‘Digitalisering moet in DNA van jeugdwerk’

Sterrenhemels en donkere bossen

Het jeugdwerk straalt in zijn diversiteit. Van klassieke jeugdbewegingen en het lokale jeugdhuis tot doelgroepspecifiek jeugdwelzijnswerk. Van gezellig koken en praten, tot avontuurlijke kampen, sterrenhemels en donkere bossen. Jeugdwerk heeft een stevige stam en vertakt in allerlei richtingen.

‘Digitalisering is onderdeel van jeugdwerk.’

Ook hier steekt digitalisering steeds meer de kop op. Dat is niets nieuws. Digitalisering is onderdeel van jeugdwerk sinds jongeren toegang kregen tot computers, smartphones en internet. De enigen die nog niet helemaal mee zijn, zijn de jeugdwerkers zelf.

Buzzword

Digitaal jeugdwerk is een buzzword en daar is niets mis mee. Het brengt heel wat dynamieken met zich mee: jeugdwerkers wisselen ervaringen en expertise uit in nationale en internationale bijeenkomsten en netwerken, zoals ‘Digital Youth Work.’

Maar vergis je niet. Digitalisering is geen nieuwe deelsector of vernieuwende methodiek. Het is een maatschappelijke evolutie die zijn ingang heeft gevonden in het brede jeugdwerk. Die ontwikkeling moet in het jeugdwerk een eigen plaats verwerven.

Timelapse

Als het op vernieuwing aankomt, hinken het jeugdwerk en het bredere sociaal werk vaak achterop.

We hebben de neiging om digitalisering en technologische veranderingen als futuristisch te bestempelen en anticiperende acties voor ons uit te schuiven. Bijgevolg denken we te handelen ter voorbereiding van iets wat er zit aan te komen, maar niets is minder waar: het is er al.

Als we de tegenwoordige tijd als de toekomst benoemen, dan staan we meer dan ooit met onze twee voeten in het verleden. Op die manier vertragen we maatschappelijke veranderingen. We kopen tijd en dat is geen duurzame aanpak. Digitalisering gaat alleen maar sneller, op een bepaald moment wordt de kloof onoverbrugbaar.

Digitaal jeugdwerk is er al

We mogen de toekomst niet vooruitschuiven. De evoluties van vandaag hebben nu impact. Ze creëren mogelijkheden en zorgen ervoor dat nu al nieuwe vaardigheden en inzichten nodig zijn.

Dus digitaal jeugdwerk is er al. Niet enkel omdat het kan, ook omdat het moet.

Het werkt drie keer beter

Digitalisering vindt spontaan een weg binnen verschillende werkingen. Denk aan communicatie: Facebookgroepen en Whatsapp-gesprekken vervangen het heen-en-weer-gebel van chiroleiders. Agenda’s worden nog wel geprint en aan de muren gehangen. Maar die posts op Instagram en Facebook werken drie keer beter.

‘Digitalisering is geen doel op zich, maar een middel om actief in te spelen op de hedendaagse leefwereld van jongeren.’

Digitaal jeugdwerk manifesteert zich nog op andere manieren. Muziek knalt door de boxen via YouTube en Spotify. Een dropping verloopt met QR-codes, waarin tips en opdrachten gestuurd worden vanop afstand. Dobbelstenen worden digitaal gegooid. En op een instuif wordt een VR-game gespeeld of een stopmotionvideo gemaakt.

Laten we samen het jeugdwerk een duw in de rug geven en het veranderingsproces bottom-up stimuleren. Als jeugdwerk effectief doet wat het zegt te doen, een veilige ruimte creëren waarin ervaring centraal staat, dan mag digitaal jeugdwerk niet enkel een thema zijn.

Of zoals jeugdwerkinitiatief De Ambrassade schrijft: digitaal jeugdwerk is geen nieuwe sector. Het gaat over een maatschappelijke evolutie, die de mogelijkheden van het jeugdwerk en de jeugdwerker uitbreidt.

Digitalisering is geen doel op zich, maar een middel om actief in te spelen op de hedendaagse leefwereld van veel jongeren.

RIP Facebook

Ondanks de mogelijkheden, brengt digitaal jeugdwerk ook uitdagingen met zich mee.

Zo evolueren digitale tools en mogelijkheden in ijltempo. Op het moment dat je eindelijk Messenger gebruikt om met jongeren te communiceren, hebben zij Facebook vaarwel gezegd en communiceren ze enkel nog via Instagram.

Kort op de bal spelen, is belangrijk. Jongeren zijn de enige experts van hun leefwereld. Zij vertellen ons waar het nu allemaal gebeurt. Jeugdwerkers moeten flexibel genoeg zijn om die veranderingen te integreren in hun werkingen.

Omdat het leuk is

Ook op vlak van strategische vaardigheden zijn er uitdagingen. Hoe stoom je jongeren klaar voor een maatschappij waarin de rol van technologie toeneemt?

Lees ook

‘Te veel mensen kunnen de digitale evolutie niet volgen’

Niet alle jongeren zijn digitale autodidacten zijn. Activiteiten als gaming, coding, 3D-ontwerpen zijn niet alleen leerrijk, maar meestal ook plezierig.

Digitalisering zorgt binnen het jeugdwerk dus ook voor heel wat nieuwe mogelijheden. Niet omdat het moet, niet omdat het over mediawijsheid of wetenschappelijke vaardigheden gaat, maar omdat het leuk is, omdat het nieuw is, omdat het nu is.

Proactieve denkers en doeners

Er zijn nooit voldoende middelen in het jeugdwerk, maar dat mag ons niet tegenhouden. Het jeugdwerk heeft veel mogelijkheden en netwerken om de nodige expertise binnen te halen. Partnerschappen en samenwerkingen openen veel deuren.

We hebben geen passieve afwachtende jeugdwerkers en -organisaties nodig, wel creatieve en proactieve denkers en doeners.Op allerlei niveaus verschijnen projectoproepen en ontstaan programma’s die digitalisering centraal plaatsen. Het is aan ons om hier een deel van op te eisen en die middelen te gebruiken om het nodige materiaal aan te schaffen of vernieuwende activiteiten te bekostigen.

Nieuwe spelers

‘Het jeugdwerk mag zichzelf niet buitenspel zetten.’

Vlaams minister van Jeugd Sven Gatz verwijst regelmatig naar het stimuleren van mediawijsheid bij jongeren. Er gaat wel wat geld naar organisaties die met jongeren en media aan de slag gaan. Niet per se naar klassiek jeugdwerk of het jeugdwelzijnswerk, wel naar organisaties zoals Mediaraven en Stampmedia. Er ontstaat een subsector op het kruispunt tussen jeugd, media en cultuur.

Daar is niks mis mee zolang het niet ten koste gaat van het digitaal jeugdwerk in zijn oorspronkelijke betekenis: het brede jeugdwerk dat het digitaal werk omarmt.

Bottom-up

Na 26 mei 2019 komt er een nieuwe Vlaamse regering, een nieuw regeerakkoord en een nieuwe kans voor het jeugdwerk om deze evolutie vorm te geven. Willen we die bottom-up vorm en inhoud geven, dan beginnen we daar beter vroeg dan laat mee.

Laten we angst en twijfels opzijzetten en het thema claimen. Het jeugdwerk mag zichzelf hier niet buitenspel zetten. 2019 is een verkiezingsjaar, boordevol kansen. Jeugdwerk moet zich nog sterker op de kaart durven zetten. Het wil en kan een flexibel en modern werkterrein zijn.En de klok tikt. Dus laat ons doen waar we goed in zijn: kritisch kijken naar onze werking, naar maatschappelijke evoluties en naar overheidsmiddelen die onze jongeren versterken.