Handboek verstandelijke beperking

Efficiënte zorg

Methodisch werken draagt ertoe bij dat zorg en ondersteuning aan mensen met beperkingen niet wordt overgelaten aan de toevallige match van mensen, maar dat de aanpak ook vertrekt vanuit gemeenschappelijke kennis van gehanteerde methodieken. Bij methodisch werken wordt terecht de vraag gesteld naar de meest efficiënte aanpak om de gestelde doelen te bereiken.

“Soms zijn methodieken voor meerdere domeinen toepasbaar.”

Uit eigen ervaring kan ik stellen dat methodieken die ontwikkeld zijn voor mensen met een mentale beperking even goed nuttig kunnen zijn bij andere doelgroepen, of methodieken die ontwikkeld zijn in functie van een efficiënte gedragstherapie ook zinvol kunnen zijn voor andere toepassingsgebieden binnen zorg. Dit boek bevestigt mijn ervaring. Soms zijn methodieken voor meerdere domeinen van ondersteuning toepasbaar, andere methodieken focussen bijvoorbeeld meer op de interactie tussen cliënt en begeleider.

Een grote variatie

De variatie aan methodieken is groot en het is moeilijk te ver(ant)woorden waarom men de ene methodiek verkiest boven de andere, zeker omwille van bestaande overlappingen. Toch is het belangrijk zich ten aanzien van de maatschappij en de zorgcontext te kunnen verantwoorden voor de methodiek die men gebruikt. Dit draagt immers ook bij tot een kwalitatieve afstemming met de mensen zelf en met hun zorgcontext.

De auteurs geven in de beschrijving van de methodieken en de ervaringsreflecties duidelijk aan waarin de ene methode zich onderscheidt van de andere. Dit kan de verantwoording van de keuze voor een bepaalde methodiek zeker vergemakkelijken.

Vierentwintig methodieken

Het handboek bundelt vierentwintig begeleidingsmethodieken die goed hanteerbaar zijn in de zorg voor mensen met mentale of fysieke beperkingen en/of gedragsproblemen. Het gaat onder meer over active support, ASSwijzer, competentiegerichte benadering, begeleiders in beeld, enz.

De methodieken zijn alfabetisch geordend en worden beschreven aan de hand van zeven criteria: doel van de methodiek, doelgroepen, de specificiteit van de methode, systematiek en kenmerken, werkwijze en wetenschappelijk kader. Elke methode wordt geïllustreerd met een aantal casussen. Literatuurverwijzingen maken dat, wie dat wenst, meer actuele informatie kan vinden.

De auteurs maakten ook een handig overzicht van de toepasbaarheid van de besproken methoden en goten dit in tabelvorm. Dit is terug te vinden in de bijlagen van het boek.

Verschillende meerwaarden

Hoewel het boek inhoudelijk geen eenvoudige kluif is, zijn de verschillende auteurs erin geslaagd een goed leesbaar en overzichtelijk geheel te presenteren. Het boek beschrijft methoden die vanuit een gedragskundig perspectief ontwikkeld zijn. Deze keuze sluit aan bij de hedendaagse tendens om het belang van de eigen regie over het leven bij mensen met beperkingen te benadrukken. Het “Handboek verstandelijke beperking” is een goed studieboek en kan dienen als naslagwerk om naar te verwijzen indien collega’s op zoek zijn naar een overzicht van bruikbare methodieken.