Investeer in onderwijs. Nu!

Bij de start van het nieuwe schooljaar iets schrijven over onderwijs. Dat was het plan. Over vuilbakscholen. Over leerkrachten die ik graag een lesje wil leren. Over plaatstekort en schooluitval, taalachterstand en alle andere schoolse onrechtvaardigheden die zo nu en dan als faits divers de wereld worden ingestuurd.

Schoolmoe

Het zou geen rooskleurig stuk zijn, dat is duidelijk. Vol anekdotes die me afwisselend triest, moedeloos en kwaad maken. Zoals het verhaal van de creatieve kleuter die plots niet meer wil tekenen. De juf van de tweede kleuterklas had tijdens een oudercontact laten weten dat zijn pengreep niet goed was. Daarop liet de mama hem thuis ‘tekenenoefeningen’ maken. Tot vervelens toe. Ik begreep ineens hoe het mogelijk is dat ook kleuters schoolmoe kunnen zijn.

‘Leerkrachten staan soms veraf van de leefwereld van kinderen.’

Of over de jongen die het infoblad van de schoolreis bij zich had. Hij en zijn ouders wisten niet wat een slaapzak is. De juf lachte hem voor de klas uit en weigerde achteraf te vertalen voor papa. Het maakt pijnlijk duidelijk hoe ver sommige leerkrachten van de leefwereld van kinderen staan.

Of over schoolreglementen die vaak voorbij gaan aan de essentie van het onderwijs. Samen een kind opvoeden. Ik ging schrijven over de machtsbeluste leerkracht die tegen een pubermeisje zei dat ‘iemands bitch in de gevangenis’ het beste was dat ze ooit zou worden. En hoe die leerkracht waarschijnlijk geen seconde heeft nagedacht over het effect van zo’n domme uitspraak.

Vijf dagen op zeven

En ik wou iets zeggen over de uitgebluste leerkracht. Het schoolvoorbeeld van iemand met de beste intenties, die zich elke dag 200% inzet maar die de steeds groter wordende druk niet meer aankan.

Ik wou veel vertellen, echt. Te veel jongeren stoppen met school zonder diploma. Te veel jongeren met een diploma hebben eigenlijk niks geleerd.  We beseffen veel te weinig de impact van ‘school’ op jonge mensen. We staan daar niet meer bij stil.

‘De school mààkt ons.’

In de achttien jaar die het meest cruciaal zijn in de ontwikkeling van klein hummeltje met snottebellen tot een volwassen mens met competenties en karakter, zitten we vijf dagen op zeven op de schoolbanken. De school mààkt ons. Wat daar gebeurt, is essentieel voor wie we zijn.

Meester Nico

En toen kwam ik toevallig meester Nico tegen, leerkracht uit mijn vroegere lagere school. Tijdens de middagpauze zette hij de deur van zijn klas open. Zij die zin hadden, maakten samen de schoolkrant. Ik herinner me niet veel meer dan de eindeloze zoektocht naar ‘het mopje van de week’. En dat het plezant was. Ongedwongen schrijven, met spellingscontrole maar zonder rapport.

Nu, zo’n twintig jaar later, dronken wij samen een pint. Hij feliciteert mij met mijn columns. Ik bedankt hem voor de schoolkrant-tijd. Zo simpel kan het zijn.

‘We moeten beseffen hoe belangrijk onderwijs is.’

En dus besloot ik om geen verbitterde column te schrijven. In de plaats daarvan spel ik jullie wel de les. We moeten opnieuw beseffen hoe belangrijk onderwijs is. Hoe bepalend een goede juf of meester kan zijn. Hoe een school het verschil kan maken.

Vandaar mijn oproep: Investeer in onderwijs. Nu! Als we van onze samenleving iets willen maken, dan moet dit prioriteit zijn.

Investeren!

Ten eerste financieel. Het kan écht niet dat er kinderen zijn die geen plaats hebben, dat leerkrachten moeten besparen op belangrijk schoolmateriaal en dat scholen moeten foefelen met de maximumfactuur door een boterhammentaks aan te rekenen.

Scholen komen niet rond en dan gaan we nog verder besnoeien in de steun voor de meest kwetsbaren? 24 kinderen in een klas proppen, zonder voldoende middelen maar wel een waslijst aan kwalitatieve verwachtingen formuleren? Dat is een slechte strategie.

‘Inspireer kinderen.’

Ten tweede inhoudelijk. Het beroep van leerkracht is zeer waardevol. Zorg dan ook voor een doorgedreven en gepaste opleiding. En eens het diploma in handen, liefste leerkracht, draag je die titel waardig. Zorg voor die kinderen alsof het je eigen zijn, inspireer hen, laat hen groeien.

Relativeer de waarde van de gemiddelde leerdoelen. Het is niet nodig dat alle kinderen aan dezelfde middenmoot voldoen. Stel jezelf kritisch in vraag en hou daarbij het lange termijn doel in het oog. Verlies je niet in didactische folietjes. Zie de context van de jongeren als een belangrijk instrument.

Besef elke dag wat een fantastische job je hebt. Je impact is echt veel groter dan je denkt. Zoek partners in crime om samen te strijden. Klop aan bij je directie. En directeurs en directrices, durf verder gaan dan een vluchtige schoolvisie op papier. Hou je niet enkel bezig met de praktische organisatie van de school. Kleur ook buiten de lijnen. Je bent immers de createur van een minimaatschappij. Het is o zo belangrijk dat iedereen zijn plaats daarin weet te vinden. Enkel dan maak je kinderen en jongeren sterker.

Mevrouw Crevits

Mevrouw de minister, je zal je dit schooljaar wat extra moeten inzetten. Wij kunnen geen buizen meer tolereren. Want op lange termijn zal de samenleving oogsten wat u nu zaait. Luister naar de signalen, investeer en zoek oplossingen. We kunnen het ons niet permitteren om nog eens een jaartje te blijven zitten.

Begin er aan. Vanaf morgen.