‘Een gewone babbel over gewone dingen met gewone mensen. Dit is wat Stijn mist’

Gewone babbel

Op een middag in april kreeg ik telefoon van Stijn, een jongeman met een licht verstandelijke beperking.Uit respect voor privacy gebruik ik niet zijn echte naamIk doe al een tijdje individuele begeleidingsgesprekken met hem.

Stijn maakte in zijn leven al heel wat moeilijke periodes mee. Ik ken hem als een doorzetter, een zorgzaam persoon met een sterke wil om zijn eigen leven in handen te nemen. We werken in de begeleidingsgesprekken aan keuzes maken, talent zien bij zichzelf, gevoelens uiten…

‘Zijn telefoon verraste mij.’

Zijn telefoon verraste mij. In mijn hulpverlenersreflex had ik meteen een aantal vragen klaar: Wat is het probleem? Waar kan ik bij helpen? Ik kon me voorstellen dat het leven in de lockdown voor hem heel wat structuur wegnam.

“Met mij gaat het goed”, zei hij. “Hoe gaat het met jou?” Nog steeds verwachtte ik een grote ‘maar’, gevolgd door vragen en onzekerheden. Ik was helemaal klaar om goed te luisteren. Deze verwachting moest ik snel bijsturen. Want er was eigenlijk geen probleem. Hij belde mij, gewoon zomaar. Voor een babbel.

Trots

Stijn vertelde mij over zijn week.

Voor corona waren sport en werken voor hem zeer belangrijk. Voetbal was ons gespreksonderwerp nummer één. Elke babbel begon met de goals die hij had kunnen maken, de sfeer in het team, de reacties van anderen. De anekdotes bevatten een schat aan informatie en aanknopingspunten om het te hebben over thema’s die belangrijk zijn in zijn leven.

Dat het voetballen weggevallen was, vond hij dus heel jammer. Dat wou hij even kwijt. Of hij iets anders gevonden had om zich mee bezig te houden? Dat viel wel mee. Af en toe een wandeling, een poging doen om wat meer te lopen of klusjes doen thuis.

Het was aanpassen, maar het lukte wel, vertelde hij. Ik was enorm trots. Een aantal jaar geleden was deze veerkracht nog ondenkbaar. Nu belde hij iemand, op eigen initiatief, om te praten over hoe hij de afgelopen weken had beleefd.

Ik luisterde en zei dat hij het goed deed. We stonden stil bij zijn plannen voor de komende weken. Ik moedigde hem aan om te wandelen of te lopen. Hij zou nog wat extra klusjes thuis bedenken. Veel meer gebeurde tijdens dit gesprek eigenlijk niet. We rondden af met “hou je gezond” en “bel gerust als je het nodig vindt”.

Behoefte aan verbondenheid

Na de telefoon ging er heel wat door mijn hoofd. Dit soort gesprek heb ik wel eens met vrienden, familie of collega’s. De praatjes over de afgelopen dag, onze plannen en ergernissen, een discussie … Het lijkt zo evident.

‘Na de telefoon ging er heel wat door mijn hoofd.’

Toen we met z’n allen in ons kot bleven, vonden we manieren om met dierbaren in contact te blijven. Misschien niet altijd hoe we dat het liefste zouden willen, maar we vonden wel een manier.

Waarom belde hij mij?

Het gesprek dat ik met Stijn had, had hij ook met de buurvrouw, familie of een toevallige passant kunnen hebben. Toch belde hij mij. Waarom?

Naar het antwoord op die vraag is het niet lang zoeken. Toen we een tijdje geleden de mensen opsomden met wie hij contact heeft, dan kwam hij uit op drie. Stuk voor stuk mensen voor wie hij zorg opnam, dus geen gelijkwaardige vriendschapsrelaties.

‘Stijn vindt gemakkelijker de weg naar een hulpverlener dan naar mensen in zijn buurt.’

Hij heeft daarnaast de pech om in een wijk te wonen waarin mensen schuw zijn voor elkaar, waar geroddeld en gepest wordt. Hoeveel gemakkelijker zou het zijn als Stijn kon praten met de buurman over de klusjes thuis, als hij een wandeling kon maken met een vriend met wie hij interesses deelt?

Hebben we dat zelf niet gemist in coronatijden? Een gewone babbel over gewone dingen met gewone mensen. Dit is wat Stijn al heel lang mist, al lang voor corona er was.

Stijn is niet alleen

Hij vindt gemakkelijker de weg naar een hulpverlener dan naar mensen in zijn buurt of vrienden. En Stijn is niet alleen. Veel mensen missen ook buiten de lockdown sociaal contact. Bitter weinig mensen staan dicht bij hen.

‘Echt moeilijk hoeft de oplossing niet te zijn.’

Een eenvoudige verklaring voor het ontbreken van een gezond sociaal netwerk is er niet. Maar echt moeilijk hoeft de oplossing niet te zijn.

Voor Stijn zou het eenvoudig kunnen gaan over iemand die samen boodschappen doet, uitleg geeft of even komt kijken bij een klein technisch probleem thuis. Die persoon moet geen hulpverlener zijn.

We moeten ons als hulpverleners hier meer voor inzetten. Wat meer bruggen slaan naar waardevolle contacten voor onze cliënten. Initiatieven die dit gewone sociale contact stimuleren, kunnen we meer in de verf zetten. Denk bijvoorbeeld aan buddywerkingen met vrijwilligers, inclusieve sportverenigingen of buurtinitiatieven.

Netwerken versterken

In de coronatijd zagen we het ene solidaire initiatef na het andere opduiken. Mensen boden spontaan hulp aan hun buren, kwetsbare familieleden of kennissen. In tijden van nood voelen we als burger een grotere verantwoordelijkheid om er voor elkaar te zijn.

Lees ook

‘Voor elke kwetsbare mens een sociaal netwerk. Dat moeten we doen.’

Maar het is duidelijk dat deze solidariteitsgolf veel gemakkelijker tot stand kwam in wijken en netwerken die al sterk waren voor de crisis. Daardoor vallen mensen als Stijn telkens uit de boot: tijdens de crisis, maar ook ervoor en erna.

Laten we dus actief blijven zoeken naar manieren om de sociale netwerken van kwetsbare mensen te versterken. Zodat Stijn bij een volgende lockdown een praatje kan slaan met een vriend of buur en niet alleen bij zijn hulpverlener terecht kan.