Opinie

Brief aan therapeut: ‘Breek je hoofd niet over afstand en nabijheid, maak vooral contact’

Iwein Denayer

Iwein Denayer is hulpverlener op het JAC in Halle. Sommige jongeren waarmee hij werkt zijn psychisch kwetsbaar. Iwein werkt dan samen met therapeuten. Maar daar loopt het wel eens mis. Voor een succesvolle therapie bij kwetsbare jongeren heeft hij zeven tips. Het is zijn doorverwijsverlangbrief.

brief aan therapeut

© Unsplash / Luca Iaconelli

Beste therapeut

Binnenkort verwijs ik een jonge medemens naar jou door. Er zijn een aantal dingen waarbij je best even stilstaat.

‘Achter elk telefoontje dat ik met je pleegde, achter elke mail die ik je stuurde, gaat een voorgeschiedenis schuil.’

Achter elk telefoontje dat ik met je pleegde, achter elke mail die ik je stuurde, gaat een verhaal, een traject, een voorgeschiedenis schuil. Ik wil dat je beseft dat er tot op dit punt heel lang en hard gewerkt werd. Niet in het minst door de jongere zelf.

In het begin ben ik voor hen enkel een luisterend oor. Onbevooroordeeld. Een propere lei. Een blanco dagboek waar naar hartenlust in kan gepend worden.

Verdrietjes en kwaadheidjes. Als kleine stroompjes water die, langs de barsten en spleten in de imposante dam, een weg naar buiten zoeken. Mijn buik zegt me vaak dat er meer op komst is. De dam staat op springen en zal het niet lang meer volhouden.

Echternach

In het begin is onze broze band nog het best te vergelijken met een gammele waggelbrug. Aftasten en polsen. Dat welbekende springen tussen afstand en nabijheid. En dan heb ik het absoluut niet enkel over mezelf. Want, je moet het maar doen. Als jong individu de stap zetten naar een volslagen vreemde om te gaan vertellen wat er op je ferm uitgezette lever ligt. Het is altijd de moeite waard om daar eventjes bij stil te staan.

Drie stappen vooruit. Twee achteruit. Langzaam maar zeker wordt mij een ton vertrouwen geschonken. Tot de dam het begeeft. Adem inhouden, je schrap zetten en de duizelingwekkende impact van de stortvloed incasseren.

Het is eruit. Het is er eindelijk uit. Geheimen, schaamte, woede, tranen, littekens (letterlijk en figuurlijk).

Lijnen en lianen

Mijn collega’s en ik zijn vaak de eerste lijn, de eerste liaan waar jongeren zich (terecht) krampachtig aan vastklampen.

De verhalen die in ons bijzijn uitgekotst worden, zijn zwaar om dragen. Maar dat doen we keer op keer. We hebben die lastpakken zelf getorst, de jongere en ik. Met ons tweetjes. Met ons hele team.

De gammele waggelbrug verandert dan in een stevige constructie, waarop duchtig wat heen en weer verkeer circuleert. Tot het moment komt waarop de weg verder dient gezet te worden. Omdat de pijn, het lijden en hun symptomen zo zwaar zijn geworden dat andere mensen mee moeten helpen met dragen, aanvaarden en genezen.

En daar kom jij in beeld, beste therapeut.

Ik leg in geuren en kleuren uit wat therapie is

Vaker wel dan niet, zit ik met een bang hartje klaar om die boodschap te lanceren. Want ik vraag aan de jongere om die verdomd betrouwbare liaan los te laten. En dat het tijd is een nieuwe nobele onbekende te leren vertrouwen.

‘Gij wilt dat ik dat hele verhaal nu nog eens aan iemand anders ga vertellen? No fucking way.’

Het is een onvermijdelijk afscheid dat ik van ver zie aankomen, maar waar ik telkens weer een hele hoop kroppen moet bij wegslikken.

“Gij wilt dat ik dat hele verhaal nu nog eens aan iemand anders ga vertellen? No fucking way. Ik heb u toch? Dat is toch genoeg? Maar nee jong, nu stuurt gij mij weg. Ik ben écht fucking pissed.”

“Neen, ik ben zeker niet genoeg. Als ge echt beter wilt worden, dan moet ge dit doen. Dan moet ge iets doen. De weg naar herstel is nog lang. En die zal hard zijn. Mensen die revalideren na een zwaar ongeval, moeten ook keihard op hun tanden bijten om terug beter te worden. Alleen, als er breuken in uw ziel zitten, dan is zelfs de meest complexe botbreuk daar niks tegen. Een therapeut kan daar geweldig bij helpen. Please, probeer dit een kans te geven.”

Bovenstaand gesprek wordt duizendmaal gevoerd. Tot vervelens toe. Ik leg in geuren en kleuren uit wat therapie is. Dat een therapeut er niet is om je gek te verklaren. Ik laat filmpjes zien over hoe dit werkt. Hoe krachtig therapie kan zijn voor mensen die hongeren naar herstel. Dat je een therapeut eerlijk mag zeggen wanneer er geen klik is. Dat je zelfs kwaad mag zijn op hem of haar. Dat, als je echt wil, je heel wat kan bereiken, samen met die therapeut.

Wissel

Hier staan we dan. Op dat gevoelige kruispunt waar twee bruggen samenkomen. Tijd voor de overstap.

‘Speel geen rolletje. Jongeren voelen en ruiken wanneer je aan het faken bent.’

Ik geloof hierin. De jongere heeft hierin leren geloven. We zijn een heel eind verder. Ik overdrijf niet als ik zeg dat hier maanden, soms jaren over gaan. De jongeren die heel snel of uit zichzelf deze volgende stap zetten, zijn dun gezaaid.

Als jij je traject met deze jongere start, dan wil ik dat je met al het voorgaande rekening houdt. Maar ook met het volgende:

  • Een jongere is geen onderzoeksobject, geen samenraapsel van diagnoses, maar bovenal mens. Zelfs als je deze casus met je collega’s bespreekt, wil ik dat je dit in het achterhoofd houdt.
  • Je mag humor gebruiken. Soms zelfs van de gitzwarte soort.
  • Gij/Ge is even goed als Jij/Je.
  • Praat over leuke dingen. Speel een spel. Ga wandelen. Face to face is soms niet zo’n goed idee, zeker aan het begin van de trip.
  • Zit niet continu te schrijven en zeg meer dan “hmm” en “uhu”.
  • Breek je hoofd niet over afstand en nabijheid, maar maak vooral contact. Ja, dat houdt in dat je kwetsbaar bent. Maar daar schuilt onwaarschijnlijk veel kracht in.
  • Speel geen rolletje. Jongeren voelen en ruiken wanneer je aan het faken bent en dan haken ze af. Wees echt.

Dit wilde ik allemaal even kwijt. Zwart op wit. Nu ben ik echt helemaal klaar om die jongere warm aan jou over te dragen. Ik blijf mee supporteren. Ik blijf mee duimen. Ik blijf mee hopen dat het allemaal goed komt.

Ik wens je veel plezier, succes en een geweldige reis.

Reacties [19]

  • Roy Selder

    De vader van de Presentiebenadering: Andries Baart stelt dat je pas echt present kunt zijn als je streeft naar een goede relatie zonder gericht te zijn op interventies. Aansluiten bij een cliënt staat hierbij centraal.

  • Iris Turck

    Dit kan helemaal doorgetrokken worden naar volwassenen en is vaak hetgene ik miste in ervaringen of nu nog bij observaties.

    We zijn allemaal mensen en willen dit gevoel van erbij horen, waarde hebben en vooral dat er ook leuke momenten (moeten) zijn.
    Of ik nu kniehoog in woonkamers vol afval sta of met collega’s intake ga doen, laat die kruisverhoren achterwege maar ga geïntegreerd aan het werk zodat mensen zich niet marginaal hoeven te voelen als je de deur dichttrekt want dan ben je hen al voor 90% kwijt…

  • Annie de Boer

    Zo goed beschreven is ook mijn ervaring als jongerenwerker en nu als woonbegeleider bij kamertraining centrum voor jongeren . Wees echt geïnteresseerd en …jongeren zijn echt heel leuk . Altijd en nog altijd werken met passie ❤️

  • Josephine

    Hartjes voor deze medewerker <3

  • Leen

    PRACHTIG! Ik wordt/ ben graag zo’n therapeut! ❤️

  • Jorn Meeus

    Mooi stukje proza. Of er veel jongeren mee gebaat zullen zijn betwijfel ik ten strengste. Therapeuten, psychologen en psychiaters nog minder. Dit stuk is een mooi voorbeeld van hoe sociaal werkers buiten hun expertise treden. Ik geloof dat de intentie goed bedoeld is, maar een therapeut kan ook zichzelf zijn en authentiek door gewoon jij/je te gebruiken. Misschien kunnen we aan therapeuten ook vragen om hashtags en ‘gang signs’ te gebruiken. Kwestie van aan te sluiten op de leefwereld van de jeugd.

    Een degelijke samenwerking tussen (outreachend) jeugdwerk, therapeuten en/of multidisciplinaire centra lijkt me een uitstekend idee. Misschien zouden jeugdorganisaties zelf ook bevoegde mensen kunnen aannemen voor therapeutische en psychosociale ondersteuning en zo die brug slaan. Een goede overdracht in deze zaken is cruciaal, geen twijfel mogelijk. Maar eerlijk, hier kraait toch geen haan naar.

    • An-Sofie

      Wat bedoeld u met “buiten hun expertise treden”?
      Een sociaal werker is opgeleid om psychosociale ondersteuning te bieden dus dat is al ‘een bevoegd mens’.

      Jammer genoeg maakte ik ook meermaals mee hoe mijn voorzichtig opgebouwde warme doorverwijzing in het water viel door een afstandelijke houding van de ‘ontvangende’ hulpverlener. Met soms als gevolg dat het vertrouwen van de cliënt t.a.v. mij een deuk krijgt. Dat is bijzonder frustrerend.

      Zelf heb ik me als cliënt ook meermaals niet veilig gevoeld bij zowel therapeuten als psychiaters omwille van hun kille houding. Ik geloof dat hulpverleners zich soms (on)bewust distantiëren van hun cliënten om hun werk draaglijk te houden. Er is te weinig zorg voor zorgverleners en dat uit zich in ondermaatse zorgverlening. Enfin, dat is mijn mening en ervaring.

    • Julie

      Helemaal eens met Jorn. Het is een prachtige beschrijving over de begeleiding van jongeren. Pijnlijk om te lezen hoe de schrijver het stuk afsluit met enkele goedbedoelde tips die pedantisch overkomen. Iedereen heeft zijn eigen stijl. Soms klikt het met de hulpverlener, soms niet. Laten we leren van elkaar op een constructieve manier.

    • An-Sofie

      Goh, het is misschien wat ongelukkig verwoord maar ik snap wel wat de schrijver probeert te zeggen. Zijn tips gaan uiteindelijk over de brug maken naar de leefwereld van de cliënt en deze in zijn menselijkheid te laten. Niet over stijl denk ik. Het is wat makkelijk om alles onder stijl te klasseren vind ik.

  • Clara Koek

    niet alleen jongeren merken als je een rol speelt, mensen van alle leeftijden zijn daar gevoelig voor. Misschien dat oudere mensen dat niet zo makkelijk durven zeggen omdat een dokter of therapeut vroeger meer op een voetstuk stond. In therapieland is het inzetten van je eigen kwetsbaarheid en persoon wat gewoner aan het worden gelukkig. onderzoek wijst uit dat cliënten dit op prijs stellen.

  • Nadia

    Van respect en betrokkenheid gesproken…
    Een bron van inspiratie.. een boodschap dat mijn gevoel van vertrouwen en hoop doet groeien
    Dank je wel

  • Heidi

    Heel mooi, recht uit het hart met een warme bekommernis om waar we toch allen, hulpverleners (opvoeders, maatschappelijk werkers, therapeuten,..) aan werken: (jonge) mensen begeleiden op de soms erg moeilijke weg, samen op zoek gaan, voelend, bewegend, experimenterend naar hoe we hen weer in hun kracht kunnen zetten. Samen doorheen ieders kwetsbaarheid. Dank je om je oproep. Ik neem hem heel erg, telkens weer, ter harte.

  • Lieve

    Helemaal mee eens!!!

  • Johan Roels

    Een mooi voorbeeld van Creatieve wisselwerking! De liefde voor de Ander spat van deze brief en ook de pijn afscheid te moeten nemen omdat dat beter voor die Ander is. Iwein kiest er juist daarom voor de Ander door te verwijzen naar een therapeut. Kiezen is steeds een beetje verliezen, uit handen geven en toch nog even het onderste uit de kan halen met een pakkende brief gericht aan die therapeut. Authentieke Interactie noem ik dat.

    Iwein, weet je dat de regels van de Echternach processie veranderd zijn (wegens te veel kapotte schenen) en het een dansprocessie is geworden? Daarbij zijn de deelnemers aan elkaar verbonden met een witte zakdoek. Ze dansen in een bepaald ritme in voorwaartse richting. Jouw brief is een pakkende manier om jouw zakdoek door te geven aan de therapeut in kwestie. Je laat de Ander verbonden met de therapeut nu dansen naar een betere toekomst.
    Creatively,
    Johan

  • Griet

    Euh.. waarom gaat dit enkel over jongeren? 😏

    • Marleen

      waarschijnlijk omdat hij werkt voor het jac. Moest het geschreven zijn door iemand die in een rusthuis werkt, zou er waarschijnlijk overal ‘ouderen’ staan. Het is volgens mij universeel en los van leeftijd

  • marijke

    Wat heb je dat goed en mooi verwoord! En het is me recht uit het hart gegrepen. Zo blij dat er nog passionele hulpverleners zijn!

  • Kris Telders

    Bedankt voor dit heel herkenbare en heel terechte artikel. Ik hoop dat de therapeuten die dit lezen zich niet beledigd voelen en de boodschap serieus nemen. Al dat werk dat jij al verzet (samen met de jongere) is onmisbaar voorbereidend werk. Ik hoop dat velen dit oppikken en dat sommigen misschien zelfs bereid zullen zijn om die ‘overdracht’ ook echt samen te doen, in jouw gespreksruimte, in een vertrouwde omgeving voor de jongere, met een bekende coach aan één zijde die het vertrouwen uitspreekt in de nieuwe nieuwe coach aan de andere zijde en die de jongere warm ‘overdraagt’ aan de ander.

  • Saïd

    W.a.t e.e.n v.e.r.h.a.a.l
    Wow, ongelofelijk mooi en zo authentiek!
    Dat heeft mij diep geraakt.
    Bedankt om het te delen.

We zijn benieuwd naar je mening!
Blijf hoffelijk, constructief en respectvol

 

Elke reactie wordt gemodereerd. Lees hier onze spelregels. Je e-mailadres wordt niet gepubliceerd.