De prijs van uw gezondheid

Gezondheidseconomie

Mensen die in de gezondheidszorg werkten, werden een generatie terug nog met veel eerbied aangesproken. Hun woord was wet. Over kosten werd nauwelijks gesproken.

Door de opeenvolgende economische crisissen won een economische kijk aan belang. Ook in de gezondheidszorg werd dit thema geproblematiseerd. Disciplines zoals gezondheidseconomie worden alsmaar belangrijker.

 “Over kosten werd nauwelijks gesproken.”

Na een periode van ongebreidelde groei dreigt de gezondheidszorg onbetaalbaar, en niet meer voor iedereen toegankelijk, te worden. Lieven Annemans, de bekendste gezondheidseconoom van Vlaanderen, wil in dit boek een antwoord geven op de vraag naar de redenen voor deze ongerustheid. Wie de actualiteit wat volgt kent al veel van deze problemen en ook een aantal van de gesuggereerde oplossingen.

Keuzes in de zorg

De verdienste van dit boekje ligt vooral in het systematiseren van de belangrijkste gegevens en keuzes waar we voor staan. En die ‘we’ slaat niet alleen op het beleid en de gezondheidswerkers, maar ook op de patiënten.

Het boek biedt een goed evenwicht tussen resultaten van wetenschappelijk onderzoek en aansprekende voorbeelden. Het zorgt er voor dat een aantal loze kreten binnen een ruimer kader ontkracht worden.

De beste van de klas?

Het is positief dat de auteur begint met wat er allemaal goed loopt. We moeten eerlijk zijn: we hebben één van de beste gezondheidszorgen ter wereld. Goed opgeleide en hard werkende gezondheidswerkers, een goede verzekering voor het grootste deel van de bevolking, betaalbare behandelingen en ruimte voor innovatie dragen daartoe bij.

“Door ‘ver-economisering’ staat kwaliteit niet altijd voorop.”

Deze opsomming mag ons niet blind maken voor de moeilijkheden en de risico’s. Zo zijn er in de opleiding zeker nog lacunes. Internationale richtlijnen moeten krachtdadiger aangebracht worden, zodat ze ook in de praktijk toegepast worden.

Een belangrijke oorzaak van mistoestanden is de ‘ver-economisering’ van de gezondheidszorg, waardoor kwaliteit niet altijd voorop staat. Deze waarschuwing klinkt alsmaar luider in onze samenleving. Annemans illustreert dat de wijze van subsidiëren dikwijls ruimte schept voor overmatig gebruik van bepaalde typen behandeling en onvoldoende kwaliteit stimuleert.

België scoort bovendien onder het Europees gemiddelde als het om uitgaven voor preventie gaat.

Herstelplan

Het derde deel bevat een herstelplan met tien pijlers van verandering. De auteur beklemtoont de noodzaak om vooraf duidelijke doelstellingen te formuleren. Naast de gebruikelijke vertegenwoordigers van het werkveld, ziekenfondsen en patiëntenverenigingen, moeten daar ook gezondheidseconomen aan meewerken. Al mis ik daarbij de inbreng van filosofen die nadenken over het goede, gezonde leven.

“Ik mis de inbreng van filosofen.”

Andere pijlers zijn het uitzetten van een groeipad voor de volgende decennia, het toepassen van het principe van de kosteneffectiviteit, het belang van preventie, de centrale rol van de eerste lijn, de inspraak van de patiënt, een ander betalingssysteem dat betere kwaliteit stimuleert, het gebruik van informatisering.

Daarbij heeft Annemans (een beetje) aandacht voor het feit dat gezondheid een ruim begrip is, waar ook geestelijke gezondheidszorg en mantelzorg een plaats in heeft.

Opmerkelijk

Naast de vele, gekende feiten stipt de auteur enkele opmerkelijke gegevens aan. Bijvoorbeeld dat ongelijkheid en armoede in de Europese Unie jaarlijks verantwoordelijk zijn voor 700.000 doden en 33 miljoen zieken. De kosten voor gezondheidszorg zouden met 20% dalen zonder gezondheidskloof tussen arm en rijk.

“Het economisme dringt een maatschappijvisie op.”

Deze vaststelling illustreert dat het economisme dat onze samenleving kleurt niet gaat over het zuiver toepassen van economische inzichten, maar gebruikt wordt om een bepaalde maatschappijvisie op te dringen. In dezelfde lijn ligt het feit dat 1% toename in levensverwachting tot een stijging van 6% van het bruto binnenlands product kan leiden.

Wat nu?

Dit boekje is vlot geschreven voor een breed publiek. De auteur geeft ook blijk van zelfrelativering. De vele concrete voorbeelden illustreren goed zijn inzichten.

Na de lezing heeft men een ruime inventaris van de uitdagingen voor de gezondheidszorg in België. Wie echt grondigere en diepgaandere analyses wil en meer uitgewerkte oplossingen, blijft wat op zijn honger zitten.