Live vanuit de leefgroep: radio met en voor jongeren

Achter de schermen

Vijf weken lang strijkt Studio JIJWEET neer in verschillende jeugdvoorzieningen in Vlaanderen om er radio te maken met en voor jongeren. Dit hip project is een initiatief van het Agentschap Opgroeien.

‘Op een pastelroze kleuterstoeltje zit een tienermeisje aan een poppenhuis.’

Ik werk mee aan dit project en begeleid jongeren om hun verhaal te vertellen. Als Sociaal.Net-columniste neem ik je even mee achter de schermen van het project.

Heb je geen zin om mee te doen?

Op een pastelroze kleuterstoeltje zit een tienermeisje aan een poppenhuis. Met haar handen laat ze een plastieken zebra een poppetje slaap zacht kussen. De peuter, die naast haar zit, lacht en laat zijn hoofd in haar schoot vallen.

Dan kijken ze op. Ik voel me een beetje betrapt en stel mezelf voor. Ik vertel dat ik Eveline van Studio JIJWEET ben en dat we radio komen maken. Ik vraag het tienermeisje of ze geen zin heeft om mee te doen. “Waarover gaan we dan praten?”, vraagt ze. “Alles wat jij belangrijk vindt.” Aarzelend knikt ze.

Dan brengt ze de peuter, haar broertje zo blijkt, naar de begeleiding en neemt me mee naar buiten. “Daar is het rustiger”, oppert ze terwijl ze knikt in de richting van drie andere jonge kinderen, die al rollend over de zetel een filmpje kijken.

Senna

Tieners die met hun jongere broer spelen na schooltijd. Het lijkt een alledaags tafereel uit een alledaags huishouden. Maar voor Senna is het niet gewoon.Omwille van privacyredenen zijn de namen van de jongeren pseudoniemen.Senna verblijft sinds drie weken met haar jongere zus en broer in de jeugdhulp.

“Ik probeer mijn broertje nog zoveel mogelijk te knuffelen. Ik hoop dat hij mij blijft herinneren, maar hij is nog maar drie.” Ik ben een beetje in de war. “Waarom zou hij jou vergeten?”, vraag ik. “Binnenkort verhuist hij naar een pleeggezin. En ik naar een andere voorziening. Ik weet nog niet waar.” Ik was liever nog wat langer in de war gebleven.

Zonder woorden

Senna en ik slenteren verder door de tuin van haar voorlopige huis. Zonder woorden, maar ook stilte vormt een wezenlijk onderdeel van radio maken met jongeren. Misschien is luisteren en tijd nemen wel de beste manier om taal te geven aan verhalen die moeilijk te vertellen zijn.

‘Misschien is luisteren en tijd nemen wel de beste manier om taal te geven aan verhalen die moeilijk te vertellen zijn.’

De volgende dag komt Senna vanzelf naar me toe. We denken samen na over hoe we iets kunnen vertellen over broers en zussen in de jeugdhulp en dat op een manier die voor iedereen goed aanvoelt.

Daniël

De week nadien staat het roze bestickerde busje van Studio JIJWEET, volgestouwd met microfoons, lichten en kabels, bij een andere jeugdhulpvoorziening in Vlaanderen. Als we met de crew beginnen uitladen, komen een aantal jongeren spontaan een handje toesteken.

Een van hen snelt me te hulp en neemt een grote lamp van me over wanneer blijkt dat ik mijn eigen spierkracht toch wat had overschat. Daniël heet hij. We raken aan de praat.

Wij hebben niets verkeerd gedaan

Daniël wordt binnenkort achttien. Hij woont al bijna zes jaar in de leefgroep waar we zijn.

‘Veel mensen weten niets over de jeugdhulp. Ze denken dat we criminelen zijn.’

“Het is goed dat er eindelijk naar jongeren geluisterd wordt”, zegt hij. “Wat vind je er belangrijk aan?” vraag ik. “Weet je, veel mensen weten niets over de jeugdhulp. Ze denken dat we criminelen zijn. Maar dat is fout. Wij hebben niets verkeerd gedaan hé.” Ik knik. “Ook op school, de ouders van vrienden bijvoorbeeld, als ze horen dat ik hier woon, hebben ze al een beeld over mij. Dat is niet goed. Ik hoop dat ze ook naar de radio luisteren.”

Favoriete plekken

Een van de insteken die we met crew bespraken, was op zoek te gaan naar de favoriete plekken van jongeren in het gebouw.

Die vraag stel ik ook aan Daniël. Hij denkt even na. “Ik weet het eigenlijk niet, maar ik zal het tonen.” Daniël gidst me doorheen het gebouw. Maar in plaats van stil te staan bij plekken, slaan we een praatje met iedereen die we tegenkomen. Jongeren, begeleiders, een vrijwilligster die ‘als een oma activiteiten met ons komt doen’, de creabegeleider…

“Wat betekenen deze mensen voor jou?” vraag ik. “Dat hangt ervan af”, aarzelt hij. “Soms maken ze mijn kop zot.” Zijn serieuze blik doet me glimlachen. “Maar ik voel me hier welkom. Van het eerste moment dat ik hier kwam. Je hebt niet veel woorden nodig, ze begrijpen je.” Ik knik.

Eenzaam op de aardbol

“Ze begrijpen je hier.”

Zonder het te weten vat Daniël de kerndoelstelling samen van Studio JIJWEET: als jongere, en zeker als jongere in de jeugdhulp, kan je je zo eenzaam voelen op deze aardbol. Soms voelt het alsof jij de enige bent die bepaalde zorgen, vragen of gedachten heeft.

Maar je bent niet alleen. Er zijn mensen die herkennen wat je doormaakt, die je begrijpen. Door de deuren van de jeugdhulp wat minder gesloten te houden, kunnen we die groep mensen groter maken.

‘Achter de gevels van jeugdhulpvoorzieningen vinden we gewone jongeren met diverse verhalen.’

Achter de gevels van Vlaamse jeugdhulpvoorzieningen vinden we gewone jongeren met diverse verhalen. Ze houden zich vaak stil omdat ze zich gestigmatiseerd voelen als ‘probleemkind’, ‘crimineel’ of omdat ze zich anders voelen. Daar kunnen we iets aan doen, daar moeten we iets aan doen.

Woensdagavond 18.55 uur

Om 19u gaan we live. De aftelklok loopt, onze one-man huisband Moment Millionaire zingt met de jongeren een van hun favoriete liedjes, bij wijze van opwarming. We zitten allemaal klaar. Er zijn jongeren die hun muzikaal talent zullen tonen, komen vertellen over vriendschap. Er is iemand die haar favoriete begeleider zal bedanken en iemand die praat over je slecht in je vel voelen en hoe je daar iets aan kan doen.

Ik wil nog snel met de regisseur overleggen, maar een van de jongeren trekt me terug. “Eveline, blijven zitten nu, onze show gaat binnen. ’t Is voor serieus”. “Jij weet”, grap ik. Ik krijg een blik toegeworpen die me vraagt of ik de grappigste ben thuis. Ook haar antwoord is snedig: “Na de uitzending zullen meer mensen weten.”

Hoe komt het toch dat jongeren nagels met koppen slaan?