Dagboek uit de gehandicaptenzorg: ‘We zetten alles op alles om doemscenario’s te vermijden’

Week 1

Van vrijdag 13 maart tot vrijdag 20 maart gaat alles bijzonder snel.

Wat begon bij een aangepaste bezoekersregeling en verscherpte hygiënemaatregelen, evolueert in geen tijd naar de sluiting van een aantal afdelingen. We plooien terug op drie woningen. Een totale omslag in de opdracht van de medewerkers.

‘Eerste week: de besmetting buiten houden is de eerste zorg.’

COVID-19 buiten houden is onze eerste zorg. Er wordt dagelijks gerapporteerd over de aanwezige gebruikers. Het aantal is stabiel. Er zijn nog geen meldingen van symptomen en er zijn nog geen zieken gerapporteerd.

In geen tijd is de ambulante ploeg vanop het thuisfront erin geslaagd zelfgemaakte, maar goede mondmaskers te bezorgen. Er wordt een volledige stock verpleegkledij geleverd. Een wasserij heeft zich geëngageerd om de kledij te wassen en te strijken. Er werden mondmaskers geleverd aan België, 700 stuks komen naar Katrinahof. Ze zullen alleen gebruikt worden bij de verzorging van zieke bewoners.

Ondertussen wordt het noodplan meer verfijnd. We hebben nu direct contact met de huisartsposten en kregen een duidelijk aanspreekpunt toegewezen. Voor zieke bewoners zal er snel een spoedopname zijn. Dit wordt althans beloofd. De quarantaine in een wooneenheid wordt door één van de artsen vergeleken met een groot gezin. Er zijn richtlijnen voor de ondersteuning en verzorging van bewoners met milde symptomen.

20 van de 85 cliëntgebonden medewerkers zijn afwezig. Zeven medewerkers zijn ziek, met symptomen maar worden niet getest. Negen medewerkers zijn preventief afwezig of wegens ziekte in het gezin. De afwezigheden treffen vooral twee wooneenheden, waardoor we met medewerkers moeten schuiven. Onze pedagogische bezorgdheid om wissels te mijden, verdwijnt plots naar de achtergrond.

We maken een planning om ook aan de slag te gaan met de gebruikers die nu thuiszitten. Onze orthopedagogen, sociale diensten en alle ambulante werkers gaan kijken hoe ze daar de hoogste noden kunnen lenigen. Dit zal deels telefonisch moeten, maar ook huisbezoeken zijn mogelijk voor zover we ons aan de richtlijnen van de thuiszorgdiensten houden.

We versturen een brief aan de gebruikers en hun familie. We krijgen hierop mooie reacties. De voorzitter van onze gebruikersraad spreekt over Katrinahof als “één grote, hechte, geëngageerde familie”.

Week 2

De situatie in onze huizen is stabiel. We zijn opgelucht dat we de besmetting weer een week hebben buitengehouden.

‘Onze huizen zijn quarantaines geworden.’

Onze huizen zijn quarantaines geworden. De begeleiders vormen de brug naar de wereld, helaas in alle betekenissen… Om de risico’s nog meer te beperken voeren we werkkledij in met een omkleedsas. Voor de bewoners is dat wel even schrikken om plots de vertrouwde krachten in witte verpleeguniform te zien verschijnen. Gelukkig reageren ze nogal vrolijk.

Doordat een aantal bewoners thuis worden opgevangen, hebben we op de bovenste verdieping van een woning voor een aantal bedden een quarantainesituatie gemaakt. Met mondjesmaat bereiken ons nu ook mondmaskers en beschermkledij. In ijltempo schrijven we instructies en procedures voor de bescherming bij het verzorgen van een zieke bewoner.

‘De flexibiliteit en solidariteit van de medewerkers is enorm.’

De werking is nu volledig herschikt. Voor velen is er thuisopvang, de inzet van de medewerkers is gewijzigd en de buffers zijn uitgerold en gestabiliseerd. Dit loopt goed. De bereidheid, flexibiliteit en solidariteit van de medewerkers is enorm. Dit geldt ook voor de koks in de keuken die nu in het weekend maaltijden maken.

Hun polyvalente inzetbaarheid zegt natuurlijk ook iets over hun competentie en creativiteit. Die hebben ze vooral nodig om de soms weinig gekende en verraste bewoners op hun gemak te stellen en veiligheid te bieden.

Het aantal zieke collega’s schommelt nog altijd rond de twintig, met het goede nieuws dat een aantal terug aan het werk zijn. De sfeer tussen begeleiders en bewoners is goed, zeer goed zelfs.

Week 3

De ongerustheid neemt toe.

De situatie in de woonzorgcentra lijkt toch wel hard op de onze. Waarom worden voorzieningen voor mensen met een beperking nauwelijks vermeld? We zetten in elk geval alles op alles om doemscenario’s geen kans te geven. We vroegen alvast advies en bijstand aan een woonzorgcentrum in de buurt en we kregen ook zicht op wat thuisverpleging kan bieden.

‘De situatie in de woonzorgcentra lijkt toch wel hard op de onze.’

Tot nu toe zijn we erin geslaagd een besmetting buiten te houden. We werken met een quarantaine-zone. Dat voelt onwaarschijnlijk en is grensverleggend. Op deze manier staan we samen klaar om te handelen.

Het aantal afwezige medewerkers blijft gelukkig stabiel. In de planning proberen we zo goed mogelijk rekening te houden met een veilige marge en recuperatie. We krijgen vele vragen over de verschillende statuten: ziekte, quarantaine met ziekenbriefje, tijdelijke werkloosheid,  thuiswerk… De stelsels ‘verlof ‘en ‘plus -en minuren’ blijven bestaan en avond-, nacht- of weekendprestaties zijn nu voor velen van toepassing. Het blijft zoeken naar een billijk verhaal voor iedereen.

Week 4

Mijn wekelijkse nieuwsbrief aan de gebruikers begint met “Geen nieuws is soms gewoon goed nieuws.” Ik wil het woord besmetting niet meer gebruiken. Het gaat nog steeds goed met onze bewoners.

‘Een zieke bewoner verzorgen ligt buiten onze expertise.’

Met de vele mensen thuis proberen we de contacten open te houden. We zijn we zeer bezorgd over hoe het daar loopt. Vaak kan advies dat nu gegeven wordt tijdens gesprekken die al wandelend plaatsvinden de noden toch wat lenigen. Ons YouTube kanaal ‘Katrina tube’ is geboren tijdens de crisis. Ook met deze beelden leggen we een brug, een veilige brug.

Vandaag bereiken ons in de media de eerste berichten over een daling van het aantal ziekenhuisopnames. Maar dat voorzichtig positieve gevoel wordt snel de kop ingedrukt.

Ik kijk naar de beelden uit de woonzorgcentra door de ogen van mijn medewerkers. Het noodplan van Katrinahof is een destillaat van de richtlijnen van de woonzorgcentra. De duidelijkheid van het plan is paradoxaal, want volledig buiten de comfortzone en het gekende handelen van onze medewerkers. Het zal aan zijn doel voorbij gaan door onrust te creëren en geen houvast.

Ik schrijf woensdagavond mijn negende mail aan alle medewerkers.

“De relatieve rust die jullie in de huizen realiseerden, wordt verstoord doordat de crisiscel een plan in geval van besmetting klaarstoomde. De opdracht om wanneer nodig een zieke bewoner veilig te verzorgen ligt buiten onze expertise en comfortzone. Natuurlijk hopen we dat we dit nooit nodig zullen hebben, dat artsen zullen oriënteren, dat we op partners kunnen rekenen.”

Lees ook

‘Voor mensen met een beperking is deze coronacrisis heel ingrijpend’

“De realiteit gebiedt ons echter om worst case te denken. We willen niet gelaten toekijken en wachten op wat komt indien we toch met een besmetting geconfronteerd worden. We willen het ook niet onderschatten of de andere kant opkijken. Het laatste wat we willen is totaal onvoorbereid zijn. Met de quarantaine-zone, de gedetailleerde beschermingsinstructies en materiaal staan we op de best mogelijke maar ook op een verantwoorde manier klaar.”

“Een garantie op het uitsluiten van risico’s is dit niet. Maar dat was op dag één van de crisis niet anders. De steeds opgedreven maatregelen tot nu toe waren een uitdaging in risicobeperking. Dankzij jullie tot op vandaag met succes. Met het noodplan zal dit niet anders zijn.”

Laat ons volhouden. En met succes.