Sociale agogiek

Constructie

Sociaal werk gaat over sociale problemen. Die problemen worden geconstrueerd. Zo evolueren probleembenaderingen doorheen de tijd. En perspectieven wisselen, afhankelijk van de bril die opgezet wordt. Een pedagoog kijkt anders dan een socioloog of psycholoog. Die constructie van sociale problemen loopt als een rode draad doorheen dit boek.

Maria Bouverne-De Bie staat stil bij de sociaal-(ped)agogische bril. Met die bril kijkt ze naar de historische evolutie van de verzorgingsstaat en de groei van een participatieve samenleving.

Praktijk

In dit boek komt ook praktijkontwikkeling uitgebreid aan bod. Dat is geen verrassing voor wie de onderzoekstraditie van deze professor en haar team kent.

‘Ook praktijkontwikkeling komt uitgebreid aan bod.’

Hier ziet men duidelijk de verbindende elementen van het sociaal werk, van social case work over social group work tot community work. Volgens de auteur is sociaal werk een vorm van (ped)agogisch handelen.

Pleidooi pro domo

Dit is een sociaal-pedagogisch boek. De auteur zet de sociaalwerkpraktijk centraal en probeert die te begrijpen vanuit verschillende perspectieven. Doorheen het boek wordt duidelijk wat sociale agogiek zou kunnen betekenen.

Op die manier is dit een stevig pleidooi voor het behoud van deze wetenschappelijke discipline, die draait rond het begrijpen en verantwoorden van de sociaalwerkpraktijk in zijn context. De elementen daarvoor worden beschreven in dit boek en daarmee wordt ook een duidelijke gemeenschappelijke taal naar voor geschoven.

Werken geblazen

Tegelijkertijd doet dit boek veel eer aan de complexiteit van sociaal werk. Het reikt helderheid aan voor wie af en toe verloren loopt in de concepten en discussies.

Elk hoofdstuk sluit af met een samenvatting. Dat komt de lees- en verwerkbaarheid van dit boek ten goede.

‘Dit boek respecteert de complexiteit van sociaal werk.’

Toch vraagt het heel wat doorzettingsvermogen om het boek te doorploegen. Het is werken geblazen om alles te kunnen volgen en de vele begrippen en hun samenhang te vatten. In die zin is het lezen en herlezen om juist te kunnen interpreteren.

Heb je er iets aan?

Het boek is een evident instrument in de opleidingen van sociaal werkers in spe. En dus een must voor wie doceert over activering, de verzorgingsstaat, de rol van sociaal werk, de constructie van sociale problemen, de ontwikkeling van sociale praktijken.

Maar de bruikbaarheid van dit boek reikt verder. Op dit moment ben ik als stafmedewerker betrokken in een fusie van verscheidene ondersteuningsstructuren die onder andere actief zijn in de gehandicaptenzorg, het algemeen welzijnswerk, de bijzondere jeugdzorg en het opbouwwerk.

Eén van de inhoudelijke vragen die voorligt, is of we onszelf allemaal onder de noemer sociaal werk kunnen plaatsen. Voor aardig wat mensen lukt dat niet.

Verbinden en verzoenen

Want typisch voor sociaal werkers is dat ze hun vakgebied nogal eens benoemen vanuit hun eigen aanvoelen: hoe kan een individuele hulpverlener nu hetzelfde werk doen als een opbouwwerker?

‘Een evident instrument voor de opleiding van sociaal werkers.’

In dit boek wordt vanuit theorie getoond dat beide perspectieven verzoenbaar zijn en onder de noemer sociaal werk vallen. Dat is geen kwestie van individueel aanvoelen maar van historische kaders, maatschappelijke ambities en gemeenschappelijke methodieken.

Het boek bouwt zijn waarde op door de tijd, door herlezen en teruggrijpen. Door het te verwerken, bouwde ik veel respect op voor de samenhang en het in de diepte uitwerken van concepten. Je voelt daarbij het warme hart van de auteur voor het sociaal werk en de sociale agogiek.

Ruimte voor verbetering

Het inspirerende en verbindende karakter van het boek is een belangrijke meerwaarde. Maar het boek had nog makkelijker tot denken en tot wijziging van de sociaalwerkpraktijk kunnen aanzetten als in dit conceptuele en theoretische werk de praktijk ook effectief centraler had gestaan.

Verschillende stromingen en concepten konden dan geïllustreerd worden door voorbeelden van projecten en praktijken, door uitspraken van studenten of interviews met praktijkwerkers. Dat had het boek rijker gemaakt. En misschien ook makkelijker om te lezen.