Neem het sociaal beleid ter harte!

Open brief aan de onderhandelaars

Beste onderhandelaar,

Vandaag, 17 oktober, op de werelddag van verzet tegen armoede vragen we van u, de toekomstige lokale bestuurders, echt te kiezen voor een lokaal sociaal beleid. Want ook al zijn de effecten van een lokaal armoedebeleid niet altijd snel zichtbaar: een sterk lokaal sociaal beleid kan voor kwetsbare inwoners het verschil maken in hun leven.

‘Een sterk lokaal sociaal beleid kan het verschil maken.’

Armoede aanpakken is noodzakelijk op alle beleidsniveaus. Een sterke sociale bescherming is fundamenteel voor een structurele aanpak van armoede. Sociale zekerheid, sociale bijstand, de Vlaamse sociale bescherming en het nieuwe groeipakket voor alle kinderen zijn daarbij instrumenten, maar ook op het lokale vlak zijn er heel wat flankerende maatregelen mogelijk die de gevolgen van het leven in armoede beperken en aan mensen in armoede een nieuw perspectief geven.

Vanuit ons beleidsdomein Welzijn, Volksgezondheid en Gezin suggereren we u om prioritair in te zetten op vier grote, lokale instrumenten. Ze geven u de mogelijkheid om meteen in te grijpen in het leven van mensen in armoede en bieden mogelijkheden voor een lokaal armoedebestrijdingsbeleid.

Coördineren

Armoede is een opeenstapeling van problemen op verschillende levensdomeinen: gezondheid, gezin, wonen, werk, onderwijs, vrije tijd… Mensen in armoede worden vaak van het kastje naar de muur gestuurd, worden niet begrepen of haken af omdat ze het gevoel hebben dat de geboden hulp met losse eindjes aan elkaar hangt. Ze verliezen het overzicht.

Het lokaal bestuur kan de coördinatie opnemen en ervoor zorgen dat diensten en organisaties gezamenlijke verantwoordelijkheid opnemen om de problemen, op alle terreinen en op mekaar afgestemd, aan te pakken.

In Vlaanderen bieden we u kaders: we zetten in op de Huizen van het Kind en op de ontwikkeling van samenwerkingsverbanden tussen OCMW’s, diensten maatschappelijk werk van de ziekenfondsen en Centra Algemeen Welzijnswerk. Samen kunnen zij instaan voor een bereikbare en kwaliteitsvolle hulp- en dienstverlening en voor het maximaal verkennen en toekennen van rechten die kwetsbare groepen dreigen mis te lopen.

Ondersteunen

Lokale besturen kunnen maatregelen nemen die mensen in armoede ondersteunen. In vele beleidsdomeinen worden daarvoor ook mogelijkheden gecreëerd. Ook vanuit het welzijnsbeleid ondersteunen we diverse initiatieven.

‘Grijp de opportuniteiten.’

Jullie kunnen daarbij beroep doen op partners die op dat vlak expertise hebben zoals Kind en Gezin, Samenlevingsopbouw, Verenigingen waar armen het woord nemen, Welzijnsschakels en andere lokale armoedeverenigingen. Grijp die opportuniteiten.

Verhelpen

Lokale besturen kunnen direct en concreet hulp bieden. Specifiek binnen de welzijnsmateries kan u inzetten op kwaliteitsvolle schuldbemiddeling, actief op zoek gaan naar groepen die onderbeschermd zijn en hun rechten op ondersteuning niet benutten of kwetsbare groepen ook benaderen als het gaat over de promotie van gezonde voeding, voldoende bewegen…

‘Lokale besturen kunnen concreet hulp bieden.’

U kan ook beslissen om kwetsbare gezinnen toegang tot de kinderopvang te geven aan het laagste tarief. U creëert kansen op ontmoeting en kunt eenzaamheid en sociaal isolement bestrijden.

Signaleren

Het lokale bestuur is het best geplaatst om de signaalfunctie op te nemen naar hogere overheden en aan hen maatregelen voor te stellen. Dat kan het zowel via de medewerkers in de sociale huizen als door de contacten met vele actoren op het terrein, in het bijzonder ook de mensen in armoede zelf. Deze zijn uitstekend geplaatst om signalen te capteren en beleidsvoorstellen te doen.

‘Werk stigma’s weg.’

We mogen daarbij niet vergeten dat werken aan armoede ook het wegwerken van stigma’s inhoudt. Universele dienstverlening met specifieke aandacht voor kwetsbare groepen is daarbij ontzettend belangrijk. Het werken aan een sociaal huis, waar iedereen terecht kan, het organiseren van activiteiten rond opvoedingsondersteuning in een Huis van het Kind voor iedereen met vragen rond opvoeding…

Het zijn voorbeelden van initiatieven die voor elke burger op een bepaald moment in het leven ondersteunend kunnen zijn en daardoor niet als een specifiek aanbod voor mensen in armoede worden beschouwd. Dergelijke initiatieven werken destigmatiserend.

Lokaal sociaal beleid

Het nieuw Decreet Lokaal Sociaal Beleid wil handvatten aanreiken die toelaten echt te kiezen voor kwetsbare medeburgers. Ik hoop dat u in uw bestuursakkoord die keuze ook bewust wil maken.

Jo Vandeurzen
Vlaams minister van Welzijn, Volksgezondheid en Gezin