In dit tranendal
Januari 2024. Na vijftien jaar lectorschap sociaal werk, zeven jaar als projectmedewerker en coördinator in de daklozensector, een lange reis naar de Himalaya en een kort vervangingscontract als maatschappelijk werker in een OCMW, beland ik als vierenvijftigjarige hooggeschoolde – zoals wijlen Luc De Vos zong – ‘op de arbeidsmarkt, in dit tranendal’.
‘Bij slechts een op de drie sollicitaties werd ik uitgenodigd voor een gesprek.’
Eerlijk? Dat verraste me. Ik ging ervan uit dat ik na vijftien jaar als lector sociaal werk voldoende capaciteiten had om les te geven in de derde graad Humane Wetenschappen en kon meesurfen op de vraag naar zij-instromers. Dat was naïef: ik moest opnieuw naar de universiteit om er een tweejarige opleiding educatieve master te volgen, zij het met behoud van de uitkering.
Naar het arbeidsintegratiebureau
Op mijn teller staan intussen achtendertig sollicitatiebrieven en een veelvoud aan -tips. Ik solliciteerde onder andere op vacatures voor medewerker in de dak- en thuislozenzorg, armoedebestrijding, buurt- en straathoekwerk, praktijkonderzoeker, begeleider en groepswerker. Bij slechts een op de drie sollicitaties werd ik uitgenodigd voor een gesprek.
Vandaag ben ik vijfenvijftig jaar en nog steeds werkzoekend. Bij gebrek aan succes ben ik op dwingende vraag van de VDAB ondertussen terechtgekomen bij een privaat arbeidsintegratiebureau. Ik word nu verplicht te solliciteren op jobs waar ik niet om gevraagd heb en absoluut geen voeling of ervaring mee heb. Er wordt me onmiddellijk duidelijk gemaakt dat weigeren om op die jobs te solliciteren, aanleiding kan geven tot schorsing van mijn werkloosheidsuitkering.
Rollercoaster
Ik zit willens nillens in de rollercoaster van de arbeidsmarktactivering. Op café moet ik met mijn verhaal niet afkomen want “wie wil werken, vindt werk en wij betalen allemaal voor die profiteurs.” Bij mijn contactpersoon bij de VDAB kreeg ik als antwoord: “We hebben weinig te zeggen aan een arbeidsintegratiebureau. Wees blij want voor hetzelfde geld stelt men je een job voor als poetshulp.”
‘Ik ervaarde meteen dat deze diensten in een andere realiteit werken: die van kleuterige opdrachtjes en holle targets.’
De begeleider van het arbeidsintegratiebureau was na week vier ook duidelijk: ook zij moest haar targets halen, ik moest me inschrijven bij interimkantoren, ik moest binnen de zes maanden aan het werk zijn. “Afspraak is afspraak”, of eerder: “Opdracht is opdracht”. Ik ervaarde meteen dat deze diensten in een andere realiteit werken: die van kleuterige opdrachtjes en holle targets.
Langs personeelsdiensten
En ook al dacht ik de wereld van zorg en welzijn goed te kennen, toch maakte ik kennis met nieuwe hoeken en kanten. Om te onderzoeken of ik wel een geschikte kandidaat ben, doken plots personeelsdiensten op van het Rode Kruis, CAW’s en verschillende gemeentelijke, stedelijke en provinciale overheden. Bij mijn sollicitatie bij de Brusselse welzijnsorganisatie Samusocial moest ik passeren langs een externe HR-dienst.
De contacten en gesprekken met al die selecteerders en recruteerders leverden me vooral een groot vraagteken op: Waarom leggen sociaalwerkorganisaties hun bonen te week bij dergelijke diensten? De puzzel die ze leggen is afgestemd op de belangen van de organisatie, niet op het dienstbaar zijn aan de cliënt. Ik twijfel oprecht of je via deze bevreemdende weg de juiste mensen selecteert om het verschil te maken voor wie kwetsbaar is.
Deze manier van recruteren getuigt van een technisch-instrumentele visie op sociaal werk. Er wordt gewikt en gewogen of sociale professionals over de juiste vaardigheden beschikken om hun opdrachten uit te voeren: flexibel zijn, assertief zijn, een teamspeler zijn… Wat nodig is om het totaalplaatje van sociaal werk te realiseren -sociale verandering, empowerment, respect voor diversiteit, sociale rechtvaardigheid- blijft buiten beeld.
Sociale overbodigheid
Bovendien geven de voortdurende afwijzingen van die personeels- en HR-diensten me het gevoel dat ik er als sociaal werker helemaal niet toe doe. Als een gesprek voor de zoveelste keer uitmondt in een sisser, krijg ik vaak als motivering: “Geen juiste match met het profiel van het team.” Ik lees dat als: “Je bent te oud -en te duur- om goed te kunnen functioneren in een team met veel jongere collega’s.” Ageism? I know what you mean.
Voor het eerst kan ik een beetje beleven wat sociale overbodigheid met een mens doet, goed wetende dat het in de verste verte niet te vergelijken valt met de complexiteit van de overlevingsstrijd van mensen aan de onderkant van de samenleving en het verwoestende effect op hun menselijke waardigheid.
Ongerust
De plannen van de nieuwe Vlaamse Regering om de begeleiding van werkzoekenden door de VDAB nog verder uit te besteden aan private partners maakt me ongerust. Gaat het over de beheersovereenkomst met de VDAB, dan zijn de ambities van het Vlaams Regeerakkoord 2024-2029 glashelder: meetbare doelstellingen over het resultaat, kostenefficiëntie van de trajecten, kortere controle- en sanctioneringprocedures van werkzoekenden, versnelde doorlooptijd waarbij de sanctie sneller volgt op de inbreuk.
‘Ik lees vooral kordaatheid en kilte.’
Naast het nieuwe woord ‘inbreuk’, wat op een misdrijf lijkt, mis ik hier menselijkheid en mededogen. Ondanks de ronkende titel van het Vlaams Regeerakkoord ‘Samen werken aan een warm en welvarend Vlaanderen’, lees ik vooral kordaatheid en kilte. En daar zal het wellicht niet eindigen: “kordaatheid zonder mededogen wordt al vlug repressie”, zo stelde de Nederlands cultuurpsycholoog en publicist Jos van der Lans vijftien jaar geleden al stelde in zijn boek ‘Eropaf!’.
Optimistisch en constructief
Ik hoop van harte dat ik het fout heb. Maar de hardvochtige toon en taal van arbeidsactivering maken me ongerust. Hoe is het zo ver kunnen komen dat sociaal werk, als vakgebied dat mensen in kwetsbare posities ondersteunt, nu vaak wordt gefilterd en beoordeeld door zakelijke en onpersoonlijke recruterings- en activeringsdiensten?
De ultieme nachtmerrie zou zijn dat ik zelf gedwongen tewerkgesteld wordt als activeerder of HR-medewerker in deze dubieuze uitbreidende sector, hetgeen me ondertussen voorgesteld werd in het kader van beroepsheroriëntering. Dat aanbod kon ik nog afwimpelen in ruil voor een verplichte sollicitatie als telefonist.
‘Hoe is het zo ver kunnen komen dat sociaal werk nu vaak wordt gefilterd en beoordeeld door zakelijke en onpersoonlijke recruterings- en activeringsdiensten?’
Gelukkig ben ik optimistisch en constructief, altijd op zoek naar nieuwe oplossingen. Ik ben bereid om toekomstgericht te denken en niet te blijven hangen in het verleden. Ik heb ondertussen alvast poetsproducten gekocht om thuis te oefenen voor het geval ik moet solliciteren als poetshulp.
Reacties [16]
Val zeven keer, sta acht keer op!
Ik heb volledig begrip voor deze persoon want echt het is een ratmolen dit gegeven om terug aan het werk te geraken boven vijftig en met jaren ervaring en opgebouwde competenties is het met vdab en externe een hel om gewaardeerd te worden in talent en kwaliteit en inderdaad belachelijk met welke kobben ze afkomen of u niet geloofwaardig zien en bekijken veel succes van iemand die dit ook ondervind wel geen lector maar ook iemand die nu aan 93 sollicitaties zit en niet echt kansen krijgt
Geachte, het lijkt me absoluut noodzakelijk dat u uw profiel bijstelt. Met uw capaciteiten zou het toch geen probleem mogen zijn, gezien m.w. een echt knelpuntberoep is geworden. Misschien uw eisen en verwachtingen bijstellen?
Dag Bert, woon je Leuven, dan mail ik je graag een vacature voor een deeltijdse job.
Hoi Bert,
Bij de Liberale mutualiteit zoeken ze nog een maatschappelijk werker, ter info
Schrijnend. dat is het eerste wat in me opkomt als dit lees. Bewondering ook, voor het positivisme waarmee je eindigt. Ik hoop van harte dat je een job vindt die ertoe doet en waarin je voldoening vindt Bert. Voor nog minstens tien jaar, zoals voor ons beslist werd/wordt. Toch niet niks.
Zelf ben ‘k niet hooggeschoold of zo, maar Uw relaas doet me gewoon huiveren.. Hoe is het mogelijk dat men zelfs mensen met toch meer dan behoorlijke capaciteiten in de sociale zorg in een onwaarschijnlijk kil en naast de kwestie zijnde sollicatieweg op stuurt. Want dat is het hele traject toch ? Gewoon compleet naast de kwestie … !!! Help ! Wat staat al die mensen die werkelijk aan de onderkant moeten beginnen dan te wachten ?? Ik hoop van harte dat U een job vind die ertoe doet inderdaad, en waarin U zichzelf weer kan zijn. Dat zal U en tegelijk veel mensen aan die onderkant vééééél meer helpen .
Sorry, mijn reactie was wel als antwoord op Bert bedoeld.
Beste Bert,
Uw artikel “Sociaal werker zoekt werk” raakt mij persoonlijk. Ik ben VDAB-student en volg de driejarige opleiding sociaal werk aan de sociale school in Heverlee, met behoud van mijn uitkering. Nu dreigt de uitkering na twee jaar te stoppen, wat voor mij als ouder van drie kinderen en met een lopende lening een onhoudbare financiële situatie creëert. Samen met medestudenten en met de steun van onze leerkrachten hebben we een petitie opgestart om deze maatregel tegen te gaan. Ik hoop dat politici dit signaal oppikken en inzien dat investeren in sociaal werkers – een essentieel knelpuntberoep – van groot belang is voor onze samenleving.
Warme groet,
Sara Brion
De uitkering na 2 jaar stoppen … Ja, die politici beseffen echt niet dat dat ze eigenlijk ook heel sterk in eigen voet schieten , èn in de voet van de hele bevolking . Zo bespaar je immers NIETS, in tegendeel, na een niet al te lange termijn kost die zgn besparing héél veel geld .. Dat ze eens een beetje op langere termijn denken .. Want wat gebeurt ? Mensen worden ziek van de zorgen, kunnen hun studies niet meer betalen en zij die net die hulp waar jullie nu voor studeren héél hard nodig hebben vallen nog meer uit de boot. Dat gaat de staat op kosten termijn véél meer kosten. Zo geraken ze niet uit de schulden, echt niet !! Zijn er dan geen economen die niet enkel centjes zien op korte tijd waar zij te rade kunnen die dat eerst eens GOED bestuderen allemaal ?
Dag Sara, ik zit in exact dezelfde situatie. Ik zou graag contact met je leggen in verband met de petitie.
Hier de link naar de petitie
https://chng.it/25zjyVbSwt
Delen mag!
Inderdaad dit is niet iets van nu, maar nu wordt het gewoon nog extra en extreem misbruik van gemaakt. Ook vind ik het jammer nu ik na jaren zoeken van waar m’n talenten zit heb ik gelukkig een opleigevonden in sociaal cultureel werk. Maar zo te lezen is dit …. volgens uw artikel.
Ik leef met je mee Bert.
Ik wens je de moed en de kracht om toch te gaan voor een job waar je hart mee connecteert. Solliciteren is een job op zich. Ik spreek uit ervaring. Ga voor jezelf en voor een job waarin je je goed voelt. Veel geluk
Bedankt ‘Bert’ voor je getuigenis en scherpe analyse. Je verhaal doorprikt het vertoog van inclusie en maatwerk en legt de werkelijke belangen van de private actoren in het activeringslandschap bloot. Wat me ongerust maakt is dat in de huidige arbeidskrapte iemand met jouw profiel niet (onmiddellijk) opgepikt wordt en het risico bestaat dat je motivatie en ervaring gewoon wegvloeien uit een werkveld dat snakt naar engagement. Ik wens je veel succes in je zoektocht. Ongetwijfeld vind je alsnog de match…
Wie al langer werk zoekt, moet zich bewijzen als soort <superman idolatry
Het kleine menselijke, weggevaagd door beeldvormingswanen digitalsuperpower fakende AI robots, pasklare techdictaat, gefixte, gefilterde jobtraining zonder menselijke bekommernissen. Empathische existence .
Businessplanning, becijferende dominantie, punten scoren, Enquête naleven, statistieken besturen, targets clichés, studieobject mentaliteit .
Controle apparatuur op weinig menselijke technologische ontwikkeling, fiks gesubsidieerde almacht.
Zoals camera's en drônes big brother gehalte onderscheiden.Veiligheid, voyeurisme, vooruitgang.
Meer inspraak, transparantie, overleg, democratische inspraak om evenwicht herstellen? Helaas, door keuze meerderheid voor politiek radicalisme zal dat proces moeizaam verlopen .
Sociaal engagement vanuit ieders authenticiteit solidariteit -opnieuw- op het voorplan zetten is doel.
Daarvoor hebben we goed onderwijs nodig.Sociale zorgnoden aanvoelen.
Artistieke 💕stimulatie.