Toegankelijke toiletten: ‘Iedereen de pot op’

Toiletprobleem opgelost?

Tijdens deze pandemie haalden we onze wandelschoenen en fietsen van stal. We ontdekten verborgen plekjes van steden en natuur. Helaas stonden we af en toe ook voor een gesloten openbaar toilet. Of we bleven toch maar thuis, uit vrees onderweg geen toilet te vinden.

‘Er zijn nog te veel publieke plekken zonder toiletten die voor iedereen toegankelijk zijn.’

Toiletprobleem opgelost, nu de poort naar de grote vrijheid voorzichtig openschuift? Helaas: voor veel mensen zal het moeilijk blijven om de deur uit te gaan. Zo is het voor iedereen een probleem als toiletten vuil, slecht onderhouden of op sommige plekken niet aanwezig zijn.

Gedoe in het hokje

Het wordt helemaal moeilijk als je niet zomaar elk toilet kan gebruiken. Er zijn nog te veel publieke plekken zonder toiletten die voor iedereen toegankelijk zijn. Daar sta je dan voor een open toiletdeur zonder dat je binnen kan. De doorgang is te smal voor je kinderwagen of rolstoel. Of met je wandelstok of krukken is het toch maar gedoe in dat hokje.

Voor sommige mensen is de toiletpot te hoog of te laag. En grote mensen hebben soms te weinig beenruimte tussen de toiletpot en de deur. Dat gebeurt allemaal vaker dan je denkt.

Karel op vakantie

Zo sprak ik onlangs met Karel, een sympathieke vijftiger. Hij keek ernaar uit om opnieuw met zijn vrienden op vakantie te gaan. Klein detail: Karel gebruikt een rolstoel.

Samen hadden ze het ideale hotel gevonden, want het gaf aan rolstoelvriendelijk te zijn. Heel fijn, tot hij de brochure wat beter bekeek en zag dat de toiletten te klein waren voor iemand in een rolstoel. Hij kon dus niet mee zonder afhankelijk te zijn van zijn gezelschap. Helaas is Karel niet de enige.

Denken vanuit diversiteit

Dat probleem moeten we beter aanpakken. Want je geen zorgen maken en dus gewoon meedoen in onze samenleving, daar heeft iedereen recht op: jong of oud, groot of klein, met of zonder beperking, kinderwagen, rolstoel, assistentiehond, rollator, stok, krukken of met een baby op de arm.

‘We kunnen ervoor zorgen dat toiletten slim ontworpen zijn, zodat iedereen ze zonder problemen kan gebruiken.’

We zouden ons niet moeten aanpassen aan onze omgeving. Het is andersom. En dat is vaak eenvoudiger dan gedacht. We kunnen ervoor zorgen dat toiletten slim ontworpen en uitgevoerd zijn, zodat iedereen ze zonder problemen kan gebruiken.

Hoe kan het anders?

Als je toiletten installeert, let er dan op dat iedereen ze via duidelijke wegwijzers en pictogrammen makkelijk vindt. Zorg voor een route zonder drempels. Ligt er een trap of trede op de route, dan zijn er altijd mensen die je sanitair niet kunnen gebruiken, tenzij er ook een lift of helling is.

Zorg dat iedereen binnen kan. Maak deuren breed genoeg zodat je er ook met een rolstoel, rollator of kinderwagen vlot door kan. Gebruik contrasterende materialen en kleuren voor de inrichting. Mensen die minder goed zien verkiezen een witte toiletpot en een witte spoelknop op een donkere achtergrond.

Besteed ook aandacht aan het ergonomisch comfort. Denk aan makkelijk te gebruiken kranen en stevig bevestigde handgrepen, een goed verlichte ruimte en een vloer waarop je niet uitglijdt. Plaats in alle toiletten een vuilbakje in de hokjes, er zijn ook mannen die hygiënisch materiaal veilig willen weggooien.

‘Maak meteen toiletten die iedereen kan gebruiken, zonder onderscheid van gender of beperking.’

Is er een sanitair blok, voorzie dan minstens één aangepast toilet voor mensen met een beperking. Of maak meteen toiletten die iedereen kan gebruiken, zonder onderscheid in gender of beperking.

En laat je mensen betalen voor het toiletbezoek? Als er alleen een automatisch draaihekje is, raak je met een rolstoel of krukken niet of moeilijk binnen.

Changing places

Sommige mensen hebben veel assistentie en ruimte nodig. Voor hen is een aangepast toilet onvoldoende. Gelukkig zijn er oplossingen: ‘changing places’.

Daar vind je naast een toilet ook een verzorgingstafel voor volwassenen en vaak ook een tillift. Vooral in gebouwen en voorzieningen voor een groter publiek is dit een must: grote winkelcentra, voetbalstadions, bioscoopcomplexen, concertzalen, pretparken, stadhuizen, sportcentra, luchthavens of treinstations. In het Verenigd Koninkrijk zijn er zo al meer dan 1.500. In Vlaanderen zijn ze nog dun gezaaid, maar er bestaat al wel een charter voor wie er werk van wil maken.

Aan de slag

Hoe richt je een plek in zodat het toegankelijk is voor iedereen? Er bestaan verschillende richtlijnen en maten. Onderzoek wat je bezoekers nodig hebben en laat je adviseren door toegankelijkheidsexperten.

Lees ook

‘Openbaar vervoer rijdt voorbij aan mensen met beperkte mobiliteit’

Ook in bestaande gebouwen kan je nog heel wat zinvolle aanpassingen doen. Een mooie kans voor overheden, projectontwikkelaars, ondernemers, eventorganisatoren en uitbaters van publieke voorzieningen om meer klanten of bezoekers aan te trekken. En extra actueel, nu het recht op inclusie in de samenleving van mensen met een handicap sinds kort in onze grondwet staat. Voor de geïnteresseerden: artikel 22bis.

Laten we dus samen werken aan een meer toegankelijk Vlaanderen en ervoor zorgen dat iedereen de pot op kan.