Personeelstekort in de zorg: ‘De helpende handen zijn er’

Waar vinden we de helpende handen?

Zowel de ziekenhuizen, woonzorgcentra en diensten voor thuisverpleegkunde schreeuwen om zorgpersoneel. Veel personeel is afwezig door ziekte en vacatures raken niet of met moeite ingevuld.

Dit tekort is niet nieuw. De zorgsector kreunt al jaren onder de werkdruk en het personeelstekort. De coronapandemie is daar bovenop gekomen. De open vraag die we ons als samenleving moeten stellen, is waar we de helpende handen kunnen vinden die nodig zijn.

‘De zorgsector kreunt al jaren onder het personeelstekort.’

De acute personeelsnood zorgt ervoor dat België, in een poging om de vele openstaande vacatures in te vullen, actief inzet op arbeidsmigratie. Begin vorig jaar berichtte Knack al over het toenemend aantal verpleegkundigen dat wordt overgevlogen vanuit India om hier te komen werken.

Dubieus plaatje

We juichen toe dat woonzorgcentra door onze huidige arbeidsmigratiemogelijkheden ook mensen uit het buitenland kunnen aantrekken. Dit systeem moet wel stevig verbeterd worden. Onder meer de rol van tussenpersonen zorgt voor misbruik en een financieel dubieus plaatje. Sommige woonzorgcentra betalen hen duizenden euro’s voor een geschikte kandidaat. Ook migranten betalen soms tot 8.000 euro aan hun makelaar om een Belgische job als verpleegkundige te regelen.

‘Sommige woonzorgcentra betalen tussenpersonen duizenden euro’s voor een geschikte kandidaat.’

Deze mistoestanden illustreren de noodgrepen die woonzorgcentra moeten nemen om de zorg voor hun bewoners te kunnen garanderen. Een duidelijker beschermingskader vanuit de overheid in samenspraak met de sociale partners is broodnodig.

De overheid treft ook een verantwoordelijkheid omdat het tot op heden geen kader heeft willen afspreken met de vakbonden en de werkgevers ter bescherming van deze werknemers. Een kader dat ook rekening houdt met de noden in de landen van herkomst.

Ook in België ligt een deel van de oplossing

Vandaag wonen er naar schatting 150.000 mensen zonder het recht op een wettig verblijf of met een bijzonder precair verblijfsstatuut in ons land.

Het gaat om mensen die op basis van diverse redenen in ons land zijn aangekomen. Op de vlucht voor oorlog en geweld of door een compleet gebrek aan perspectief, omwille van de liefde of familieleden, of omwille van valse werkbeloften door malafide tussenpersonen.

‘Er wonen naar schatting 150.000 mensen zonder wettig verblijf in ons land.’

Om even diverse redenen is terugkeer voor hen geen realistische optie. Heel vaak komt dit deels door de ingewikkelde en lange asielprocedures. Heel wat mensen struikelen over deze procedures en komen in een situatie zonder verblijfsvergunning terecht. Velen onder hen hebben gigantische schulden gemaakt bij vrienden en familie en durven of kunnen niet terug.

Mensen met dromen en talenten

Nochtans gaat het om mensen met dromen en talenten. Hun kinderen lopen hier vaak school, ze kennen het land en ze staan te trappelen om bij te dragen: in de vorm van betaald werk en dus in de vorm van bijdragen aan onze sociale zekerheid.

‘Mensen staan te trappelen om bij te dragen.’

Heel wat mensen die nu geen recht hebben op een wettig verblijf, beschikken over zowel de talenten als de diploma’s om onmiddellijk te starten in sectoren die smeken om competente werknemers. In de zorg kan dat meestal na het volgen van een verkort opleidingstraject. Alleen laat het wettelijk kader dit vandaag niet toe. Dat maakt dat nogal wat mensen om hier te overleven overgeleverd zijn aan economische uitbuiting in het zwarte circuit.

En dit terwijl er bij een degelijk wettelijk kader alleen maar winnaars zijn. Werkgevers uit de zorgsector maar ook andere sectoren die kampen met een tekort kunnen eindelijk de nodige vacatures invullen. Ander personeel krijgt de ademruimte die het verdient.

Oproep

Daarom vragen we aan de bevoegde Vlaamse en federale beleidsmakers om een pragmatisch en gedurfd arbeidsmigratiebeleid te voeren.

‘Voer een pragmatisch en gedurfd arbeidsmigratiebeleid.’

Waarom kunnen mensen die al in België wonen, maar zonder wettig verblijf, met de juiste competenties en diploma’s, niet hun helpende handen aanbieden en werken in de zorgsector of in andere knelpuntberoepen?

Waarom kunnen mensen zonder wettig verblijf die zorgkundige of verpleger willen worden geen opleiding volgen om hun droom na te streven én hun steentje bij te dragen aan onze samenleving?

De nood is groot. Laat ons minimaal deze pistes onderzoeken die mits een goed wettelijk kader enkel maar winnaars geven.