Selah Sue: ‘Ik heb me nooit geschaamd voor mijn depressies’

Levensreddend

“Op een zondagochtend in 2014 zag ik op televisie toevallig een debat over psychiatrie. Een van de psychiaters in het panel zei daar doodleuk dat antidepressiva even goed werkten als placebo’s, waarmee hij bedoelde dat antidepressiva feitelijk onzin waren. Ik wist niet wat ik hoorde. Wat een onzin.”

‘Antidepressiva hebben mijn leven gered.’

“Antidepressiva hebben mijn leven gered. Zonder antidepressiva had ik nooit gestaan waar ik nu sta. Tot dat debat vond ik interviews vaak niet tof om te geven, ik vond ze eerlijk gezegd promotionele ballast, ik deed ze omdat het moest. Maar toen voelde ik voor de eerste keer dat ik iets te zeggen had en voelde ik de noodzaak om me uit te spreken.”

Echt ziek

“Samen met Dirk De Wachter, mijn psychiater, zat ik een paar weken later bij Reyers Laat, een talkshow van de VRT. Ik heb daar gezegd dat de mensen die genezen konden worden door een placebo, niet echt ziek konden zijn. En dat kon Dirk De Wachter alleen maar beamen.”

“Als je echt ziek bent, helpt een placebo niet. Als iemand een burn-out heeft, is de oorzaak van zijn depressie meestal extern. Als je dan de werkomgeving van die persoon verandert, is de kans groot dat de depressie op termijn verdwijnt. Zo’n burn-out kan je met therapie behandelen.”

‘Antidepressiva blijken iets dat ik absoluut nodig heb. Helaas.’

“Maar als er een genetische, biologische oorzaak aan de depressie ten grondslag ligt – Dirk De Wachter noemt dat een endogene depressie – dan heb je echt baat bij antidepressiva. In die uitzending verklaarde hij dat die medicatie voor mij levensreddend is geweest.”

Stabiel

“Marc Hellinckx, de oprichter van Te Gek!?, zag dat interview op tv en heeft mij kort daarna gevraagd of ik meter wilde worden van Te Gek!? Daar hoefde ik niet lang over na te denken, ik voelde mij vereerd om het te doen en ben sindsdien altijd actief voor ze gebleven.”

Lees ook

‘Zijn mensen waanzinnig of leven we in een waanzinnige wereld? Ik neig naar het tweede’

“Door de antidepressiva ben ik lang stabiel gebleven. Veertig milligram fluoxetine, elke dag, jarenlang. Op een bepaald moment ben ik gaan experimenteren, om uiteindelijk zelfs de medicatie te stoppen en hopsa, daar was de depressie weer.”

“De fluoxetine bracht me terug op de rails, maar na verloop van tijd heb ik de dosis toch weer afgebouwd en ben ik nog maar eens hervallen. Mega hard hervallen zelfs. Kortom: antidepressiva blijken iets dat ik absoluut nodig heb. Helaas. Ik zou nog altijd liever zonder willen.”

Wanhoop

“De wanhoop, geen uitweg meer zien, dat is de vieste eigenschap van depressief zijn. In mijn depressie overwoog ik elke dag om een einde aan mijn leven te maken. Dat was een compulsieve gedachte: ‘Ik ga er een einde aan maken.’”

“Het is dankzij hulp van buitenaf dat ik door die periode heen ben gekomen. Ik ging naar twee psychiaters en een psycholoog, ik kreeg opnieuw antidepressiva, daarbovenop nam ik tijdelijk antipsychotica, omdat ik in een psychose was geraakt, een angstdelirium. Bovendien nam ik tranquillizers, en om het af te maken dronk ik behoorlijke hoeveelheden alcohol.”

Verstand op nul

“Met die cocktail achter mijn kiezen stond ik twee jaar geleden op Pukkelpop. Vlak voor dat optreden heb ik Dirk De Wachter een bericht gestuurd, ik was wanhopig. ‘Zeg mij dat dit overgaat,’ heb ik hem ge-sms’t. ‘Zeg mij dat dit overgaat, want ik kan niet op het podium staan met het idee dat ik voor altijd in deze pijn blijf.’”

“Hij antwoordde onmiddellijk, en hij verzekerde me dat ik het gewoon moest doen. ‘Optreden werkt antidepressief,’ schreef hij terug. ‘Doe het gewoon. Verstand op nul. Ga op dat podium staan.’ En ja, hij had gelijk.”

‘Praat erover, zoek hulp.’

“Maar mocht ik toen niet die externe hulp hebben gehad, mocht ik niet open zijn geweest over mijn gevoel, mocht ik geen hulp hebben gezocht bij mijn familie, bij mijn vrienden, bij mijn psychiaters, bij mijn psychologen, mocht ik die hulp niet hebben gehad, dan was ik er nu zeker niet meer geweest.”

“De boodschap van Te Gek!? is ook de boodschap die ik heb voor mensen in een soortgelijke situatie: praat erover, zoek hulp. En vooral: accepteer die hulp. In het diepste van het diepste heb ik vertrouwd op al de tools die er zijn. Ik heb het overleefd, en nu zit ik hier en heb ik mijn kinderen en kan ik een heel goede mama zijn. Ik voel me gelukkig en ben evenwichtig. Ja, ik ben echt oké.”

Geen schaamte

“Ik heb me nooit geschaamd voor mijn depressies. Bij ons thuis waren psychische problemen eigenlijk redelijk gangbaar. Toen ik een klein meisje was, ging ik met mijn ouders mee naar de psychiatrische instelling om mijn grootmoeders te bezoeken die daar waren opgenomen. Dat was nooit een taboe, dat was geen zwakte.”

Lees ook

Jongeren schrijven brief aan hun psychiater: ‘Zonder jou had ik nooit gestaan waar ik nu sta’

“Ik heb psychische kwetsbaarheid nooit gelinkt aan zwakte. Veel vriendinnen durven het thuis niet te zeggen als ze zich mentaal niet zo goed voelen. ‘Straks denken ze nog dat ik gek ben,’ zeggen ze dan met een bezorgde glimlach. Ik ben het tegenovergestelde, ik durf zelfs te zeggen dat ik mensen met een kwetsbaarheid juist een beetje sterker vind, zij leven intenser en dat is toch op de een of andere manier krachtiger.”

Steentje bijdragen

“Hoe zou ik willen terugkijken als ik op mijn sterfbed lig, hoe heb ik mijn leven geleid? Dat is een vraag die ik mezelf regelmatig stel. Welk steentje heb ik bijgedragen aan dit leven en aan de wereld om me heen? En dan heb ik stilaan het gevoel dat ik wel echt iets goeds heb gedaan door deel uit te maken van het goede werk van Te Gek!?”

‘Ik heb psychische kwetsbaarheid nooit gelinkt aan zwakte.’

“Zeker op momenten dat het slecht met me ging, op momenten dat ik heel depressief was, wilde ik daar altijd een statement over maken. Dan vond ik het fantastisch dat ik dat statement kon linken aan Te Gek!? Dan werd dat plotseling heel logisch om te doen, heel vanzelfsprekend. Ook op die manier gaven ze me steun in donkere tijden, en Te Gek!? doet dat gelukkig nog altijd. En niet alleen voor mij, ze zijn ongelooflijk belangrijk voor heel veel mensen.”