Sana doet haar herstelverhaal voor de klas

4 februari 2022

De tijd vliegt.

Vijf jaar geleden is het intussen al. Vijf jaar geleden sinds Sana’s eerste e-mail. Wat na die eerste lap tekst volgde, was een enorm boeiend avontuur. Zo eentje met onwaarschijnlijke ups en verschrikkelijk deprimerende downs.

‘Na haar eerste mail volgende een boeiend avontuur met onwaarschijnlijke ups en deprimerende downs.’

Het was een intense, larger-than-life-reis zoals je er als toegewijde hulpverlener waarschijnlijk maar een paar in je carrière meemaakt. Misschien vertel ik daar later wel meer over.

Maar nu…

Nu zie ik Sana terug.

De eerste keer, in ’t echt, na de plechtige afronding van mijn begeleiding met haar, ergens op een plek die daar geschikt voor was. Er werden cadeautjes en herinneringen uitgewisseld. Op dat moment hadden we zelf eigenlijk niet door dat er een punt achter gezet werd.

“Tot ziens!” Of was het vaarwel?

Sana ging haar eigen, mooie en straffe weg. Ik zette de mijne verder, bij het formidabele JAC van Halle.

Officieel ervaringsdeskundige

Sana is geen cliënt – het blijft een hatelijk woord – meer van het JAC. Dat is ze ontgroeid. Ze is nu ervaringsdeskundige in de geestelijke gezondheidszorg. Haar verhaal is een beetje te vergelijken met de origin story van één van de superhelden. (Ik kijk heel wat Marvel, samen met onze jongste zoon.)

‘Ze is een fucking Mental Health Warrior.’

Ik wijk af… of net niet, want Sana is nu een fucking ‘Mental Health Warrior’. Die naam heeft ze zichzelf gegeven en die verdient ze voor de volle 200 procent. Ik zie nu al een glimlach op haar gezicht verschijnen, als ik het woord ‘fucking’ gebruik.

Dat kwam tijdens de begeleiding regelmatig uit haar mond. En de mijne.

TeGek!? op school

Vandaag staan Sana en ik aan het onthaal van een middelbare school. Esmee van Te Gek!? is er ook. We zijn er tenslotte op haar uitnodiging.

‘Sana vertelt haar herstelverhaal aan twee klassen van het vijfde middelbaar.’

Esmee is een jonge, alleenstaande mama die al heel wat watertjes doorzwommen heeft. Ze wil het bewustzijn rond psychisch welzijn koste wat kost op de kaart zetten, liefst in elke klas van elke school.

Sana en ik geven haar groot gelijk. Alhoewel we Esmee nu voor het eerst in het echt zien, voelen we vrij snel dat het klikt. We zitten op de juiste golflengte.

Herstelverhaal

Het doel van vandaag: Sana vertelt haar herstelverhaal aan twee klassen van het vijfde middelbaar. Ze heeft liefst dat ik erbij ben. Want dat verhaal is bij mij begonnen, toen ze vijf jaar geleden dat eerste mailtje stuurde. Ze vindt het heel belangrijk dat dit kan verteld worden, met de persoon in kwestie erbij.

‘Sana vertelt zonder blozen over haar psychische kwetsbaarheid.’

Ik zal niet de enige zijn. Er zijn wellicht een heleboel mensen die ten einde raad waren en die, doorheen alle twijfel en angst, hun hand hebben uitgestoken en daardoor uit een ogenschijnlijk bodemloze put zijn gekropen.

Eerder die week hebben Sana en ik via ZOOM beslist dat we dit interactief en positief gaan aanpakken. Dat is de invalshoek die ons het beste ligt. Esmee vond dat een prima idee. Geen aaneenrijging van pikzwarte anekdotes en zwaarwichtige toestanden.

Die zijn er in Sana’s jonge leven absoluut geweest en daar zou ze waarschijnlijk een hele avond mee kunnen vullen. Maar van die scherpe, zwarte schaduw willen we net dat hij weggebrand wordt door het krachtige licht van iemand die hemel en aarde bewogen heeft om te herstellen. Het hele sterke symbool van de uitgestoken en helpende handen die samen bergen kunnen verzetten, ook al lijkt het bij momenten loodzwaar en zelfs uitzichtloos.

Student biomedische wetenschappen

Sana vertelt zonder blozen over haar psychische kwetsbaarheid en het feit dat we dat op één of andere manier allemaal wel zijn. Ze benadrukt dat jonge mensen zich daar heel bewust van moeten zijn en dat struikelen en vallen iedereen kan overkomen.

‘In beide klassen wordt er met ingehouden adem geluisterd.’

Haar stem klinkt rustig en tegelijkertijd krachtig als ze vertelt dat hulp vragen een teken van kracht is en geen teken van zwakte.

Dat ze terloops vertelt dat ze afkomstig is uit Iran en nu biomedische wetenschappen studeert aan de universiteit, heeft zichtbaar impact op de klas. Want ze vertelt er netjes bij dat ze dit een paar jaar geleden nooit zou zien gebeuren hebben. Zo zie je maar.

Tikkeltje aandachtiger

In beide klassen wordt er met ingehouden adem geluisterd, maar ook meegewerkt. De jongeren vertellen over wie ze zelf zouden inschakelen als ze hulp nodig hebben. Heel eerlijk en heel open. Sommige leerlingen lijken opgelucht dat dit in hun klas kan.

Ook de jonge, gedreven klastitularis stelt zich kwetsbaar op en vertelt over haar kwetsbaarheid. Dat de band tussen leerkracht en leerlingen plotsklaps anders maar sterker wordt, is bijna tastbaar.

‘Eén van de leerlingen vraagt hoe ik hiermee omga als hulpverlener.’

Een aantal meisjes met een migratieachtergrond zijn net een tikkeltje aandachtiger. Een paar van hen vertellen dat het niet zo evident is om huis over gevoelens te praten, laat staan dat je ervoor uitkomt dat je met zorgen zit en je je niet goed voelt in je vel.

Sana beaamt. Die cultuurclash heeft ook zij gevoeld. Maar na de opening van haar prachtige fototentoonstelling in het Jeugdcentrum van Halle, zijn haar ouders bijgedraaid. Er kwam plaats voor begrip en het aanvaarden van hulp.

Mijn deel van het verhaal

Doorheen het hele relaas vertel ik over mijn deel van het verhaal.

Eén van de leerlingen vraagt mij hoe ik hiermee omga als hulpverlener en mens. Hoe ik dit allemaal van mij af kan zetten en aan wie ik hulp zou vragen, moest ik die nodig hebben.

‘Ik wind er geen doekjes om: deze job vergt wat van een mens.’

Ik wind er geen doekjes om: deze job vergt wat van een mens. Ik vertel erbij dat ik, na een veel te intense periode, eventjes ben thuis geweest. Dat ik veel met mijn vrouw heb gepraat en naar een therapeut ben gestapt.

Sommige schrijnende situaties neem je onvermijdelijk mee naar huis. Herstel is niet enkel iets wat ‘cliënten’ moeten doen. Voor deze klassen, en nog een hele hoop andere jonge mensen, is het essentieel te weten dat achter de drie letters van het JAC gewone mensen schuilgaan.

Iedereen kan het

Sana sluit haar verhaal af met dat onwaarschijnlijke gegeven: van complete negatie van haar problemen tot totale aanvaarding. En er dan mee aan de slag gaan. “Als ik dat kan, kan iedereen het.”

‘Ik hoop stiekem op het begin van een nieuw herstelverhaal.’

Esmee geeft de leerlingen tenslotte de opdracht een geschreven compliment mee te geven aan Sana. Een mooie afsluiter van een mooi lesuur. We krijgen in elke klas een fraai applaus.

Sana, Esmee en ik zijn tevreden over wat er net is gebeurd. Een levensverhaal, getekend door trauma en kwetsbaarheid, werd de basis van een ongelooflijk positieve en hoopgevende boodschap.

Net nadat we de tweede klas verlaten, komt één van de meisjes naar mij toe. Ze wil weten hoe ze met iemand kan beginnen praten over haar zorgen, want “dat is haar niet aangeleerd geweest”. Ze wil de stap zetten naar het JAC om er over in gesprek te gaan. Ik geef haar de nodige tips, zij belooft plechtig dat ze contact zal opnemen.

Ik hoop stiekem op het begin van een nieuw herstelverhaal.