‘Van wieg tot rusthuis: wie zorg nodig heeft, moet die krijgen’

“We moeten garanderen dat wie zorg nodig heeft die zorg ook krijgt. Van wieg tot rusthuis. Dat betekent dat je de wachttijden moet aanpakken. Die zorggarantie wordt al jarenlang beloofd, maar niet waargemaakt.”

“We weten dat er 17.500 extra plaatsen nodig zijn in de kinderopvang tegen 2020. Toch werden er de voorbije legislatuur maar 2.500 gerealiseerd. In de jeugdhulp zitten ongeveer 6.000 kinderen en jongeren in de wachtkamer. De wachttijden in de Centra voor Geestelijke Gezondheidszorg blijven jaar na jaar toenemen. 15.000 mensen met een handicap wachten op budget. Dat zijn onthutsende cijfers.”

‘De werkdruk van het personeel moet omlaag.’

“Investeren in voldoende zorg is dus de eerste uitdaging. Maar de werkdruk van het personeel in de zorg moet ook omlaag. Ik draaide vandaag een shift mee in een woonzorgcentrum. Je voelt dat de mensen die er werken dat met veel overtuiging en liefde doen. Maar ze rennen van kamer naar kamer. Je moet vermijden dat het bandwerk wordt.”

“We moeten investeren in meer personeel. Voor het wegwerken van de wachtlijsten moeten we voldoende budget vrijmaken. Er zijn heel wat studies die bewijzen dat de return on investment van investeringen in de zorg hoog is. Elke euro die je investeert in kinderopvang, betaalt zich meer dan dubbel terug.”

“Je moet ook sneller zorg bieden, vroeger ingrijpen. Door in de jeugdhulp bijvoorbeeld meer aan vroegdetectie te doen, vermijd je crisissen. En grote kosten achteraf. Eigenlijk is het een kwestie van te durven investeren in een warmere samenleving.”

“Toch niet. Het zorglandschap moet toegankelijker, mensen vinden de weg niet. Het moet preventiever. En ook eenvoudiger. Nu wordt er veel warmte weggenomen uit de zorg door regeldrift. Men kijkt heel technisch naar kwaliteit. Alles is in procedures gegoten en alles moet geregistreerd worden. Er is geen vertrouwen. Daar hebben we een hele omslag nodig. Welzijn en zorg moeten meer vrijheid krijgen.”

‘Welzijn en zorg moeten meer vrijheid krijgen.’

“Natuurlijk moet je kwaliteit bewaken, maar dat doe je niet door een checklist van regels af te vinken. Hoe een oudere de zorg ervaart is belangrijker dan hoeveel dagen op voorhand de menu ophangt. Of neem kleinschalige dagopvang voor ouderen. De voedselveiligheidsnormen zetten een rem op de kwaliteit van zorg die ze kunnen leveren. Als een vrijwilliger soep wil koken met de ouderen is dat een mooie activiteit. Moet dat echt volgens de normen van een grootkeuken?”

“De huidige minister was een minister met een hart voor zijn sector. Niet alles wat hij deed was slecht. En hij heeft veel projecten in gang gezet. Maar er moet soms meer doorgezet worden. Minder woorden, meer daden.”

“Het project één gezin, één plan in de jeugdhulp is een goed project. Vanaf de eerste tekenen dat er iets mis is, gaat men samen met het gezin aan de slag. Maar er was maar geld voor de helft van Vlaanderen en Brussel. Nochtans gaat dat niet over monsterbudgetten. Het kost nu 15 miljoen euro, doe daar evenveel bij en je hebt een aanbod in heel Vlaanderen.” 

“De middelen voor preventie zijn veel minder gestegen dan die voor zwaardere zorg. Door telkens maar met mondjesmaat middelen vrij te maken, komen we er niet. Veel gezinnen zijn bereid om een traject aan te gaan, of vragen om hulp. Maar ze worden geconfronteerd met wachttijden. Dan faal je als overheid.”

‘Zet in op vroegdetectie en vroeginterventie.’

“In de media is er vooral aandacht voor wat er misloopt. Een meisje dat in de cel moet overnachten omdat er geen plaats is in de psychiatrie, jongeren die een misdrijf plegen en worden vrijgelaten omdat er geen plaats is in voorzieningen. Dan krijg je de teneur om vooral daar op in te grijpen. Maar als je die situaties wil voorkomen, moet je inzetten op vroegdetectie en vroeginterventie. Dat resulteert in minder zware uitdagingen op lange termijn.” 

“Je moet zorgen dat het aangenaam, werkbaar werk is voor een eerlijk loon. De sociale akkoorden die gemaakt werden, moeten ook uitgevoerd worden. In de kinderopvang werd bijvoorbeeld een cao afgesproken. De crèches moeten hun personeel als werknemers aannemen in plaats van als zelfstandigen, wat heel logisch is. Er zouden normaal meer middelen naar kinderopvang gaan, maar die blijven uit.”

“Ik denk ook dat het respect en aanzien voor zorgberoepen nog veel hoger kan. Daarnaast moeten we ook inzetten op zij-instromers. We weten bijvoorbeeld dat er veel jobs gaan verdwijnen in de telecom en de bankensector. Hoe kunnen we een deel van die mensen oriënteren naar jobs in de zorg?”

“We moeten blijven zoeken naar manieren om administratie vlotter te laten lopen. Wie in de zorg werkt, wil zorg verlenen. De bureaucratie is dus frustrerend. Door regels te herbekijken kan je veel tijd en ruimte vrijmaken.”

‘Wie in de zorg werkt, wil zorg verlenen.’

“In de ouderenzorg was er bijvoorbeeld de terechte klacht dat er te veel valincidenten waren. Nu moet elk valincident geregistreerd worden. Wat is het gevolg? Meer fixaties. Dus nu is daar ook een norm voor. Je moet uiteraard valincidenten voorkomen. Maar door het louter in regels te gieten, heb je niet per se de beste zorg. Maak in plaats daarvan dat er voldoende personeel is en ruimte om aan een probleem te werken.”

“Meten is weten, maar vermijd dat je alle datalast bij organisaties legt. Stel als overheid de juiste informatica ter beschikking die toegankelijk is en vlot werkt en die ook nuttig is voor de organisatie.”

“Ik heb het gevoel dat diversiteit nu geen beleidsprioriteit is. De zorg bereikt een aantal doelgroepen niet. We moeten op zoek gaan naar de obstakels die sommige doelgroepen ervaren en die wegnemen. En ook durven onze methoden in vraag te stellen en aan te passen.”

‘Diversiteit is nu geen beleidsprioriteit.’

“Het Centrum voor Geestelijke Gezondheidszorg in Brussel had een mooi project rond cultuursensitieve zorg waarbij ze psychische hulp probeerden bij doelgroepen te krijgen die ze anders niet bereiken. Ze leerden dat je meer aanwezig moet zijn in het sociale weefsel en soms de eigen werking in vraag moet durven stellen. Om onverklaarbare redenen is dat project stopgezet.”

“Dat oplossen is makkelijker gezegd dan gedaan. Maar door niets te doen, missen we veel kansen en talenten. Niet alleen jonge vrouwen hebben het talent om in de zorg te werken. Ook mannen en mensen met migratieroots hebben talenten die we kunnen aanboren.”

“We moeten ook durven kijken naar elders verworven competenties en ons diplomafetisjisme loslaten. Zoek waar er potentiele medewerkers zitten. In Brussel is er veel werkloosheid. Kunnen we niet een deel van de mensen zonder werk toeleiden naar jobs in de zorgsector?”

 “We moeten in de ouderenzorg eerst het bestaande zorgaanbod versterken. Op termijn kunnen we dan de financiering herbekijken. Ik ben het principe wel genegen om meer persoonsvolgend te gaan werken, maar dan niet met dit model. Het doel moet zijn dat ouderen meer regie krijgen over hun eigen zorg. Maar laten we eerst een evaluatie maken van persoonsvolgende financiering in de gehandicaptenzorg.”

 “Als je andere keuzes maakt, kan je middelen vrijmaken voor zorg. De komende legislatuur zal er meer budget naar zorg moeten gaan. Voor een stuk gaat dat om verschuivingen binnen de begroting vanuit andere departementen. Daarnaast zijn Groenen ervoor gewonnen om een verschuiving door te voeren van belasting op arbeid naar belasting op de winst op vermogens en op vervuiling.”

‘Er moet meer budget naar zorg.’

“Het is ook een kwestie van binnen zorg en gezondheid andere keuzes te maken. Neem bijvoorbeeld geneesmiddelen. Als je bijvoorbeeld medicijnen via het sluismodel aanbesteedt, kan je 300 miljoen euro besparen. Met dat bedrag kan je de terugbetaling van de psycholoog uitbreiden naar jongeren en ouderen.”

“Sociaal ondernemerschap moet kunnen, maar we moeten grenzen stellen. Het kan niet dat overheidsmiddelen uit de zorg verdwijnen via winstuitkeringen aan aandeelhouders. Een beperkt sociaal rendement kan wel.”

“Ik maak me er zorgen over dat er in de kinderopvang en bij organisaties voor mensen met een handicap hierrond nu geen visie is. Terwijl het belangrijk is om na te denken over welke spelers je in welzijn en zorg wel en niet wil toelaten. Welke spelregels leg je op?”