‘Zorgzekerheid kan, mits een ander beleid’

“Je moet als samenleving zorgzekerheid bieden aan mensen die het nodig hebben. Of het nu in de ouderenzorg is, de jeugdhulp of de zorg voor mensen met een beperking: wie zorgt nodig heeft, moet die krijgen.”

‘Wie zorgt nodig heeft, moet die krijgen.’

“Een welvarende regio als Vlaanderen moet zorgen voor mensen die bescherming en zorg nodig hebben. In je omgang met kwetsbare mensen toon je als samenleving je ware gelaat. Vlaanderen schiet daar momenteel tekort.”

“Zorgzekerheid is voor sp.a de prioriteit. Het welzijnsveld dat Jo Vandeurzen achterlaat is failliet. In middelen en in organisatie. Er is echt een revolutie in de zorg nodig.”

“Vlaanderen is welstellend. Zorgzekerheid bieden aan mensen kan, maar dan moet het beleid echt anders. Bij haar start heeft de Vlaamse regering beslist om te besparen op welzijn. Ik was toen fractieleider in het Vlaams parlement. Het was mijn grote kritiek op de eerste begroting van de regering Bourgeois.”

“Nadien is er geld bijgekomen maar het groeipad dat nodig was voor welzijn, heeft Jo Vandeurzen niet gekregen. Hij communiceerde de hele tijd in schijfjes: tien miljoen hier, twintig miljoen daar, dertig miljoen ginder. Maar uiteindelijk is zijn bilan ondermaats. Je moet eens spreken met ouders, medewerkers en directies van welzijnsvoorzieningen. De miserie op het terrein is groot.”

“Er zijn overal wachtlijsten, in de jeugdhulp, de geestelijke gezondheidszorg en voor volwassenen en kinderen met een beperking. Steeds meer ouders van kinderen met een beperking nemen het heft in eigen handen. Dat is het beeld van zorg en welzijn in Vlaanderen vandaag.”

“Samen met Saskia Van Nieuwenhove ben ik een vluchthuis gestart voor slachtoffers van tienerpooiers. Vzw Nest is een mooi project. Maar hoe vreemd is het niet dat jeugdrechters minderjarigen toewijzen aan een individueel persoon? Ze geven daarmee toch de duidelijke boodschap dat de jeugdhulp faalt?”

“Absoluut. Zorgzekerheid garanderen, betekent dat we de wachtlijsten moeten wegwerken. En ja, dat kost geld. Maar mag het? Daarnaast moeten we ook een hulpaanbod creëren dat inzet op preventie.”

“Wanneer mensen door een uiterst moeilijke periode in hun leven gaan, moet je als overheid durven zeggen dat het misschien beter is in die periode geen kinderen te krijgen. Ik vind dat een essentieel vraagstuk.”

‘Er zijn overal wachtlijsten.’

“Ik denk bijvoorbeeld aan ouders met een verslavingsproblematiek van wie de kinderen al geplaatst werden door een jeugdrechter. We kunnen het niet maken om kinderen verslaafd ter wereld te laten komen. Er zijn in Vlaanderen kinderen die hun kansen op een volwaardig leven kwijt zijn nog voordat ze geboren worden, terwijl we willen dat kinderen gelukkig ter wereld komen.”

“We moeten sneller zorgen voor gezinsondersteuning en meer samenwerken met ouders. Het is belangrijk om ouders te versterken zodat ze genoeg kracht hebben om voor hun kinderen te zorgen.”

“Dat is een taboe, maar als samenleving moet je daarover durven spreken. Vraag is natuurlijk: Waar trek je de grens? Het is immers de overheid die ingrijpt in het leven van mensen. Het is een zeer moeilijk moreel en ethisch debat, maar je moet het wel voeren.”

“Het aantal kinderen en jongeren in de jeugdhulp is de laatste twintig jaar verdrievoudigd. Nochtans zeggen experten dat het aantal kinderen met stoornissen niet toeneemt. Van waar komt die grote toename dan? De grote verklaring zit in het feit dat de overheid op het moment dat kinderen en jongeren hulp nodig hebben ze niet biedt.”

‘We moeten mensen vroeger in de rit helpen.’

“Een jaar geleden debatteerde het Vlaams parlement over een verontrustend rapport van het Rekenhof. Kinderen en jongeren met een psychische kwetsbaarheid moeten in Vlaanderen tot zes maanden wachten vooraleer ze hulp krijgen. In deze groep zitten er dus ook jongeren die zelfmoord willen plegen.”

“We moeten mensen vroeger in de rit helpen. We weten dat de kans op succes vergroot als je kinderen en jongeren met een psychische kwetsbaarheid binnen de eerste drie maanden helpt. Het vermijdt dat problemen escaleren.”

“We moeten een shift maken naar vroegtijdige hulp en preventie. Het is beter voor de mensen en het zal binnen een paar jaar de uitgaven doen dalen. Het uitstellen van de nodige hulp zoals nu gebeurt doet enkel de kosten stijgen. Kortom: als je op langere termijn durft denken is het investeren in preventie en meer hulp beter voor de begroting.”

“Ik ben een grote voorstander van persoonsvolgende financiering omdat het een perfecte manier is om te werken aan inclusie. Mensen met een beperking moeten hun leven kunnen normaliseren binnen de maatschappij. Dat is een mooie doelstelling.”

‘De zorg laat je niet over aan de markt.’

“Maar de manier waarop het in Vlaanderen is ingevoerd, is een drama. Het is een drama omdat er te weinig geld beschikbaar is. Persoonsvolgende financiering werkt alleen als er voldoende geld beschikbaar is en mensen zeker zijn dat ze de zorg krijgen waar ze recht op hebben. Voor ons is dit een prioriteit.”

“Ik zie een ideologische clash ontstaan. Door het werken met cashbudgetten trek je de markt binnen in welzijn. Dit kan enkel als je als overheid normen oplegt en kwaliteitseisen stelt zodat er geen winst kan gemaakt worden. Ik vind dat essentieel. Zorg en welzijn mogen niet in handen vallen van commerciële spelers.”

“Winst als doel moet weg uit de zorg. We hebben bij de woonzorgcentra gezien wat dat betekent. Daar sloop het winstobjectief binnen waardoor er veel mensen hun woonzorgcentrum niet meer kunnen betalen. Bovendien is de kwaliteit laag. Als je omwille van de winst maaltijden begin af te meten dan faal je als samenleving.”

‘Geef vertrouwen aan de mensen op het terrein.’

“De zorg laat je niet over aan de markt. Ideologisch wordt dat een cruciale discussie in de volgende legislatuur. Op dat vlak zou het een drama zijn als N-VA of Open VLD de volgende minister van Welzijn levert.”

“De sociale zekerheid is gesticht in 1944, nu 75 jaar geleden. In 1953 zijn rechts-liberale partijen beginnen pleiten voor meer controle en ambtelijke evaluaties. We zijn 2019 en dat is nog zo. Rechts-liberalen willen zorg en welzijn controleren omdat het over veel geld gaat.”

“Ik zeg: geef vertrouwen aan de mensen op het terrein. Laat zorgverleners beslissen hoe ze het aanpakken. Zij hebben kennis van zaken. Je moet daar geen zwaar verificatiesysteem naast zetten.”

“De uitval van mensen met een burn-out is zo groot omdat de mensen het niet meer bolwerken. Kijk naar de woonzorgcentra. Mensen gaan er pas naar toe als het echt niet anders kan. Dat betekent meer zorgzwaarte, maar er kwam geen extra personeel. Dat blijft niet duren.”

‘Zorgverleners verliezen veel uren aan administratie.’

“We moeten ook kijken naar de arbeidsorganisatie. Er zijn zorgverleners die tot vijftien uur per week verliezen aan administratieve taken. We moeten wetgeving evalueren op de planlast die ze veroorzaakt. Samen met mensen op het terrein wil ik de administratieve overlast beperken tot 5 procent van de werktijd, zodat er meer tijd over is om te investeren in mensen. Voor verpleegkundigen alleen al komen er zo vijfduizend voltijdse equivalenten in uren vrij. Uren die we kunnen besteden aan de rechtstreeks zorg van mensen.”

“Voor extra arbeidskrachten moeten we niet kijken naar Roemenië of andere landen. Ik ben daar tegen. De banken stoten in België momenteel honderden werknemers tegelijk uit. Dat zijn mensen die perfect ondersteunende taken in ziekenhuizen of woonzorgcentra kunnen opnemen.”

“Zorg en welzijn heeft nood aan een simpele structuur met één duidelijk objectief: zorgen voor een passend zorgaanbod voor iedereen die het nodig heeft, op het moment dat ze het nodig hebben. Alle andere objectieven zijn daaraan ondergeschikt.”

‘Welzijn heeft nood aan een simpele structuur.’

“Wie gaat de centen krijgen? Wie heeft hoeveel macht? Het interesseert me niet. Het enige belang dat we mogen vooropstellen is het aanbieden van zorgzekerheid. En dan kan je in dit rijke Vlaanderen veel bereiken op korte tijd.”

“Ik geef een voorbeeld. Er is in Vlaanderen voldoende zorginfrastructuur. We kunnen op zich iedereen helpen. Maar door de schotten doen we dat niet. Iedereen blijft op zijn terrein. Daardoor ontstaan er gaten in de hulpverlening. Dit kan niet meer. De plaatsen en het personeel dat er is, dient om zorgvragen te beantwoorden. Dat debat wil ik graag voeren. En ik weet dat het moeilijk wordt. Veel organisaties, koepels en besturen zullen kwaad zijn. Maar ik vind dat we daar niet buiten kunnen.”