Nu beginnen aan de ouderenzorg van morgen

Geef Harry Potter een kans

Gerontoloog Peter Janssens kloeg in De Standaard met een wat simplistische analyse de algemene toestand van de woonzorgsector aan. Zijn aantijgingen kwamen snoeihard binnen, dat bewijzen de vele reacties op sociale netwerken.

‘Met donderpreken alleen komt de broodnodige verandering er niet.’

Toch snijdt de beleidskritiek van Janssens hout als je voorbij de Hij-Die-Niet-Genoemd-Mag-Worden riedeltjes wil kijken. Maar je moet dat natuurlijk wel willen.

Dat niemand hardop het kwade durft te benoemen, klopt niet helemaal. Journalisten hebben zich de voorbije dagen, weken en maanden, jaren zelfs, uit de naad gewerkt om mistoestanden in de ouderenzorg aan het licht te brengen. En zo hoort dat ook. Maar niet alles loopt fout en dat mag nog duidelijker gezegd worden, ook door de zelfverklaarde specialisten. Met donderpreken alleen komt de nochtans broodnodige verandering er immers niet.

Innovatie komt er wel als opiniemakers en politici de Harry Potters van de ouderenzorg een kans geven om hun frisse ideeën en vernieuwende aanpak uit te proberen. Gooi de aangeleerde en de gesubsidieerde hulpeloosheid overboord, want het alternatief bestaat. 

De excessen moeten eruit

Daarom moet de Vlaamse overheid terug gaan inspireren en motiveren in plaats van alleen maar controlelijstjes af te vinken zoals consulent woonzorg Robert Geeraert op 29 januari al in dezelfde krant stelde.

De inspecties zoals we ze vandaag kennen, hebben immers niet voorkomen dat peperdure residenties van beursgenoteerde groepen op de zwarte lijst kwamen te staan. Het huidige wetgevend kader heeft ook niet verhinderd dat gewiekste ondernemers een loopje namen met de kwaliteit van wonen, leven en zorgen. Dat moet dus anders.

Ouderdom is geen ziekte

Ouderdom is geen ziekte. Wie gezond en actief wil blijven deelnemen aan de samenleving moet dat kunnen doen. De grootschalige rusthuisindustrie heeft geen toekomst meer, dat hebben de coronapandemie en de herhaalde wantoestanden pijnlijk duidelijk gemaakt. De zorg moet weer dichter bij de mensen.

‘De grootschalige rusthuisindustrie heeft geen toekomst meer. De zorg moet weer dichter bij de mensen.’

Het behoud van autonomie en het herstel van zelfredzaamheid, door het creëren van zorgzame buurten of binnen de veilige omgeving van een woonzorgcentrum, is een absolute prioriteit. Tegelijk kan er niet geraakt worden aan de bescherming van ouderen en mensen met dementie. Voor die groepen bewijzen de al lang niet meer zo nieuwe concepten als kleinschalig genormaliseerd wonen en persoonsgerichte zorg nu al hun nut.

En laat de mensen het rapport van hun woonzorgcentrum of hun thuiszorgverstrekker dan meteen maar zelf mee opstellen. De sector die bang is van zijn cliënten, schiet zichzelf in de voet.

Een tsunami in slow motion

De vergrijzing is een tsunami in slow motion, schreef Janssens. En ook dat we nu knopen moeten doorhakken, anders komen we straks voor voldongen feiten te staan. Hij heeft gelijk.

‘Zorg voor een nieuw finacieel kader waar oog is voor innovatie en creativiteit.’

Er zijn geen toverspreuken, maar als we de zorg in de komende jaren betaalbaar willen houden, als we het werken in de ouderenzorg opnieuw leefbaar en aantrekkelijk willen maken en als we de kwaliteit van leven voor alle ouderen willen kunnen garanderen, dan moet de financiering van de ouderenzorg nu al helemaal anders. Een woonzorgcentrum verleent géén curatieve dienstverlening zoals ziekenhuizen, zorg er dan ook voor dat niet langer de zorgzwaarte alleen de bepalende factor is.

Daarom vragen we aan de toezichthoudende en subsidiërende overheid om in Vlaanderen een nieuw en faciliterend kader te scheppen waarbinnen het mogelijk zal zijn om zorg nog innovatiever en creatiever te organiseren. De opening die het VIA6-akkoord heeft gemaakt om medewerkers volgens competenties in te zetten, moet doorgetrokken worden in een bredere inclusieve zorgvisie voor zowel thuisondersteunende als residentiële diensten.

Lees ook

Hoe moet het verder met onze woonzorgcentra?

De zorgvrager staat niet alleen centraal in die visie, maar participeert actief in het beleid van de zorgverstrekker die op zijn beurt continu durft schakelen en vernieuwen met duurzame, voor de samenleving haalbare en betaalbare keuzes.

Wij van Woonzorgnet-Dijleland vzw nemen alvast de handschoen op, want ons devies luidt al jaren: “Met de stroom mee, waar het kan, tegen de stroom in als het moet.”