Wachten voor plek op wachtlijst
Staat u ergens op een wachtlijst? Ik sta op geen enkele.
Ik vroeg enkele weken geleden aan een groep studenten uit de opleiding Sociaal Werk of ze op stage veel te maken krijgen met wachtlijsten. Hun reactie was overdonderend. We kwamen snel tot een 25-tal wachtlijsten in zorg en welzijn. Een student kreeg zelfs te maken met een wachtlijst om op een wachtlijst te komen.
‘Een student kreeg te maken met een wachtlijst om op een wachtlijst te komen.’
In het Vlaams-Brabantse Haacht is er sinds kort zelfs ‘Het wachthuis’. Het is een volstrekt nieuw, maar gezien de reacties, welkom initiatief dat mensen met een psychische hulpvraag door hun wachttijd wil helpen. En wachten zullen ze: soms meerdere jaren.
Er zijn wachtlijsten in de psychische en psychiatrische zorg voor volwassenen, ambulant en residentieel, de jeugdhulp, de schuldbemiddeling, de zorg voor personen met een beperking, het onderwijs, de sociale huisvesting, bij asiel- en migratie en in de daklozenopvang.
In het voorjaar bleek uit een PANO-reportage de wanhoop van ouders die wel een kind hebben met een hulpvraag maar geen samenleving met een hulpaanbod, met alle gevolgen vandien. Ik heb geen exacte cijfers maar ik vermoed dat de wachters collectief met honderdduizenden zijn. De vraag lijkt dan ook eerder: Onmiddellijke hulp? Bestaat dat nog?
Massaal in de wacht
Mensen die op een wachtlijst staan, hebben hun hulpvraag al geformuleerd. Dat is voor velen vaak een hele stap. We kennen ze dus. Ze hebben een naam en kregen een nummer. En daarna zetten we ze massaal in de wacht.
Een wachtlijst is cynisch, vernederend en schadelijk. Het is cynisch omdat we wel een nood erkennen maar als samenleving daaraan niet de nodige capaciteit aan hulp verbinden. De beloofde hulp wordt aan je debetzijde bijgeschreven. Je lijkt er recht op te hebben maar je kan er nu nog niet aan. Wachtlijsten wijzen op een falende afstemming tussen vraag en aanbod.
Tegelijk is er meer. Want wie staat er op een wachtlijst? Wachters hebben met elkaar gemeen dat ze kwetsbaar zijn en vaak onmachtig. Wachters worden onzichtbaar gehouden door ze anoniem te rangschikken. Vaak moeten ze nog onderling concurreren om voorrang of prioriteit. Hoe cynisch kan het worden?
Studenten vertellen me over de regelrechte angst en woede bij sommige vluchtelingen die vandaag niét uit Oekraïne komen. Ze zitten soms al jaren in een procedure. Vandaag zien ze anderen voorbij snellen. Ze gunnen het de recente oorlogsvluchtelingen, maar zelf staan ze machteloos te kijken naar het eigen wachten.
Wie wacht, heeft geen macht en moet ondergaan, nederig het hoofd buigen en straks dankbaar zijn voor de hulp die misschien toch nog kwam.
Wachten is schadelijk
Ik wacht niet graag en dat deel ik ongetwijfeld met velen. Ik word al opstandig als een dokter me een kwartier laat zitten in de wachtzaal, of als een dienstverlener me in een telefonische wachtrij plaatst. Wachten is immers altijd een klein beetje sterven want het negeert je als waardevol persoon en wijst je op je afhankelijkheid van de andere. De andere is de meester van jouw tijd.
‘Diegene die je kan laten wachten heeft de macht.’
Diegene die je kan laten wachten heeft de macht. Er zit daarom, hoe klein soms ook, altijd een aspect van vernedering aan vast. Je bent niet belangrijk genoeg. Maar voor velen gaat het niet over een wachtzaal of callcenter, maar over essentiële hulpvragen die jaren worden geparkeerd. Wat doet dat met je idee over de samenleving, met je vertrouwen in de zorg en je zelfbeeld?
Meervoudig schadelijk
Wachten is daarom meervoudig schadelijk. Het maakt dat je vraag niet wordt aangepakt. Bovendien verhoogt de kans dat de nood aan hulp tijdens het wachten nog zal stijgen.
Wachtlijsten hebben daarom op persoonlijk en maatschappelijk vlak een grote kost. Het wachten zelf veroorzaakt immers schade die ook weer zal moeten worden aangepakt. Die wachtschade is te vermijden. In elke samenleving hebben mensen nood aan hulp. Dat is onvermijdelijk. Ze laten wachten op die hulp is daarentegen een keuze. Een wachtlijst is er nooit plots. Het is niet iets dat ons overkomt.
‘Een wachtlijst is een onverzadigbare grijpgrage slokop van verloren tijd en levenskwaliteit.’
Een wachtlijst is in feite een eufemisme voor een maatschappelijk in stand gehouden ondercapaciteit. Het is bureaucratisch inventariseren, ordenen en vervolgens soms jaren negeren van noden op belangrijke levensdomeinen.
Een wachtlijst is een onverzadigbare grijpgrage slokop van verloren tijd en levenskwaliteit. Voor beleidsmakers is het een ondergronds parkeerterrein met oneindige capaciteit waar ze hulpzoekers en hun familie naar evacueren terwijl ze bovengronds verkondigen dat het probleem wordt aangepakt.
Waarom tolereren we die wachtschade?
Wachten op hulp heeft veel te maken heeft met macht en onmacht. Wachten doe je schijnbaar altijd in eenzaamheid terwijl het in werkelijkheid een collectief proces betreft. Een wachtlijst is immers een instrument om je blik op dat collectieve te versluieren.
Wachters weten niet met wie ze samen aan het wachten zijn. Sommigen moeten nooit wachten, anderen blijkbaar altijd. Voor mij is wachten geen deel van mijn leven. Voor anderen is wachten heel hun leven. Waarom tolereren we die wachtschade?
Wat als we van al die lijsten eens één grote groep van wachters maken? Een lijst is eigenlijk dat: een groep wachtende mensen met een vraag, een leven, een toekomstwens. Van een onmondig en makkelijk te negeren bestand op een computer maken we een zichtbare massa. We halen iedereen uit de parking. Velen zullen schrikken van die gigantische groep.
Waar wachten we nog op?
Reacties [9]
Zorgverlening krijgt meer en meer een elitair statuut. In de tandarstzorg krijg je tegenwoordig enkel terugbetalingen als je zesmaandelijks op controle gaat wat inhoud dat mensen die het op dat vlak financieel niet te breed hebben deze priodieke sneller zullen over slaan. Op dit moment is het al zo erg dat je geen gewone tandarts te pakken kunt krijgen doordat deze bijnz allemaal een patientenstop hebben toegepast. Sommigen leggen zelfs geen wachtlijsten aan. Dit is een dramatisch groeiend probleem dat zich al gedurende jaren manifesteerd. Als je dan al het geluk hebt om op één of andere lijst terecht te komen (zonder de garantie op een afspraak) dan kijk je aan tegen wachttijden van 6 maand tot 3 jaar. Een mens zou van minder depressief worden, en laat het nu net in de mentale zorg in eenzelfde ziekenbed ziek te liggen. Op het moment dat zorg onbetaalbaar en zelfs onbereikbaar wordt door de meesten dan heb je als samenleving en als politiek bestuur op alle vlakken gefaald.
Wachtlijsten maken soms je tege alle mensenwaardigheid en tegen internationale mensenrechten in maar moet zien te overleven. Kan je niet watzn en moet je wachten voor ze je a priori nemen is het wachten tot je kopt letterlijk instuikt bij een al of je zodanig onmenswaardig met leven je levensgzvaarlijke dingen moet doen. Laat staan de kansen en t leven je wordt ontnomen als je weet je de wachtlijst nooit kan overleven en dan maar lever kiest voor eurha asie. Als dat geen s hrijnende toestzn zijn in België…dan weet ik het ook niet meer…Sociale dienstverleners en hukp eeleners staan al even machteloos tgo wachtlijsten ook
.alleen” zij mogen de extra brokken nog opkuisen ook..”
Had 3maanden terug afspraak in ziekenhuis op 4/08 werd vorige week opgebeld dat afspraak niet kan doorgaan nemen zou trachten in september een nieuwe afspraak te maken– schandelijk.
Wat zo krachtig is aan dit artikel is dat niet de wachtlijst in de ene sector belangrijker wordt geacht dan de wachtlijst in de andere. Iedereen die staat te wachten waar dan ook is een cliënt, een ouder een echtgeno(o)t(e) wiens leven onhold wordt gezet, groeikansen worden ontnomen, een waardig bestaan gehypothekeerd. Effectief laat ons de onzichtbare massa zichtbaar maken want iedereen is belangrijk, iedereen zou moeten tellen.
Voor de pyscho-medische-sociale noden van de burgers is er bij de besturen van dit land weinig urgentie. De voorbije 40 jaren kwamen welzijn en onderwijs in het vizier van “de bespaarders”. Efficiëntie, kwaliteitszorg, preventie, werden de code-woorden voor de afbouw van de zorg. Zonder dat we het met zijn allen goed beseften werden we in slaap gewiegd met deze dure woorden. De wachtlijsten zijn dus een gevolg van het beleid om de rol van de overheid in de zorg te beperken ten voordele van de privatisering van de “zorgmarkt”. Dus laat ons inderdaad de wachtlijsters zichtbaar maken, met zijn allen op straat komen en het beleid dwingen om te antwoorden op de volgende vragen: Zijn we op weg naar de privatisering van de zorg ? Zal er in de toekomst enkel onmiddellijke private zorgverlening zijn voor mensen met geld ? Zullen de mensen met een modaal tot beperkt budget tevreden moeten zijn met een inschrijving op een wachtlijst ?
wachters zijn niet alleen kwetsbaar, maar murw geslagen door alle problemen, aanvragen, dossiers, bureaucratie,…. tot ze geen kracht meer hebben om te vechten tegen het wachten. Men komt in een gelaten positie terecht, waar je (hopelijk) nog juist de kracht hebt om te overleven. Niet leven , maar overleven. Het is zo essentieel om zo vroeg mogelijk in te grijpen, maar idd als je dan ziet dat er dikwijls aanmeldingsstops zijn voor kinderen tot bv 5 j!!!!!!!!!! Mijn kind zegt me letterlijk, mijn gedachten om een einde te maken aan het leven wachten niet hoor! als zelfs crisismeldpunt zegt dat ze je niet meer verder kunnen helpen, waar staan we dan? je kan dan in uiterste crisis, let op , ik zeg uiterste crisis, want crisis is het elk moment van de dag en nacht, dan kan je naar spoed. Hopende dat het daar niet wordt weggelachen. plus de angst dat men een kind dan colloqueert op een volwassenafdeling, schrikt meer dan af om die piste aan te gaan. Schrijnend gewoon!!!!! count me also in
Werken aan een ‘warme wachtlijst’, #eufemismevandedag.
Blij zijn omdat je iemand ‘op de wachtlijst krijgt’,
#dodemus.
Indignons nous.
Citaat: Weten wat je zou willen en kunnen doen voor patientjes, en dat niet kunnen wegens er de mankracht en de middelen niet voor hebben, dat veroorzaakt “morele stress” . Las ik onlangs. Dit is dus wat wij, kinder- en jeugdpsychiaters en zelfs onze secretaressen ervaren. Collega’s die hun aanmeldingsstop stoppen (sic), krijgen 20 tot 80 aanmeldingen per week, smeek-mails en emotionele telefoons. En het gaat niet over opvoedings- of slaapproblemen.
Wist u dat er ondertussen initiatieven bestaan als “wachttijdondersteuning” , “wachtverzachter”(!!). Hoe cynisch kan het worden. Overheid: staan niet dezelfde mensen op meerdere wachtlijsten? – niet uitgesloten; hoe dan ook, ze raken niet geholpen. Of die problemen ernstig genoeg zijn om naar n KJPsy te gaan? er gebeurt genoeg telefonische triage, uit miserie wordt verwezen naar alternatieven die geen gepast antwoord zullen bieden, meestal zijn ze daar al geweest. (enz, enz) Mooi artikel. En mooi voorstel. Count me in.
In de zorg voor mensen met een verstandelijke beperking is het niet anders. Ouders ouder dan 80 jaar, die levenslang voor hun kind zorgden, krijgen bij aanvraag van middelen om hun kind in een voorziening te laten opnemen prioriteitengroep 2 of 3: “Als u te sterven komt, zullen we wel een oplossing vinden”. Vroegtijdige zorgplanning is de zogezegde opdracht, maar ‘anderen’ beslissen voor u en maken dit compleet onmogelijk. De stress bij families, cliënten én de ondersteunende organisaties, die wel iemand willen opnemen maar niet kunnen bij gebrek aan middelen – met al zwaar overbevraagd personeel dat zich met te weinig middelen uit de naad werkt – is navenant. Machteloosheid, boosheid, verdriet roept het op, maar men zwijgt, want ‘ik wil niet profiteren’, ‘ik wil anderen niet belasten met de zorg voor dit speciale kind’, ‘de mensen in de zorg zijn al zwaar genoeg belast’, … Mits iemand even de zorg overneemt, komen hopelijk heel wat mensen in actie tegen deze maatschappelijke schande
Zeker lezen
Evi Hanssen: ‘Palliatieve zorgverleners zijn de vroedvrouwen van de dood’
Monsterbrouwsel Fentanyl: ‘Ik wil het niet zien, maar kan niet stoppen met kijken’
Dikke Freddy aan Marc Coucke, een mens met geldproblemen
Functionele cookies Altijd actief
Voorkeuren
Statistische cookies
Socialemediacookies