hem daartoe de kans geeft natuurlijk.

De werkzoekende die wegens ‘Molenbeek’ op zijn cv geen job vindt, weet vast ook enkele oplossingen die wel werken. Net als de moeder die dit jaar haar kind in een vuilbakschool heeft ingeschreven. Of haar vriendin die geen plaats op een schoolbank kon bemachtigen.

Het kind dat ‘profiteert’ van een 1-euromaaltijd denkt na over de opties wanneer hij terugkeert naar zijn vochtig en onleefbaar sociaal appartement. De net toegekomen twintiger die niet weet of en hoe hij ooit zal terugkeren naar Syrië, Irak of Afghanistan, voelt dat hij ‘teveel’ is.

Allen twijfelen ze over wat te doen met hun toekomst. En in die beslissing heeft meer dan één individu zijn aandeel.

Samen radicaliseren

Wat mij betreft is er maar één manier om de negatieve spiraal te doorbreken: samen radicaliseren. Laten we in 2016 vollen bak gaan voor solidariteit en verdraagzaamheid.

Laten we daar heel extreem in worden. Want met een rode neus en een klein warm weekje per jaar, gaan we de klus niet klaren.

Spreken in termen van economische waarde en daarbij de grootste inspanning vragen aan de kleinste portefeuilles doen we al jaren. Zonder succes zo blijkt. Het moet dus anders.

‘Investeringen in eerstelijnswerk zijn broodnodig.’

De overheid moet massaal investeren in haar hele bevolking, dringend! Voor elke grootstad een radicaliseringsambtenaar in een bureautje volstaat niet. Enkele kruimels in de vorm van projectsubsidies bieden geen oplossing.

Jeugdwerkers, leerkrachten en sociaal werkers staan al jaren, lang voor het een hip onderwerp werd, in de loopgrachten om jongeren hier te houden. We moeten er voor zorgen dat iedereen zich samen thuis voelt. Dat er te veel is om achter te laten.

Langetermijninvesteringen in eerstelijnswerk zijn broodnodig: meer tijd en middelen.

Jij en ik

Maar ook jij en ik, wij dus, moet dringend een steentje bijdragen. Niet in de vorm van enkele euro’s voor een wafelbak, een plaat op de radio of een zak snoep. Maar door daden.

Mensen vergeten wat je zegt. Mensen vergeten wat je doet. Maar mensen vergeten niet welk gevoel je ze geeft.

Nergens ter wereld wordt een kind geboren dat denkt: “Ik word later terrorist”. Er is nergens een baby te bespeuren die de diepgewortelde ambitie heeft om te profiteren van ‘het systeem’. En toch behandelen we mensen, soms van kinds af aan, alsof ze alle miserie in de wereld zelf verdiend hebben. Hoe onmogelijk zijn we met zijn allen?

‘Meer radicalisme, zij het van de goede soort.’

Vandaar mijn oproep tot meer radicalisme. Zij het van de goede soort. Als wij beginnen met zo’n 52 warme empathische weken, wie weet komt de Vlaamse minister-president dan ook triomfantelijk zijn bijdrage doen.

Laat het ons gewoon proberen. Wie weet moeten we ons in 2017 niet meer afvragen ‘hoe het ooit zover is kunnen komen?’

Kerstkaart

Ik krijg een kerstkaart van een 12-jarig meisje. Moslima. Nu al schoolmoe door de onuitwisbare stempel op haar voorhoofd van ‘moeilijk kind’. Dat is toch wat de leraars jaar na jaar aan elkaar vertellen. Al sinds de kleuterklas.

“Liefste Lies, Prettige kerst. Dank u omdat jij alteit bij mij in de krijd sta.” Ze moet me uitleggen wat ze daarmee bedoelt. “Awel ja, jij staat altijd aan mijn kant. Hier is altijd plaats voor mij”.

Dus voor het geval je mij zoekt in dit nieuwe jaar. Dat is waar je mij opnieuw kan vinden. Schouder aan schouder, naast mijn jongeren.