De schat van je leven

Oude herinneringen

Het is maar één kleine anekdote, een voorbeeld hoe bij personen met dementie het geheugen weliswaar ‘oprolt’, maar oude herinneringen de vrijgekomen plaats innemen. Met het verlies aan kortetermijngeheugen komen herinneringen uit de periode van iemands jeugd of jongvolwassenheid weer meer op de voorgrond.

‘Reminiscentietherapie dus.’

Het is daarom nuttig in de ouderenzorg bewust om te gaan met oude herinneringen en er activiteiten rond te organiseren. Reminiscentietherapie dus.

Met steun van onder meer het Expertisecentrum Dementie Vlaanderen schreef Herlinde Dely van het kennispunt mantelzorg van Howest er een boek over. Of eigenlijk drie boeken, prachtig vormgegeven en in een mooie box gebundeld.

Verleden als toegangspoort

Het eerste boek geeft informatie over de rol van oude herinneringen bij dementie. Het geeft mooie informatie over het gebruik van het verleden als toegangspoort tot de persoon met dementie. Komt hier ook aan bod: hoe omgaan met ‘de waarheid’ van de persoon met dementie, ook als je weet dat die feitelijk niet correct is?

Verschillende manieren om te werken met reminiscentie passeren de revue. Voorbeelden zijn de inrichting van een woonzorgcentrum aanpassen, oude muziek spelen of een levensboek maken. Dit deel is voorzien van kleine kaderteksten die verhalen uit de praktijk brengen.

Viewmaster

Het tweede boek brengt thematisch herinneringen van zo’n 60 tot 80 jaar geleden in beeld. En dan gaat het over thema’s als kindertijd (bikkelen!), gezinsleven, het huishouden en de keuken, beroep en vrije tijd.

Telkens wordt er informatie gegeven en aangeduid over hoe rond dit thema met oude herinneringen gewerkt kan worden. Het rijke fotomateriaal is ronduit prachtig en roept ook bij mij rijke herinneringen op aan bijvoorbeeld mijn grootmoeder met de mattenklopper, de haast pre-historische Nilfisk-stofzuiger die mijn moeder toen gebruikte, de briefjes van 20 of 50 Belgische frank, de viewmaster.

‘Het rijke fotomateriaal is ronduit prachtig.’

Er is ook aandacht voor belangrijke gebeurtenissen zoals EXPO 58 (de wereldtentoonstelling in Brussel) en hoe Boudewijn koning werd. Wat ik hierbij helaas mis is aandacht voor de Tweede Wereldoorlog. Geen prettige periode maar wel één die in het geheugen van de huidige tachtigers diepe sporen heeft getrokken.

Het derde boek is een levensboek om samen met oudere personen, met of zonder dementie, in te vullen en er oude fotomateriaal bij te verzamelen.

Website

Bij de boeken hoort ook een website: www.deschatvanjeleven.be. Via een code krijg je toegang. De website volgt dezelfde structuur als de drie boeken: uitleg over oude herinneringen, foto’s bij thema’s en het levensboek. Alle fotomateriaal en het levensboek zijn er digitaal beschikbaar. Op die manier kan je zelf aan de slag met het materiaal. Bijvoorbeeld door het aan te vullen met materiaal dat aansluit bij de levensgeschiedenis van een bepaalde bewoner. Zo zou het Museum aan de Stroom (MAS) geweldig materiaal over de Antwerpse haven kunnen beschikbaar stellen.

Het laat zich nu al voorspellen dat binnen een jaar of tien dit boek en het bijhorende materiaal aan een grondige update toe is. Waar nu teruggegrepen wordt naar herinneringen uit de jaren ’40 en ’50 van de vorige eeuw, ongeveer de jeugdjaren van de huidige bewoners van woonzorgcentra, zal dat wat moeten opschuiven naar materiaal uit de jaren ’60.

Ik doe alvast enkele suggesties: de melkbrigade, koetjesrepen, Suske en Wiske, de Beatles en mei 1968… En aangezien de televisie belangrijker werd, misschien op de website of in bijlage op een DVD ook volledige afleveringen van Kapitein Zeppos en de Fabeltjeskrant?Deze recensie verscheen al op dementie.be.