Stek: van koffie tot sociale bescherming

Stek

OnderOns is een ‘Stek’ van Samenlevingsopbouw RIMO Limburg. In een Stek kunnen mensen in een maatschappelijk kwetsbare positie terecht voor een koffie en een babbel. Ze leren er nieuwe mensen kennen, spenderen er hun vrije tijd op een leuke manier en leren af en toe iets bij.

Wanneer mensen met problemen kampen, verwijzen de aanwezige sociale professionals hen door naar de juiste diensten.

‘Zonder OnderOns was ik er niet meer.’

Samenlevingsopbouw werkte dit idee uit omdat nog te veel mensen van een menswaardig inkomen of de juiste hulp- en dienstverlening verstoken blijven. In een Stek bedenken mensen samen nieuwe manieren om bestaande drempels weg te werken. Het is een broedplaats voor een sterkere sociale bescherming. Daarin gaat een Stek verder dan een buurt- of inloophuis.

Aan tafel zitten drie kranige dames: Germaine, Paulette en Lieve. Samen met opbouwwerkster Nathalie vertellen ze wat OnderOns doet en wat deze Stek in hun leven betekent.

Germaine

Germaine: “Mijn huisdokter heeft mij de keuze gegeven: ofwel zou ik geregeld een bezoek brengen aan OnderOns, ofwel liet hij me opnemen in de psychiatrie. Dat was dus rap beslist.”

“In het begin zat ik hier maar wat. Ik zei geen woord. Elke keer als ik naar huis ging, vroegen de opbouwwerkers: ‘Je komt toch terug?’ Ik knikte en de dag nadien zat ik hier weer. Stilaan begonnen steeds meer mensen tegen mij te praten. Ze kwamen bij me zitten. Een tas koffie is hier vaak het begin, en heel veel geduld.”

“Zonder de mensen die ik hier heb leren kennen, was ik er niet meer. Daar ben ik heilig van overtuigd. Ik kom van heel diep. Ik had al allerhande problemen en toen kreeg ik last van mijn rug. Drie keer ben ik er aan geopereerd, zonder effect. De pijn ging niet weg en ik geraakte verslaafd aan de pijnstillers.”

“Ondertussen gaat het goed met mij. Ik vind het tijd om iets terug te doen. Voor alle vrienden die ik hier gemaakt heb, voor alle opbouwwerkers die mij zonder er een frank voor te vragen terug op pad gezet hebben, maar ook voor alle mensen die nu in de penarie zitten.”

Koelen zonder blazen

“Gisteren kwam er een man binnen: ‘Ik heb in de psychiatrie gezeten, maar ge moet geen schrik hebben’, was het eerste dat hij zei. Hij heeft een tijdje aan de computer gezeten en is dan weer vertrokken. Hij heeft zijn naam zelfs niet gezegd.”

“We krijgen steeds meer mensen uit de geestelijke gezondheidszorg over de vloer, zeker nu de grote instelling hier niet ver vandaan haar aantal bedden afbouwt. Door mijn eigen verleden probeer ik daar goed mee om te gaan, maar ik zie dat het voor andere vrijwilligers niet altijd gemakkelijk is.”

‘Ik vertel over wat armoede met een mens doet.’

“Gelukkig werkt OnderOns nu samen met Cabrio-teams.Een Cabrio-team is een multidisciplinair team bestaande uit hulpverleners van CAD, Reling(mobiele team psychiatrie), CAW, straathoekwerk en OCMW. Zij werken outreachend.Dat zijn professionals die naar hier afzakken als er een probleem is. Zij weten hoe ze dat moeten aanpakken. Ze babbelen met die mensen. Meestal is dat koelen zonder blazen.”

“Sinds een aantal jaar geef ik samen met Nathalie cursussen. Ik vertel over wat armoede met een mens doet. Elk jaar gaan we langs bij de tweedejaars vroedkunde van de Hogeschool PXL in Hasselt, maar ook bij de ambtenaren van de stad en tal van andere organisaties. Volgende week ga ik voor het eerst alleen. Ja, dat is spannend, maar ik ben zeker dat het zal lukken.”

Paulette

Paulette is een andere vrijwilliger in deze Stek: “Ik ben hier terecht gekomen via een vriendin. Dat is ondertussen al zeven jaar geleden. Die vriendin komt niet meer maar ik ben blijven plakken. Ik doe aan zo veel mogelijk activiteiten mee: bloemschikken, crea, vakanties, museumbezoek…”

Lees ook

Hulpverlening bezorgt cliënt stress: zo vermijd je dat

“Sinds een tijdje zit ik ook in de werkgroep maatschappelijke dienstverlening. Door mijn eigen verleden, weet ik hoe belangrijk dat is. Voor mensen in armoede is het veel te moeilijk om de stap naar de hulpverlening te zetten. Ik kan het weten, want ik heb zelf in die situatie gezeten.”

“Toen ik eindelijk mijn schaamte had overwonnen en naar het OCMW durfde gaan, stuurden ze mij van het kastje naar de muur. Dan was dat papier weer niet in orde, dan moest ik eigenlijk bij die andere dienst zijn. ‘Bel morgen eens terug’, klonk het de hele tijd. Maar als je weinig of geen krediet op je telefoon hebt, dan gaat dat niet. Ik neem hen dat nu nog kwalijk.”

Geluk

“Ik heb geluk gehad. De mensen van OnderOns hebben me er mee doorgesleurd. Deze zomer heb ik veel op mijn kleinkinderen kunnen passen. Maar veel mensen hebben niet dat geluk.”

‘Er zijn veel verdoken problemen in Sint-Truiden.’

“Er zijn veel verdoken problemen in Sint-Truiden. OnderOns heeft een daklozenwerking. Ze kunnen zichzelf en hun kleren hier wassen. Maandagavond is er voor hen een maaltijd, die ze soms zelf mee klaarmaken. Je ziet hier dus wel dingen. Een koppel met twee jonge kinderen die in hun auto wonen. Dat zou toch niet mogen. Of een man die hier al jaren vrijwilliger is en ineens blijkt dat hij al die tijd dakloos was.”

“In principe doen de opbouwwerkers zelf niet aan hulpverlening. Ze verwijzen zo veel mogelijk door naar de gepaste diensten. Nathalie stelt checklists op van zaken die mensen zeker moeten vragen. Bovendien zorgt ze ervoor dat de dossiers van mensen op voorhand in orde zijn. Zo moeten mensen niet elke keer terug omdat ze een papier vergeten zijn.”

Mentale steun

“We bekijken ook steeds of er iemand mee kan. We hebben een vrijwilligster die alles van wonen weet. Als iemand naar het sociaal verhuurkantoor of de sociale huisvestingsmaatschappij moet, trommelen we die vrouw op. Dat maakt toch een verschil.”

‘Het CAW wil hier nu een plek krijgen. Dat is delicaat.’

“Het is ook belangrijk als mentale steun. Bij de hulpverlening moet je alles op tafel leggen: toegeven dat je schulden hebt, dat je de situatie niet de baas bent. Dat is zwaar. Als je dat alleen moet doen, haak je af.”

“Het CAW wil hier nu een plek krijgen. Dat is delicaat. We willen geen hulpcentrum worden. Maar aan de andere kant kan het CAW een gezicht geven, zeker als het een vaste persoon zou zijn. Dat werkt enorm drempelverlagend. Mensen komen dan naar Paul of Sigrid die voor het CAW werkt. We zullen het op onze vrijwilligersvergadering bespreken. Inspraak is heel belangrijk.”

Lieve

De derde dame aan tafel is bezoeker Lieve: “Met OnderOns willen we hulpverlening helpen om zich zo te organiseren dat iedereen krijgt waar hij recht op heeft. Daar steken we behoorlijk veel tijd en energie in.”

‘Door ons is de dienstverlening van het OCMW verbeterd.’

“Zo hebben we vorig jaar opgeschreven wat er allemaal beter kon bij het OCMW. We hebben alles stuk voor stuk overlopen. Dat de openingsuren niet altijd aangepast zijn. Dat ze soms niet vriendelijk zijn. Dat je er helemaal alleen voorstaat eens je geen leefloon meer nodig hebt.”

“We hebben een aantal mooi vormgegeven kaartjes gemaakt met daarop tips, zoals ‘Het eerste contact is van cruciaal belang’ of ‘Hulpverlening is op de eerste plaats communicatie, verbindende communicatie’. We hebben die kaartjes, mooi ingepakt met een strik, cadeau gedaan aan de burgemeester. Sindsdien is de dienstverlening van het OCMW sterk verbeterd in Sint-Truiden.”

Partner

“OnderOns heeft zich met die actie bewezen. Het beleid ziet ons nu als volwaardige partner en we mogen al eens kritiek uiten. Dat is toch niet evident, want we krijgen ook geld van de stad en het OCMW. Maar er wordt dus geluisterd.”

“Zo hebben we mee ‘de babykaart’ bedacht, waarmee meisjes en vrouwen die pas bevallen zijn via het OCMW gratis pampers en babyvoeding kunnen krijgen. Op die manier hebben we 27 kansarme gezinnen bereikt die voordien geen hulp ontvingen. Dan heb je toch een verschil gemaakt.”

Fier

“Ik ben heel fier dat ik dit allemaal kan. Een aantal jaar geleden had ik een herseninfarct. Mijn rechterkant was helemaal verlamd. Ik heb alles opnieuw moeten leren: slikken, stappen, spreken. Daarbij heb ik heel veel aan OnderOns gehad.”

‘We gaan op zoek naar de talenten van mensen.’

“In het begin vond ik het moeilijk, maar iedereen was zo goed voor mij. ‘Lieve, je doet toch mee!’ En dan doe je mee, ook al heb je eigenlijk geen zin. Ondertussen engageer ik mij voor politieke projecten als Ieders Stem Telt, maar geef ik ook de crea. Als ik met dat knutselen mijn fijne motoriek aan de groep mag tonen, ben ik wel trots op hoe ik teruggevochten heb.”

Nathalie

Opbouwwerker Nathalie glundert: “Bij OnderOns gaan we op zoek naar de talenten van mensen. Ondertussen ben ik hier zes jaar opbouwwerker. In die tijd heb ik geleerd dat iedereen wel een talent heeft. Je moet alleen uitvissen wat dat is.”

“Wanneer mensen met hun talent aan de slag gaan, herwinnen ze zelfvertrouwen. Op dat ogenblik gaat de rest vaak vanzelf: ze durven eens iets nieuws doen, dat blijkt ook mee te vallen en voor je het weet zijn ze vertrokken.”

Lees ook

Ode aan het buurtwerk

“Net daarom organiseren we veel vorming. We geven kookcursussen. Er was een cursus fotografie. Ik herinner me een schrijfcursus van een tijdje terug. De lesgever zette de deelnemers een appel voor de neus. ‘Beschrijf wat je ziet’, was zijn opdracht. Germaine begon eerst tegen te pruttelen maar toen maakte ze de klik en begon ze te schrijven. Uiteindelijk hebben we haar moeten stoppen toen ze drie bladzijden vol gepend had. Dat zijn van die wonderlijke momenten.”

Mensen versterken

“Maar OnderOns is meer. We willen een partner zijn in het sociaal beleid van de stad. Ook daarom geven we vorming. Als we onze ‘Tien tips voor hulpverleners’ uitwerken, begint dat met een vorming over de werking van het OCMW. Ook dat is mensen versterken.”

‘OnderOns is een vereniging voor en door haar bezoekers.’

“Gisteren was er een cursus conflictbeheersing. Dat is nuttig want we zitten hier soms met meer dan veertig mensen. Daar een groep van maken, is niet evident. Er wordt al eens geroddeld, er zijn al eens meningsverschillen. Maar als puntje bij paaltje komt, staan we er wel voor elkaar.”

“Dat merk ik ook wanneer ik als opbouwwerker boven mijn administratie ga doen. Ik kan er gerust op zijn dat de boel beneden draait. OnderOns is een vereniging voor en door haar bezoekers. Zij dragen de werking echt. Maar dat is niet altijd zo geweest. We zijn jaren geleden van nul begonnen, en hebben de kans gekregen stap voor stap de vereniging te worden waar heel Sint-Truiden baat bij heeft.”