‘Waarom ik altijd over mijn grenzen laat gaan, willen mensen weten’

Ze luisteren naar mij!

Ik ben Kristien en vrijwilliger bij Cachet vzw. Cachet is een netwerk voor mensen zoals ik: opgegroeid in de jeugdhulp.

Vandaag geef ik samen met Winde en Roel in de geestelijke gezondheidszorg een vorming over traumasensitieve jeugdhulp, niet toevallig mijn stokpaardje. In de jeugdhulp ben ik op enkele jaren tijd dertien keer verhuisd, meer dan 150 opvoeders, psychologen, therapeuten, artsen en sociaal werkers passeerden de revue… Ik ben doorspekt van het belang van traumasensitiviteit.

‘Ik ben dertien keer verhuisd. Meer dan 150 opvoeders, psychologen, therapeuten, artsen en sociaal werkers passeerden de revue…’

Het is vrijdagavond 16 uur. Zelf ben ik iemand die er rond dit uur vaak stiekem onderuit muist, totaal overprikkeld maar voldaan van alle input van andere mensen. Maar de luisteraars vandaag zijn anders. Ze blijven een half uur extra om te luisteren naar ons. Naar mij. Ze luisteren naar mij!

De eerste keren dat ik zo’n vorming gaf, was dat bevreemdend. Intussen is een microfoon vooraan in een zaal bijna mijn tweede natuur. Als ik in de flow geraak, ben ik niet meer te stoppen. Timemanagement is passé: ons motto is dat we steevast overtijd gaan. Ons verhaal is nooit uitverteld.

Vrije keuze van zorgverlener

Na een paar rekenoefeningetjes over de tijd die er zat tussen het eerste contact met hulpverleners en de aandacht voor trauma, en hoeveel diagnoses er doorheen de jaren op mij zijn gebombardeerd, komt het volgende thema piepen: het recht op vrije keuze van een zorgverlener.

Wie in de jeugdzorg of gehandicaptenzorg werkte of leefde kan het beamen: een echte vrije keuze is er zelden. Een kind in de zorg krijgt een individuele begeleider of IB aangewezen. Wie in een residentiële setting in de geestelijke gezondheidszorg verblijft, moet een vertrouwensband smeden met de IB die hem toegewezen wordt, klik of niet.

‘Een kind in de zorg krijgt een individueel begeleider aangewezen.’

Deze begeleider regelt de praktische zaken en doet de gesprekken die wat dieper gaan dan een preek over op tijd komen of de kamerpoets. Om de zoveel tijd zijn er functioneringsgesprekken en worden handelingsplannen opgesteld of aangepast. Ook dat is de taak van een IB.

Veel kinderen en jongeren geven aan liefst zelf hun IB te kiezen. Bijna even vaak krijgen ze te horen dat dit niet kan. De verdeling van jongeren onder de verschillende begeleiders zou immers nodig zijn “voor de goede werking van de leefgroep of voorziening”. Meestal werd het ‘nieuwe kind’ ook gewoon toegewezen aan de begeleider die nog een beetje ruimte had in zijn agenda.

Wanneer deze begeleidingsrelatie oké voelt is er geen probleem. Maar wat als het niet goed voelt voor het kind of een jongere?

Wat is het doel van jullie begeleiding?

Leg mij eens uit, beste begeleiders: wat is het doel van jullie begeleiding?

‘Moet een kind zijn gevoelens verstoppen, flink zijn en gewoon voortdoen?’

Mag het kind voelen wat hij voelt, of wordt er geschermd met het adagio: “wij zijn een team en hebben gedeelde zorg”. Mag een kind voelen dat er een verschil is tussen mensen? Dat niet elke begeleider even goed voelt? Of moet dat kind zijn gevoelens verstoppen, flink zijn en gewoon voortdoen? Is het dat wat we jongeren willen leren die al gekwetst zijn in hun vertrouwen?

Waarom ik telkens over mijn grenzen laat gaan, willen mensen wel eens weten. Hoe zou het komen? Ik ben me vaak niet bewust van mijn grenzen. Waar en wanneer had ik het moeten leren? Thuis in alle onveiligheid? Of in de leefgroepen waar ik tegen mijn gevoel in alle begeleiders moest toelaten, en zeker mijn IB?

Ik kies liefst zelf

Wat ben ik blij dat ik nu volwassen ben en zelf mijn zorgverleners kan kiezen. Ik ben blij dat ik de regie in eigen handen heb. Dat ik zelf kan beslissen wie ik wel en niet vertrouw. Ik moet geen grenzen meer over voor de werking van de leefgroep, voor protocollen of regels.

Lees ook

‘Opgegroeid in de jeugdhulp en dus vogel voor de kat? Ik dacht het niet!’

Me bewust zijn van mijn gevoelens bij mensen en in situaties is een grote uitdaging. Maar wat ben ik blij dat ik nu eindelijk mag voelen en naar mezelf kan luisteren.

Hoopvol

Het recht op vrije keuze van je zorgverlener zou niet iets exclusief voor volwassenen mogen zijn. Kinderen en jongeren, de groep die vaak zo weinig hun stem kunnen laten horen, moeten we beter beschermen. Laat hen hun IB zelf kiezen!

Gelukkig zijn er voorzieningen die durven afwijken, waar kinderen mogen kiezen met wie het klikt. Waar verbinding met de ene of de andere begeleider niet onmiddellijk gepathologiseerd wordt. Ik denk dat deze hulpverleners op vrijdagavond geïnspireerder naar huis gaan, dat hun geduldig luisteren loont. Voor hen, voor hun motivatie, voor de kinderen in de jeugdhulp vandaag.

‘Professionals die doordrongen zijn van de kracht van ervaringsdeskundigheid. Ik ontmoet ze steeds vaker.’

Ik hoop dat deze begeleiders de kracht blijven vinden om in gaan tegen een beleid, voor de kinderen en hun rechten. Zodat kinderen en jongeren weer dichter bij zichzelf mogen komen, zodat ze leren voelen alvorens ze achttien zijn.

De reacties na mijn pleidooi op deze vorming zijn lovend en hartverwarmend. Ik ontmoet ze steeds vaker. Professionals die doordrongen zijn van de kracht van ervaringsdeskundigheid. Met ogen die glinsteren van goesting in goeie zorg. Ik ben hoopvol.