‘Ik ben kwaad op onze medemens’

Stoeptegels

“Dag meneer, ik ben Kaat van straathoekwerk. Heb jij zin in een soepke?”

Hij kijkt op, verschrikt en dankbaar. Alsof hij niet verwacht had nog met iemand te praten vandaag. Hij knikt en nodigt me uit op de natte stoeptegels naast hem. De mensen die ons passeren, kijken letterlijk op ons neer. Velen ook figuurlijk.

‘De mensen kijken letterlijk op ons neer.’

Ik versta moeilijk wat hij zegt, moet af en toe wat dichter kruipen. Zijn stem is even verzwakt als zijn lijf. Er blinkt constant een traan in zijn rechteroog.

Samen zitten we voorovergebogen tegen de grauwe gevel.
We zien schoenen, benen en winkeltassen passeren.

Klootzakken

“Er zijn twee soorten klootzakken”, zegt hij. “Zij die drugs verkopen en zij die je leren de drugs te injecteren. Je weet dat je een junk bent als die twee soorten klootzakken je beste maten zijn. Je enige maten.”

De traan rolt over zijn wang. Ik slik.

Ik wil hem vastnemen. Ik wil hem vastnemen en zijn hoofd tegen mijn borst drukken. Zoals mijn mama die aan mijn bureau staat tijdens de examens, mijn hoofd tegen haar borst legt en zegt dat het nog maar een paar weken doorbijten is.

Ik wil hetzelfde kunnen doen voor hem.
Hetzelfde kunnen zeggen ook.

“Nu heb ik geen maten meer. Ik ben geen junk meer.” Hij zegt het trots. En dan iets zachter: “Nu ben ik niets meer.”

Een zielig hoopje mens. Sluik haar plakt langs zijn gezicht. Voor zover hij er nog heeft, staan zijn tanden alle kanten op. Met zijn ineengedoken schouders lijkt hij op een tengere versie van Quasimodo.

Maar als hij de kracht vindt om zijn hoofd op te heffen, kijk je recht in twee hondstrouwe ogen. Zijn gezicht is net zo getekend als zijn leven. Getekend dóór zijn leven. Maar hij heeft bijna evenveel lachrimpels als denkrimpels. Denken, dat doet hij veel. Hij heeft er alle tijd voor.

“Het ergste is”, gaat hij verder, “dat anderen mij ook zo zien, allez, mij gewoon niet meer zien.”

“Zelfs als ze geld in mijn beker gooien – als ze dat al doen – maken ze geen oogcontact. Ze durven niet te vragen hoe het met me gaat. Eén minuut slechts. Eén minuut om me terug mens te voelen.”

“En een soepke”, zeg ik stil. Hij lacht, waterig maar oprecht.
“Tja, ge moogt mij Royco noemen.” Hij knipoogt zelfs.

‘Ik ben kwaad op onze medemens die het individuele schuldmodel aanhaalt om zelf geen last te dragen.’

Ik word kwaad. Kwaad op onze medemens.

De medemens die via mail vraagt of we eens met die triestige bedelaar kunnen praten. Dat is dan al een medemens die iets opmerkt.

Onze medemens die vijf euro over heeft voor een T-shirt dat kapot is na twee wasbeurten, maar geen twee euro voor een koffie en één minuut van zijn tijd. Onze medemens die het individuele schuldmodel aanhaalt om zelf geen last te dragen.

Onze mede-mens. Beide delen van dat woord zijn fout.

Hij slurpt soep en we zitten naast elkaar. In stilte.
Na een tijdje sta ik verkrampt op: mijn poep hard van de koude, mijn rug doet pijn. “Amai, da’ gij hier zo lang kunt zitten,” zucht ik.

“Ha! Je hebt bieryoga en zweetyoga. Dit is bedelyoga.” Ik grinnik: “Daar kunnen die yogasnuivers nog iets van leren.”

Ik laat hem achter met een glimlach en een lege soepbeker.

Overuren

Enkele dagen later. Het is elf uur ’s avonds en ik fiets naar huis. Plots zie ik hem zitten. “Overuren aan het kloppen?”, plaag ik hem lacherig.

‘Ik ben overvallen. Ik heb niets meer.’

Tot ik zijn gezicht zie. “Ik ben overvallen in mijn slaap. Ik heb niets meer. Zelfs mijn slaapzak hebben ze gestolen. En een schop in mijn ribben kreeg ik erbij.”

Mijn hart breekt. Daar heb je die mede-mens weer.

“Ik snap niet hoe je ’t volhoudt.”

“Da ’s simpel”, zegt hij, “Er is geen andere optie.”

Ik wend mijn gezicht af om mijn tranen te verbergen. Ik geef hem wat kleingeld en beloof een matje en slaapzak te halen op onze bureau. Aangekomen in een lege, donkere werkruimte zoek ik een warme trui, een slaapzak en matje.

Ik zet water op voor thee. In de keuken bedenk ik me.

Snikkend neem ik een Royco Minute Soup mee.