Kleine gids voor psychiatrische ziektebeelden

Vijf psychiaters

De drijvende krachten achter dit boekje zijn vijf psychiaters. Zij proberen voor complete buitenstaanders en dus ook de geïnteresseerde leek een overzicht te geven van de meeste psychiatrische ziektebeelden. Ze doen ook uitspraken over hoe erop te reageren en hoe door te verwijzen. En dat maakt dit boekje zo interessant.

“Correct reageren en doorverwijzen, is cruciaal.”

Want waar ergeren mensen zich in hun contacten met ambtenaren of maatschappelijk werkers het meeste aan? De onpersoonlijkheid, de onmenselijkheid en het onbegrip. Of de geforceerde aanpak met verkleinwoordjes.

Wanneer komt iemand met hulpverleners in aanraking? Hoofdzakelijk wanneer hij of zij al diep in de problemen zit of dreigt te belanden. Dus correct reageren en doorverwijzen, is cruciaal.

Naslagwerk met tips

Naast een basiskennis over de meest frequente ziektebeelden, wil het boek ook een naslagwerk zijn voor al wie soms met mensen met psychische moeilijkheden in aanraking komt. Geheel conform de DSM-5, het diagnostisch model dat in Nederland en Vlaanderen gebruikt wordt. Niet dat iedereen nu zomaar diagnose kan gaan stellen met dit boekje, daarvoor zijn de hoofdstukken te algemeen.

De structuur is duidelijk en de teksten zijn bevattelijk geschreven. Het eerste deel bestaat uit de frequente psychiatrische ziektebeelden: psychotische stoornissen, stemmingsstoornissen (depressie en bipolaire stoornis), depressie bij ouderen, persoonlijkheidsstoornissen, angststoornissen, eetstoornissen, dementie, ADHD, autismespectrumstoornissen, zelfmoordneigingen en ten slotte verslaving. Telkens voorzien van een korte uitleg, tips hoe het te herkennen, hoe te reageren, een voorbeeld en de behandeling.

Leerrijk

Zelfs voor wie vaker over psychologie of psychiatrie leest, levert dit nieuwe inzichten op. Bijvoorbeeld hoe om te gaan met iemand die ADHD heeft. De auteurs delen dit probleem op in drie groepen: kinderen, jongeren en volwassenen. Voor elk van de groepen geven ze tips om het probleem te herkennen.

Vooral de uitleg hoe een hulpverlener of iemand die contact heeft met iemand met ADHD zijn positieve en zijn negatieve reacties kan optimaliseren, is zeer leerrijk. Het gaat immers om het zo menselijk én efficiënt mogelijk omgaan met die persoon. Het gaat dus niet over wie tegenover je zit, maar over hoe je tegenover hem of haar zit.

De houding, maar ook de te nemen acties om iemand met verslaving, dementie of autisme te helpen is immers belangrijk. Aangezien het hier om psychiatrische stoornissen gaat die bij drie tot vijf procent van de bevolking voorkomen, zou een dergelijke gids op het bureau moeten liggen bij al wie met kinderen, jongeren of volwassenen moet omgaan bij OCMW, CAW en in de zorgsector.

Beknopt en veralgemenend

Het erg korte deel II handelt over de gedwongen opname. Typische vragen worden bekeken en van commentaar voorzien. Moet iemand zich laten behandelen? Wat zijn de gevolgen voor de aanvrager? Wat zijn de rechten van de patiënt? Dit deel had bij een uitgeverij van juridische boeken wel iets lijviger en diepgaander gemogen.

“Vooral de passage over burn-out is boeiend.”

Deel III gaat over onverklaarbare lichamelijke klachten zoals chronisch vermoeidheidssyndroom, fibromyalgie en psychosomatische klachten. Vooral de passage over burn-out is boeiend. Ook het passage over rouw- en verliesverwerking kan veel ongemakkelijke situaties helpen voorkomen.

De pagina’s over stalking, relationele problemen, seksuele problemen en huiselijk geweld geven wel aan hoe bijvoorbeeld obsessieve jaloezie of psychotische jaloezie te herkennen, maar dit deel is nogal veralgemenend.

Communiceren in vertrouwen

De adviezen hoe te reageren op al deze complexe vormen van relationele problemen is zeer praktisch. De uitleg over de soorten behandelingen is een beetje kort en eenzijdig, maar sluit mooi aan bij deel IV over hoe om te gaan met lastig of ongewenst gedrag zoals seksuele intimidatie, pesten en andere soorten agressie.

De pagina’s over hoe te reageren op lastig of ongewenst gedrag zijn bijzonder nuttig. Zelfcontrole, lichamelijke reactie en het de-escalerende gesprek komen aan bod.

“Hoe breng je de boodschap om professionele hulp te zoeken?’

Zeer delicaat is het onderwerp van deel vijf: communicatie rond psychiatrisch en psychische aandoeningen. Niets is pijnlijker dan door een ‘klant’ als roddelaar gebrandmerkt te worden. Meteen is alle vertrouwen weg en probeer dan maar een band op te bouwen. Wie breng je op de hoogte en hoe? Hoe breng je de boodschap om professionele hulp te zoeken en hoe bied je aan daarbij te helpen?

Uitmuntend instrument

Het boekje sluit af met een overzicht van boeken, websites of adressen om per onderwerp nuttige informatie te vinden. Gevolgd door een uitvoerige adressenlijst en contactgegevens over hulpverlening in Vlaanderen.

De gids blijkt een uitmuntend instrument. Duidelijk op de praktijk gericht en toegankelijk geschreven. Verplichte lectuur voor al wie in een publieke functie mensen wil helpen.