‘Is mijn hondje nog in leven?’

Ella zoekt geen gezelschap

Ella komt haar kamer bijna niet uit. Maar als ze door de gang van het psychiatrisch ziekenhuis wandelt dan kijken mensen haar vaak verwonderd na: ze beweegt heel anders dan de meesten hier.

Voor haar medicatie stapt ze doelbewust en wat gehaast naar de verpleegpost. Dezelfde stijl hanteert ze op weg naar de refter. Na het eten stapt ze even doelbewust weer terug. En als ze buiten gaat wandelen dan lijkt het steeds alsof ze vreest dat ze te laat gaat komen voor de trein of de bus. 

‘Ella komt haar kamer bijna niet uit. Maar als ze door de gang wandelt dan kijken mensen haar na.’

Met haar tred onderscheidt ze zich van veel anderen die hier opgenomen zijn. Die wandelen eerder richtingloos rond op zoek naar gezelschap, aan het lot overlatend wie ze waar zullen ontmoeten. Die zitten in de gang met het hoofd wat naar beneden op zoek naar contact en gezelschap, of bezoeken verschillende keren per dag de verpleegpost om te kijken wie er aan het werk is.

Bij Ella is het anders. Ze is niet op zoek naar gezelschap. Als anderen in haar buurt zijn dan interpreteren ze haar vriendelijk stilzwijgen als luisteren. Een man die verliefd op haar is, trekt met haar op. Hij volgt haar liefdevol, zij laat het gebeuren. Ze formuleert het niet als lastig.  

Kennismaking

Als ze tijdens haar opname op ‘onze’ dienst belandt, doen we een kennismakingsgesprek. Ik vraag haar wat ze belangrijk vindt in het leven. Ze spreekt niet over het verleden of de periode voorafgaand aan de opname, niet over wat haar overkomen is, noch over familie of vrienden, haar werk of de buren.

Wel praat ze over haar hond, haar ultieme metgezel. Bij haar hondje vond ze troost. Het was het enige wezen dat haar echt verbond met datgene wat je als mens aan liefde kan geven en ontvangen.  

Bij de opname – die haar was opgedrongen – had men gezegd dat ze de hond naar het asiel moest brengen. Ze deed het zonder protest. Het hartverscheurende en verschrikkelijke van dat moment kan ze onmogelijk onder woorden brengen.

Ik uit mijn verdriet en kwaadheid over wat haar overkwam, ook al uit ze die gevoelens zelf niet concreet. Ze knikt als ik aangeef dat men met een klein beetje empathie en inspanning deze verscheurende scheiding had kunnen voorkomen.

De hond heeft een nieuw baasje

De vraag die tijdens onze gesprekken terugkeert: “Is mijn hondje nog in leven?”

Ze mist hem heel erg maar ze vindt het belangrijker te weten of hij, als hij nog leeft, het goed stelt. Krijgt hij bij zijn nieuwe baasje even goede zorgen als bij haar? Ze vertelt daarop over de gewoontes van de hond en zijn favoriete voedsel. Ze vreest dat het nieuwe baasje dat allemaal niet weet omdat die informatie niet werd doorgegeven.

‘Voor het eerst merk ik een glimlach omdat ze weet dat haar hondje nog in leven is.’

Ons eerste gezamenlijk doel is dan ook het vinden van het hondje. We bellen naar het asiel, daar zegt men ons dat ze niets mogen doorgeven. Dat zijn nu éénmaal de regels. Ik dring vriendelijk aan. Ella en ik hadden afgesproken dat ik mocht vertellen wat haar was overkomen. De mevrouw van het asiel wordt stil en zegt dat het haar aangrijpt. Ze wil iets speciaal doen, iets wat eigenlijk niet mag, maar enkel op voorwaarde dat we niet aanvechten dat het hondje bij een nieuw baasje is.

Terwijl ik verder spreek, zie ik Ella knikken. Voor het eerst merk ik een glimlach omdat ze weet dat haar hondje nog in leven is. De mevrouw van het asiel zal aan het nieuwe baasje vragen of ze met ons contact wil opnemen.  

Samen op weg naar de hond

Ella en ik zijn samen op weg met de auto. Het nieuwe baasje woont op zo’n dertig kilometer van de instelling. Het is een schitterend weerzien. Het hondje herkent haar onmiddellijk en springt vrolijk tegen haar benen op.

‘Het nieuwe baasje is een oudere mevrouw die alleen woont. Ook zij blijkt wat vereenzaamd.’

Het nieuwe baasje is een oudere mevrouw die alleen woont en veel zorg draagt voor het beestje. Ook zij blijkt wat vereenzaamd en is tevreden met ons bezoek. De tafel is gedekt: kopje, schoteltje, lepeltje, een kraaknet tafelkleed. We krijgen koffie en taart. Ella vertelt over de voorkeuren en gewoontes van haar hondje. Enkele worden door het nieuwe baasje onmiddellijk bevestigd.

Ik heb Ella nooit eerder zo veel en zo enthousiast horen spreken met iemand anders. De oude dame is blij met de verhalen. Ze belooft dat ze er rekening mee zal houden.

Blijdschap en stilte

We gaan geregeld op bezoek bij de vrouw en de hond. Telkens maken we een wandeling.  Blijdschap wisselen we af met deugddoende stiltes. Na onze wandeling wacht de vrouw ons altijd op. Ella en ik doen bij haar uitgebreid verslag voor we terugrijden naar de afdeling.   

Door de bezoeken en het spreken over haar hond ontstaat er een mooie vertrouwensband tussen mij en Ella. Die band schept ruimte om te kunnen praten over al die stemmen die ze hoort.

Die stemmen zijn heel lastig om dragen. Ze bedreigen en beschuldigen Ella, zowel overdag als ‘s nachts. We hebben het voorzichtig ook over haar familie waarmee ze geen contact meer heeft. Maar de liefde voor haar huisdier blijft onveranderd het belangrijkste onderwerp.