Theaterstuk PLEEG: ‘Wij zijn veel meer dan alleen pleegjongeren’

Krachtige scènes, recht uit hart

Wat betekent het om op te groeien in pleegzorg? Rond die vraag draait de theatervoorstelling ‘PLEEG’, een bijzondere samenwerking tussen pleegjongeren en theaterhuis HETGEVOLG.

Zestien jongeren tussen 13 en 25 jaar komen wekelijks bij Pleegzorg Zuid in Berchem samen om te vertellen hoe het echt is om op te groeien als pleegkind. Wat definieert hen? Wat verbindt hen? Eén ding is zeker: ze zijn veel meer dan pleegjongeren alleen.

‘Wat betekent het om op te groeien in pleegzorg?’

Onder begeleiding van regisseur Stefan Perceval vertalen ze hun persoonlijke ervaringen naar het podium. In krachtige scènes, recht uit het hart. Van rauwe pijn tot hoopvolle dromen: PLEEG laat de stem van pleegjongeren horen. Deelnemers Chloé, Ocnian, Dilara, Tinny, Lexi en Kyara delen hun ervaringen.

Repeteren, repeteren, repeteren

Tijdens de repetities spat de energie ervan af. De avonden beginnen steeds met een warme maaltijd. Van croques tot pasta: alles wordt met liefde bereid door begeleiders en vrijwilligers.

Daarna volgt het echte werk. Om 18.30 uur valt de stilte in de zaal. Geen stilte van stress, maar van spanning. Dit is het moment waarop ze zichzelf moeten tonen. Zichzelf zijn. Een ogenschijnlijk eenvoudige, maar voor velen moedige opdracht.

Regisseur Stefan Perceval weet met zijn humor en echtheid elke jongere op zijn gemak te stellen. Zo ontstaat er ruimte voor eerlijkheid, kwetsbaarheid en soms pijnlijke scherpte – zonder oordeel, maar met kracht.

Meer dan pleegjongeren

Voor Chloé betekent de voorstelling bijzonder veel. “Al jaren wil ik mijn verhaal en mijn mening delen, zodat mensen weten wat pleegzorg echt inhoudt. Niet via boekjes of verhalen vol negativiteit, maar uit de eerste hand. Daarom ben ik super enthousiast dat ik mag meespelen. Met deze voorstelling kan ik tonen dat pleegjongeren niet per se probleemjongeren zijn, zoals vaak gedacht wordt. Meestal ligt het niet aan ons, maar aan de situatie waarin we terechtkomen.”

‘Mensen oordelen snel.’

Chloé vertelt hoe snelle oordelen haar zelf al raakten: “Toen de juf op een nieuwe school de leerlingen vertelde dat ik in een pleeggezin woonde, werd ik plots anders bekeken. Sommige leerlingen wilden niets meer met me te maken hebben. Mensen oordelen snel. Met ‘PLEEG’ wil ik mee laten zien dat we meer zijn dan dat. Dat we allemaal een verhaal hebben dat gehoord mag worden.”

Buiten de comfortzone

Zestien jongeren in volle puberteit samenbrengen op een podium is geen evidentie. Toch tonen ze stuk voor stuk lef. Zowel plezier als pijn komen aan bod. Ze worden uitgedaagd te vertellen over zaken waar ze nooit luidop over durven nadenken.

Voor Ocnian was ‘PLEEG’ een stap buiten zijn comfortzone. Een stap waar hij dankbaar voor is. “Meedoen aan ‘PLEEG’ geeft me een warm en dankbaar gevoel. Sommige scènes zijn best confronterend en soms klap ik even dicht, maar dat hoort erbij. Deze ervaring voelt heel bijzonder. Ik heb nooit moeite gehad met het feit dat ik een pleegkind ben. Integendeel, ik ben er trots op. Anders zou iedereen maar zo gewoontjes zijn.”

‘Sommige scènes zijn best confronterend en soms klap ik even dicht, maar dat hoort erbij.’

Sociaal uit de hoek komen is niet altijd vanzelfsprekend voor Ocnian vertelt hij: “Niet omdat ik een pleegjongere ben, maar door dingen die ik persoonlijk heb meegemaakt. Hier kan iedereen zijn eigen verhaal vertellen en dat schept een sterke band. We zijn echt een hechte vriendengroep geworden, omdat we elkaar begrijpen en ervaringen delen. Het mooie is dat het niet altijd over pleegzorg hoeft te gaan; we kunnen gewoon onszelf zijn. Ik ben heel dankbaar dat pleegzorg ons deze kans geeft, want ik heb hier mensen leren kennen die ik anders nooit was tegengekomen.”

Ook voor Lexi en Tinny betekent ‘PLEEG’ enorm veel. “Hier moet ik mezelf niet inhouden en kan ik gewoon mezelf zijn,” vertelt Lexi. “Soms denk ik dat ik te veel ben, dat mensen mij niet appreciëren zoals ik echt ben. Hier zijn geen filters: ik mag roepen wanneer ik wil roepen, lachen wanneer ik wil lachen en gewoon honderd procent mezelf zijn.”
Tinny vult aan: “Dat is ook de boodschap die we willen delen: wees jezelf en durf je gevoelens te uiten. Praten helpt. En laat je niet doen door mensen.”

Nieuwe kanten van jezelf ontdekken

De jongeren worden uitgedaagd om stil te staan bij vragen die ze vaak voor zichzelf houden. Waar liggen hun angsten, waar dromen ze van, wie missen ze, wat maakt hen sterk?

Hun verhalen komen niet enkel in woorden naar boven, maar ook fysiek. Tijdens de repetities wordt er gedanst, gesprongen en gelachen tot iedereen buiten adem is. Uitputtend, maar op een bevrijdende manier. Ze ontdekken nieuwe kanten van zichzelf – iets wat straks ook op het podium te zien zal zijn.

Lees ook

Theatermaker Stefan Perceval: ‘Er moet een minister van dromen komen’

Volgens Kyara is Stefan een man met een doel: hij werkt ergens naartoe. “Elke keer komt er meer van ons persoonlijk verhaal in de voorstelling. We zijn aan het opbouwen”, vertelt ze. “Elke repetitie word je opnieuw geconfronteerd met je pleegzorgsituatie. Dat is soms best heftig. Mijn pleegzorgsituatie is een deel van mij en zal dat altijd blijven. Ik heb dat aanvaard, maar onbewust heb ik het ook een beetje weggeduwd. Mensen die ik leer kennen, weten vaak niet dat ik een pleegkind ben. Dus als ik hier elke week zit, tussen al die intense verhalen, raakt dat me, op een goede manier.”

Thuis

Een belangrijk thema in de voorstelling is ‘thuis’. Wat zien de jongeren als hun thuis? Voor sommigen ligt dat bij hun ouders of pleeggezin. Voor anderen in de leefgroep, bij vrienden of op school. Iedereen heeft een andere definitie voor thuis. Zijn het de mensen, zijn het de dingen die je doet, is het een gevoel? Soms klinkt ook de harde waarheid: “Ik heb geen thuis.”

‘Niet elk pleegkind ervaart wat het is om echt een thuis te hebben.’

“Thuis is voor mij geen vaste plaats”, luidt het bij Ocnian. “Maar als ik er toch één moet kiezen, dan is het een persoon die mijn leven heeft veranderd. Iemand die mij een andere kijk op mezelf heeft gegeven. Vroeger was ik bang om mezelf te zijn, om mijn identiteit en geaardheid te tonen, maar dankzij die persoon durf ik dat nu wel. We helpen elkaar vooruit, zeker wanneer het moeilijk gaat. Die verbondenheid, dat is voor mij thuis.”

Voor Chloé is deze vraag dan weer best confronterend. “Niet elk pleegkind ervaart wat het is om echt een thuis te hebben. Sommigen wonen bij hun grootouders, anderen bij pleegzorgers, op internaat of bij hun ouders. Zelf leef ik ook op verschillende plaatsen: in mijn leefgroep, bij mijn mama, mijn papa en bij mijn vriend. Soms voel ik me een beetje zoals een rondreizende knuffel op de basisschool: altijd onderweg, overal even welkom, maar nooit helemaal zeker waar ik volgende week zal zijn.”

Eerlijk en genuanceerd beeld van pleegzorg

De jongeren doen niet enkel mee aan de theatervoorstelling voor hun eigen groei. Ze willen vooral een duidelijke boodschap meegeven aan de toeschouwers en komaf maken met de vele vooroordelen die rond pleegzorg bestaan. Elk van hen doet dat vanuit de eigen ervaring, maar samen tonen ze een eerlijk en genuanceerd beeld over pleegzorg.

Dilara wil vooral benadrukken dat pleegzorg niet altijd het gevolg is van mishandeling of zware problemen thuis. “Veel mensen denken dat kinderen in pleegzorg mishandeld zijn door hun ouders, maar dat klopt vaak niet,” vertelt ze. “In mijn geval was mijn mama gewoon niet stabiel genoeg om voor mij te zorgen. Ze heeft zelf gekozen voor vrijwillige pleegzorg, zodat ik als baby een veilige thuis had. Dat is geen teken van falen, maar van liefde.” Met haar verhaal wil ze tonen dat pleegzorg ook een bewuste en liefdevolle keuze kan zijn van ouders die het beste willen voor hun kind.

‘Pleegzorg kan ook een bewuste en liefdevolle keuze zijn van ouders.’

Ook Ocnian wil een hardnekkig misverstand rechtzetten. Hij merkt dat veel mensen denken dat pleegkinderen geen ouders hebben. “Ik krijg vaak de vraag: ‘Heb je dan geen mama of papa?’ Maar ik heb pleegzorgers die voor mij familie zijn. Ik noem hen ook mama en papa, want dat is wat ze voor mij betekenen.” Hij benadrukt dat elke situatie anders is: sommige kinderen zien hun ouders nog regelmatig, anderen niet. “Iedereen in pleegzorg heeft zijn eigen verhaal, en dat verdient begrip.”

Pleegzorg is niet één verhaal

Chloé legt dan weer de nadruk op de grote impact die pleegzorg heeft. Niet alleen op het kind, maar op het hele pleeggezin. “Je komt in een gezin, soms met andere kinderen, en ineens maak je daar deel van uit”, vertelt ze.

“Pleegzorg is iets goeds. Natuurlijk is het soms lastig, maar zonder pleegzorg stond ik vandaag niet waar ik nu ben”, vervolgt ze. “Ik hoop dat mensen dat zien. Dat ze begrijpen dat we allemaal iets hebben meegemaakt, maar dat we er het beste van maken. Onze ouders zijn niet per se ‘slecht’ of ‘verslaafd’, al zijn dat wel de verhalen die vaak verteld worden. Meestal gaat het om moeilijke omstandigheden waarin gezinnen terechtkomen.”

‘We zijn allemaal ook gewoon jongeren met dromen, talenten en een eigen leven.’

Tot slot benadrukt Lexi dat de jongeren in de voorstelling meer zijn dan enkel hun pleegzorgverhaal. “Wat ik belangrijk vind, is dat mensen begrijpen dat wij meer zijn dan alleen pleegjongere. Daarom vind ik het fijn dat niet de hele voorstelling over pleegzorg gaat,” zegt ze. “We willen geen medelijden, we willen gewoon tonen wie we echt zijn.”

Lexi vertelt dat ze zich binnen de groep vrij voelt om open te zijn, omdat iedereen elkaar begrijpt. “We delen dezelfde ervaringen, maar we zijn allemaal ook gewoon jongeren met dromen, talenten en een eigen leven.”

Samen laten de jongeren met ‘PLEEG’ zien dat pleegzorg niet één verhaal is, maar vele. Hun getuigenissen tonen veerkracht, verbondenheid en de kracht van eerlijkheid. En dat is precies de boodschap die ze het publiek willen meegeven. ‘PLEEG’ is daardoor meer dan theater. Het is een inkijk in de kracht, de kwetsbaarheid en de dromen van jongeren die zelden gehoord worden. Hun verhalen verdienen een publiek.