‘Mensen met een handicap grootste slachtoffer crisis in Afghanistan’

Antipersoonsmijnen

Afghanistan is een van de meest verontreinigde landen op vlak van oorlogsexplosieven en antipersoonsmijnen. Deze treffen kinderen onevenredig vaak.

‘Bijna 80 procent van de volwassenen heeft een beperking.’

Als gevolg van die mijnen en ontplofbare oorlogsrestanten, gewapende conflicten en de beperkte toegang tot gezondheidsdiensten en voeding, heeft bijna 80 procent van de volwassenen een fysieke, functionele, zintuiglijke of andere beperking. Ruim 2,5 miljoen mensen – 13,9 procent van de bevolking – leven met een ernstige handicap.

Context verergerd

Sinds de taliban in augustus 2021 de macht in Afghanistan hebben overgenomen, is de humanitaire situatie in het land erg verslechterd. 24,4 miljoen mensen (55 procent van de bevolking) hebben humanitaire hulp nodig. Ter vergelijking: in 2021 was dat 18,4 miljoen en in 2020 9 miljoen.

Het afgelopen jaar is de context voor mensen met een beperking sterk verergerd. Tegelijkertijd zien we vandaag meer nieuwe handicaps. “Het gebrek aan gezondheids- en preventiezorg maakt dat er nu meer kinderen met een beperking worden geboren. Daarnaast merken we dat de situatie van mensen met een beperking verslechtert en dat ook hun handicap verergert”, getuigt Eric Weerts, noodhulp- en revalidatiespecialist bij Handicap International.

Impact op gezondheidszorg

Handicap International biedt levensnoodzakelijke revalidatiezorg en psychosociale ondersteuning in een van de enige twee revalidatiecentra in Kandahar en zette het voorbije jaar enkele nieuwe programma’s op om tegemoet te komen aan de dringende noden van de Afghaanse bevolking.

‘We zien meer nieuwe handicaps.’

De machtsovername door de taliban en de daaropvolgende internationale sancties hadden al snel een directe impact op de gezondheidszorg. Ziekenhuizen en vooral trauma-afdelingen functioneerden nog slechts op 20 procent van hun capaciteit.

Zorg is minimaal

Sinds begin 2022 is de situatie enigszins verbeterd. Doordat er een einde kwam aan conflicten, wegversperringen en strenge veiligheidsmaatregelen hebben weer meer mensen toegang tot hulpverlening. Maar de situatie blijft acuut.

“Mensen kregen een minimum aan zorg”, aldus Eric Weerts van Handicap International. “Na slechts enkele dagen op de spoedafdeling werd de patiënt uit het ziekenhuis ontslagen, zonder verdere medische opvolging of revalidatie. Die korte opname maakte dat zeer veel mensen een beperking ontwikkelden. Ze kregen bijvoorbeeld onvoldoende stimulatieoefeningen en onvoldoende advies om complicaties te voorkomen.”

‘Een te korte ziekenhuisopname maakte dat zeer veel mensen een beperking ontwikkelden.’ 

Handicap International richtte daarom een speciale unit op in het ziekenhuis in Kandahar, waar mensen na hun opname nog tot vijftien dagen kunnen verblijven om de nodige zorg en ondersteuning te krijgen.

Weerts: “Dat gaat van het geven van concrete, praktische info over protheses na een amputatie tot de opvang van mensen die eventuele infecties of andere complicaties kunnen krijgen als ze onvoldoende worden opgevolgd. Het is een tussenfase zodat ze beter voorbereid zijn om vervolgens hun leven weer op te nemen.”

Ondervoeding

Naar schatting bijna 19 miljoen mensen in Afghanistan leven tussen juni en november 2022 in acute voedselonzekerheid. 1,1 miljoen kinderen zijn momenteel ondervoed. “Dat heeft een enorme invloed op hun ontwikkeling. Ondervoeding is een van de grote oorzaken van handicaps bij kinderen”, aldus Eric Weerts.

‘Ondervoeding is een van de grote oorzaken van handicaps bij kinderen.’

Handicap International zag het voorbije jaar duidelijk meer ondervoeding bij zuigelingen. Wanneer een kind in de eerste maanden na de geboorte onvoldoende voeding krijgt, kunnen er beperkingen optreden in de motorische, psychologische en mentale ontwikkeling. De ngo zette daarom specifieke ondersteuningsprogramma’s op om moeders te informeren over hoe ze hun kind zoveel mogelijk kunnen stimuleren en hun ontwikkeling kunnen opvolgen.

Armoede

Door geldgebrek en stijgende prijzen, een stijging van de werkloosheid en niet-betaalde salarissen hebben steeds meer mensen geen geld voor voedsel. Dit jaar dreigt meer dan 90 procent van de Afghanen onder de armoedegrens (1,90 euro per dag) te vallen.

‘Meer dan 90 procent van de Afghanen dreigt onder de armoedegrens te vallen.’

Sinds dit voorjaar biedt Handicap International daarom economische ondersteuning aan mensen in zeer kwetsbare situaties, onder wie mensen met een beperking en hun directe familieleden. Het gaat om gezinnen in extreme armoede die door de huidige crisis in een uitzichtloze situatie zijn beland.

Afhankelijk van de specifieke noden gaat het bijvoorbeeld om een cashdonatie waarmee men basisbehoeften, zoals voedsel of een doktersbezoek, kan bekostigen. Mensen kunnen ook ingezet worden in de gemeenschap, onder andere bij het onderhoud van wegen, watersystemen of essentiële infrastructuur. Daarvoor kunnen ze vervolgens een cashdonatie of voedsel ontvangen.

Vrouwenrechten onder druk

De psychosociale situatie van de Afghaanse bevolking is momenteel zeer verontrustend. Mensen zijn erg bezorgd over de economische situatie in het land. Daarnaast staat er erg veel druk op de positie van vrouwen en meisjes in de maatschappij. Voor Handicap International is toegankelijke zorg voor iedereen een topprioriteit.

‘Als autoriteiten ons zouden opleggen dat we geen vrouwen meer mogen behandelen, trekken we ons terug uit die regio. Geen vrouwen, dan ook geen mannen meer.’

“Als lokale autoriteiten ons zouden opleggen dat we geen vrouwen meer mogen behandelen, trekken we ons terug uit die regio. Geen vrouwen, dan ook geen mannen meer. Dat is een duidelijke lijn voor ons”, stelt Eric Weerts.

Zo studeren er in september ook 22 meisjes af in het trainingscentrum in Kandahar waar Handicap International opleidingen biedt aan jonge kinesisten. “We hebben de lokale autoriteiten kunnen overtuigen dat het essentieel is dat zij afstuderen om vervolgens in ziekenhuizen aan de slag te gaan en die toegankelijke zorg voor iedereen te blijven garanderen.”

Toekomstperspectief

Het is van cruciaal belang dat mensen toegang hebben tot humanitaire hulp en revalidatiezorg om een handicap te voorkomen of te behandelen. Handicap International is een van de weinige organisaties die dergelijke zorg biedt in Afghanistan.

Met een team van meer dan 400 medewerkers houdt de ngo in Afghanistan de vinger aan de pols. “Zij zijn diegenen die elke dag aan de frontlinie staan, zij hebben ervoor gekozen om in het land te blijven. Het is dankzij hen dat we onze acties ter plaatse kunnen verderzetten”, zegt Eric Weerts.

‘De internationale gemeenschap moet haar verantwoordelijkheid nemen.’

Hoewel de veiligheidssituatie tamelijk verbeterd is en mensen zich opnieuw gemakkelijker doorheen het land kunnen verplaatsen, zijn de economische vooruitzichten helemaal niet goed. Bovendien komt de regering niet tegemoet aan de noden van de bevolking, vooral op vlak van vrouwenrechten, toegang tot ondersteuning en sociale diensten, en economische ontwikkeling.

“Dat maakt het niet gemakkelijk werken, maar de Afghaanse bevolking heeft ondersteuning nodig. De internationale gemeenschap moet haar verantwoordelijkheid nemen: ze leggen internationale sancties op om de regering te treffen, maar daardoor raken ze ook de Afghaanse bevolking. Dat is de grote afweging die gemaakt moet worden.”