De spin en de vlieg

Grooming

Dit prentenboek vertelt een eigentijdse fabel over het verleiden van minderjarigen. ‘Grooming’ is het proces dat voorafgaat aan het eigenlijke misbruik door kinderlokkers, waarbij de pedoseksueel het kind en vaak ook de ouders als het ware voorbereidt op het seksuele misbruik.

Dit thema wordt in het boek voelbaar weergegeven door een perfect samengaan van tekst en tekeningen. Zo krijg je telkens je een blad omslaat een nieuwe verleidingspoging van de spin te zien.

‘Seksueel misbruik begint vaak met gewone vriendschap.’

Ze belooft veiligheid en geborgenheid, een heel speciale vriendschap, zorg en aandacht. Ze geeft kleine vlieg voortdurend complimenten en lokt haar met speelgoed en snoep.

De spin neemt er de tijd voor en gebruikt nooit geweld. Ze gaat doelgericht en nauwgezet te werk. Zo wint ze langzaam maar zeker het vertrouwen. Ze zorgt ervoor dat kleine vlieg zelf verwachtingsvol naar haar toe komt. Seksueel misbruik begint immers vaak met een gewone vriendschap.

Bespreekbaar maken voor kinderen

De wens van de makers is het thema grenzen bespreekbaar te maken voor jonge kinderen. Ook willen zij slachtoffers van seksueel misbruik een hart onder de riem steken en bij hen elk mogelijk gevoel van schuld wegnemen. Ze dragen het boek op “aan alle kinderen, voor wie verhalen een veilige haven aan een woelige zee zijn.”

De auteurs maakten daarvoor een hedendaagse interpretatie van The Spider and the Fly een ‘cautionary tale’ of waarschuwingsverhaal van Mary Howitt uit 1829. Naomi Christiaens weet dit gruwelijke thema op een poëtische en subtiele manier in beeld te brengen.

‘De tekeningen laten ruimte voor verbeelding.’

De tekeningen laten voldoende ruimte voor de verbeelding en bedenkingen. De sensuele potloodlijnen illustreren de kwetsbaarheid. In kleine vlieg ontmoeten we het kind in ieder van ons dat nieuwsgierig en vol vertrouwen in het leven staat.

De achtergrond is opvallend leeg wat het gevoel wekt dat kleine vlieg geïsoleerd werd van haar natuurlijke omgeving en haar familie. Er zijn speelse details in de wereld van de spin, zoals een sprookjesbed met vlaggetjes of een muur vol grappige tekeningen. De wereld van de spin is beslist kindvriendelijk.

Ruimte voor reflectie

Het ritme van de taal en de herhalingen maken dit boek uitermate geschikt om voor te lezen aan jonge kinderen. Het biedt ruimte voor reflectie en gesprek tussen het kind en de ouder, hulpverlener of leerkracht.

Vlieg heeft aanvankelijk een zeer gezonde intuïtie. Je kan je afvragen waar precies in het verhaal kleine vlieg haar argwaan laat vallen en de waarschuwende woorden van de ouders vergeet.

‘Kleine vlieg treft geen schuld.’

Het is belangrijk dat kinderen beseffen dat kleine vlieg geen schuld treft. In de realiteit gebeurt het al te vaak dat met de vinger gewezen wordt naar het slachtoffer. Wat deed je zo laat nog op straat? Heb je dan geen weerstand geboden? Hoe kon je het zover laten komen?

Geen evident onderwerp

Kindermisbruik is geen evident onderwerp van gesprek. Soms bestaat de overtuiging dat men er toch nooit mee te maken zal hebben of zijn de ouders bang de doos van Pandora te openen door erover te praten.

Kinderpsychiater Peter Adriaenssens is echter van mening dat wie over seksueel misbruik leest en zich daarover informeert sneller de signalen zal herkennen en er eerder mee naar buiten zal komen.

‘Wie zich informeert herkent sneller signalen.’

Het boek sluit af met een informatieve pagina over grooming met verwijzingen naar sites voor kinderen en ouders die verontrust zijn of meer willen weten over seksueel misbruik.

Auteur Liesbeth Kennes ontwikkelde ook een handleiding ‘Horen, zien en spreken: hoe ga je om met een vermoeden van misbruik’ die online beschikbaar is.