Autisme en tijdsbesef

Een doe-boek

Het boek van Steven Degrieck over autisme en tijdsbesef is een doe-boek dat onderbouwd wordt met theorie. Na onderwerpen als communicatievormen en begripsniveaus volgt een gedetailleerd stappenplan om een dagschema te maken voor mensen met autisme. Dit moet hen helpen om te werken aan en rond doelen. Het is geen doel op zich, maar wil bijdragen tot een betere communicatie en meer voorspelbaarheid.

‘Het doe-boek wordt onderbouwd met theorie.’

De auteur geeft de lezer ook handvaten om dit schema aan te reiken aan de persoon met autisme, het te evalueren en aan te passen indien nodig. Dit doet hij via allerhande praktische tips, variërend van het soort klittenband dat je voor je foto’s of picto’s kan gebruiken tot ondersteuning bij het kiezen van de foto’s, voorwerpen of plaatjes om te gebruiken in het dagschema.

Tien stappen

Het stappenplan om tot zo’n dagschema te komen bestaat uit tien stappen. In werkbladen worden voorbeelden aangereikt om elke stap concreet uit te werken. Zo wordt er eerst nagedacht over het doel van een dagschema: Wat wil je bereiken? Daarna onderzoekt men wat in het verleden al gewerkt heeft. Uiteindelijk wordt een manier van werken gekozen en gaat men dit concreet gestalte geven. In de uitwerkingsfase bepaalt men wie wat zal doen of uitwerken.

Daarna moet er over gecommuniceerd worden. Wie brengt wat over? En aan wie: begeleiders, ouders, persoon met autisme… Daarmee samenhangend wordt bepaald in welke context het schema gebruikt wordt: thuis, in de voorziening, op school. Dan volgt de fase van het motiveren. Hierbij tracht je in te schatten wie welke tegenkantingen kan hebben en hoe daarop ingespeeld kan worden.

De volgende stap is het daadwerkelijk opstarten van het gebruik van het dagschema. Eenmaal opgestart gaan we opvolgen en in kaart brengen waar en hoe we schema’s kunnen gebruiken. In een volgende stap gaan we deze aanpassen aan de context. Het gebruik van de schema’s evolueren mee met de context.

Dagschema

Degrieck richt zich voornamelijk op kinderen met een ernstige vorm van autisme of bijkomende verstandelijke beperking. Hij geeft veel voorbeelden uit de praktijk. Bij de meeste onderwerpen gaat hij overigens wel kort in op aanpassingen voor thuis en voor mensen met autisme met een normale begaafdheid.

Hij legt duidelijk uit wat het doel van een dagschema moet zijn, de zelfstandigheid en de flexibiliteit verhogen en stress verlagen. Ook komt hij met argumenten tegen de weerstand die men kan hebben tegen het werken met schema’s, omdat het de mensen er te afhankelijk zou van maken en zo de ontplooiing zou beknotten.

‘Door schema’s kan je voorspelbaarheid bieden en stress wegnemen.’

Ook voor andere mensen die het moeilijk hebben met tijd, is dit boek nuttig. Er zijn genoeg voorbeelden die ook voor deze categorie mensen gelden. Ieder van ons weet immers graag wat er op hem of haar gaat afkomen. Door middel van schema’s kan je voorspelbaarheid bieden. Je neemt een stressfactor weg.

Meer dan praktische tips

Het is, zoals gezegd, een echt doe-boek dat bruikbaar is voor een ruim publiek. Het boek bevat verschillende schema’s, werkbladen en invullijstjes die je kan downloaden. Al verliep dit downloaden niet zo vlot als ik gewild had. Een telefoontje naar Autisme Centraal bleek nodig.

Naast de praktische tips en de theoretische achtergrond zijn er ook interessante hoofdstukken over het motiveren en op één lijn krijgen van alle betrokkenen, plus instructies voor de evaluatie. Deze maken dat je na het lezen van dit boek in ieder geval goed beslagen op het ijs komt.