Herbruikbare pads als antwoord op menstruatiearmoede

Behelpen met toiletpapier

Overal ter wereld zijn er meisjes en vrouwen die niet genoeg geld hebben om tampons of maandverband te kopen. Ze moeten zich tijdens hun menstruatie behelpen met proppen toiletpapier of slaan enkele dagen school of andere activiteiten over.

Daarom produceert de Kameroense Doris Ngum met haar organisatie Royalty World het betaalbaar en duurzaam maandverband ‘Papilio’.

Sleutel

Na haar studie- en werkervaring in het Verenigd Koninkrijk besloot Doris Ngum om terug te keren naar haar geboorteregio in Kameroen.

‘Royalty World strijdt voor de ontwikkeling van meisjes en vrouwen.’

Met haar organisatie strijdt ze tegen armoede en voor de ontwikkeling van meisjes en vrouwen. Dat doet ze vooral door meisjes met een beursprogramma terug op de schoolbanken te krijgen en vrouwen op te leiden tot gemeenschapsleiders. Doris is de bezieler en werkt veel samen met verschillende lokale en internationale partners.

De organisatie richt zich vooral op meisjes tussen de 12 en 25 jaar. “Omdat we geloven dat zij de sleutel zijn tot ontwikkeling en transformatie van gemeenschappen. Wij willen hen empoweren zodat zij hun potentieel volledig leren benutten,” aldus Doris.

Papilio

Voor één van de projecten werkte Doris met alleenstaande moeders. “We hielden wekelijks meetings om de meisjes en vrouwen in te lichten over seksuele gezondheid”, vertelt de sociaal ondernemer via videocall.

Tijdens deze meetings kwam Doris erachter dat sommige meisjes geen geld hebben om maandverband te kopen. “We hoorden verschrikkelijke verhalen over hoe sommige meisjes seks hadden met mannen in ruil voor maandverband.”

In 2017 ontmoette Doris Ngum de Belg Filip Tousseyn, oprichter van het burgerinitiatief RINOO. Een jaar later zetten ze samen de productie van een herbruikbare menstruatiepad op touw. Het maandverband, dat de naam ‘Papilio’ draagt, is van hoge kwaliteit en comfortabel.

60.000 maandverbanden

Over de jaren heen groeide de werking uit van een tweekoppige operatie naar een volwaardig team van twintig vrouwen die samen in het naaiatelier werken. De vrouwen zijn vooral alleenstaande moeders en samen naaiden ze al meer dan 60.000 maandverbanden.

‘Het is onze missie om de waardigheid van vrouwen te herstellen en we weten allemaal dat een job daartoe bijdraagt.’

“De vrouwen bekleden een kwetsbare positie in hun gemeenschap”, aldus Doris. Om hen extra te ondersteunen, richtte Royalty World een kinderdagverblijf op naast het atelier. Zo kunnen de vrouwen zich richten op het werk terwijl er voor hun kinderen wordt gezorgd.

“Het is onze missie om de waardigheid van vrouwen te herstellen en we weten allemaal dat een job daartoe bijdraagt”, legt Doris uit. “We geloven niet in liefdadigheid. We moeten mensen geen vis geven, maar ze leren vissen.”

Goedkoper dan wegwerp

Zes menstruatiepads kosten omgerekend nog geen twintig euro. Als je er rekening mee houdt dat de pads twee jaar meegaan, kosten ze minder dan wegwerpproducten. Toch is dit voor veel vrouwen een behoorlijk bedrag om in één keer neer te tellen. Daarom richt Doris zich op dit moment voornamelijk op humanitaire organisaties die de menstruatiepads opkopen en schenken.

‘Twintig euro is voor veel vrouwen een behoorlijk bedrag om in één keer neer te tellen.’

“Uit een bevraging bij schoolmeisjes van vier lokale scholen kwam naar voor dat zeven van de tien geen maandverband gebruiken. Hoe kan een meisje waardig opgroeien wanneer ze zich niet van basisbehoeftes in het leven kan voorzien?”, vraagt Doris zich terecht af.

Eerder dit jaar lanceerden RINOO en Royalty World samen de campagne ‘Restore her Dignity’. Tijdens deze campagne hopen ze genoeg fondsen op te halen om 60.000 pads te produceren. Deze zullen uitgedeeld worden aan 10.000 schoolmeisjes.

Groot taboe

Er hangt in Kameroen nog een groot taboe rond menstruatie. “Meisjes vinden het moeilijk om over het onderwerp te praten. Daarom proberen we het bespreekbaar te maken met behulp van kunst, poëzie, dans en theater.”

Ook Doris ervaarde als meisje een gebrek aan kennis over de veranderingen die in haar lichaam plaatsvonden. “Mijn moeder legde me niet uit wat er met mij gebeurde. Door het stigma op menstruatie voelde het alsof mijn leven was beëindigd. Ik begreep niet hoe ik mijn menstruatie kon omarmen als onderdeel van het vrouw-zijn.”

‘Meisjes vinden het moeilijk om over menstruatie te praten.’

Om blijvende verandering teweeg te brengen en het taboe te doorbreken, organiseren Doris en haar partners zogenaamde ‘Dignity clubs’. Hier komen meisjes samen om open te praten over hun menstruatie.

Daarnaast gaan ze in gesprek met ouders en jongens. “Het is een inclusief gesprek. Zo begrijpen de jongens wat de meisjes meemaken en kunnen ze empathie tonen in plaats van meisjes uit te lachen wanneer ze een bloedvlek zien.”

Gratis uitdelen

Om menstruatiearmoede te bestrijden, zouden overheden volgens Doris de belastingen op menstruatieproducten moeten opheffen en ze waar mogelijk gratis moeten uitdelen. “Veel overheden delen gratis condooms uit, maar seks is een keuze. Menstrueren is dat niet.”

‘Veel overheden delen gratis condooms uit, maar seks is een keuze. Menstrueren is dat niet.’

Daarnaast wijst Doris op het gebrek aan menstruatievriendelijke toiletten op scholen in Kameroen. Dat zijn propere en toegankelijke toiletten die privacy bieden, met voldoende vuilbakken en waar water en zeep aanwezig is. Het moet er mogelijk zijn om zowel handen, lichaam als herbruikbare menstruatieproducten te wassen. “We moeten schoolautoriteiten het belang van menstruatievriendelijke toiletten laten inzien.”

Menstruatiearmoede in België

Ook in België is menstruatiearmoede een probleem. Eén op de vijftien Belgische meisjes of vrouwen heeft niet genoeg geld om zorgeloos de menstruatieperiode door te komen. In plaats van maandverband of tampons gebruiken ze dan maar een gevouwen zakdoek of dubbel ondergoed.

Lees ook

Menstruatie-armoede in Vlaanderen

Volgens een onderzoek van Caritas Vlaanderen, waar Sociaal.Net eerder over publiceerde, bleek dat 5 procent van de Vlaamse meisjes al eens wegbleef van school omdat ze geen menstruatieproducten konden kopen. Bij meisjes die opgroeien in armoede is dat drie keer zoveel.

Stress en angst

Meisjes in armoede leven met stress en angst voor lekken tijdens hun menstruatie. “We zien hetzelfde verhaal overal ter wereld,” zegt Doris Ngum. “Het maakt niet uit of ze van Kameroen of België is, een meisje dat haar menstruatie niet kan managen voelt zich overal hetzelfde.

In Schotland, Ierland en Nieuw-Zeeland worden menstruatieproducten al gratis aangeboden in apotheken, scholen en buurthuizen. In Vlaanderen staat het gratis weggeven van tampons, maandverband of herbruikbare producten echter nog niet hoog op de politieke agenda.

Lees ook

‘Voorzie gratis menstruatie-producten in de schooltoiletten’

Bovendien is het taboe op menstruatie-armoede ook in Vlaanderen nog groot. Veel meisjes praten niet graag over hun maandstonden en al helemaal niet wanneer zij het zonder hygiëneproducten moeten stellen.

Bespreekbaar maken

Betere voorlichting kan helpen bij het doorbreken van de taboesfeer rond menstruatie. Naast de vele acties om het thema bespreekbaar te maken onder schoolmeisjes, jongens en ouders publiceren RINOO en Royalty World binnenkort een boek ‘My First Period’. Daarin kunnen meisjes alles lezen over wat menstrueren precies inhoudt.

‘We hopen onze productie nog meer uit te breiden.’

Wat motiveert Doris om dit werk te doen? “Ik word er blij van als ik de opluchting zie bij de meisjes. Ze hoeven zich niet langer door hun maandelijkse menstruatie slepen, maar kunnen het omarmen zonder dat ze zich zorgen hoeven te maken. Hun glimlach houdt me op de been en motiveert me om door te zetten.”

Ondertussen werken de Kameroense vrouwen in het naaiatelier verder aan de productie van menstruatiepads. De visie van Doris op de toekomst van Papilio is helder: “We hopen onze productie verder uit te breiden en zo nog meer vrouwen uit armoede te helpen.”