‘Je hoofd is geen bijzaak. Ik wil verdubbeling budget geestelijke gezondheidszorg’

“Wij willen heel sterk inzetten op geestelijke gezondheidszorg. Concreet willen we het budget verdubbelen van 6 procent van het gezondheidsbudget naar 12 procent. Het is absoluut belangrijk om daar meer op te investeren. Want een grote groep mensen kampt met psychische problemen.”

‘We moeten focussen op jongeren.’

“De terugbetaling van bezoeken aan de psycholoog die er recent kwam, was een doorbraak. Maar we willen die uitbreiden naar ouderen en jongeren. Bij senioren zien we veel depressies en overmedicatie. En door bij kinderen en jongeren vroeg in te grijpen, kan je veel problemen voorkomen.”

“Er moet natuurlijk meer gebeuren. We moeten echt focussen op jongeren. Hulp moet zowel face to face als online uitgebreid worden. We weten dat bij 75 procent van de mensen die met psychische problemen kampen, de problemen ontstonden voor de leeftijd van 25 jaar. Naast het inzetten op jongeren, moeten we de geestelijke gezondheidszorg ook anders organiseren.”

“Als je vraagt aan experten hoe het komt dat België zo’n hoge suïcidecijfers heeft, geven ze twee verklaringen. Eén: we zijn een volk dat niet over emoties praat. We zijn binnenvetters. We kroppen alles op. Er is een groot taboe. Twee: psychische zorg zit te veel achter de muren van instellingen.”

“We moeten de zorg veel meer opentrekken. Inzetten op ambulante zorg en kleinschalige, laagdrempelige, buurtgerichte initiatieven. Ook het aantal eerstelijnspsychologen moeten we verder uitbouwen. Vandaag is de helft van Vlaanderen al afgedekt, maar we moeten dat verder uitrollen. Opnieuw vanuit hetzelfde idee: vroegdetectie.”

“Het is een investering die zichzelf terugbetaalt. We weten uit onderzoek dat als je meer inzet op geestelijke gezondheidszorg, je tot 20 procent kan vermijden in de rest van je gezondheidsbudget.”

‘Psychische zorg zit te veel achter muren van instellingen.’

“Wie zich niet goed in zijn vel voelt, heeft namelijk vaak ook somatische klachten. In het verleden heeft men lichaam en hoofd te vaak apart bekeken. Wat er in het hoofd omging, stond los van de rest van het lichaam. Maar je hoofd is geen bijzaak. We moeten naar een holistische benadering. Vandaar ook het belang van die eerstelijnspsycholoog die in een dokterspraktijk zit.”

“Persoonsvolgende financiering was een goede beslissing, want het geeft autonomie aan mensen. We kunnen zeker bekijken in welke mate persoonsvolgende financiering in andere sectoren kan, maar ook dan hebben sommige kwetsbare mensen ondersteuning nodig bij beslissingen en zorg. Er zullen ook altijd plaats en middelen nodig zijn voor ondersteuning van organisaties die gespecialiseerde zorg aanbieden.”

“De zorgambassadeur, Lon Holtzer, werkt daar al enkele jaren rond vanuit de vaststelling dat het moeilijk is om mensen te vinden voor zorgberoepen. Eigenlijk moet je ervoor zorgen dat jongeren warm gemaakt worden om voor een opleiding in de zorg te kiezen.”

“In Brussel hebben we samen met het Huis voor Gezondheid hierrond acties opgezet. Jongeren kunnen eens proeven van wat het betekent om te werken in de zorg. Ze worden een dag op sleeptouw genomen in bijvoorbeeld een Huis van het Kind of in Medikuregem, een wijkgezondheidscentrum met fragiele kansarme cliënten.”

“Zeker. Digitalisering is een deel van de oplossing. En vooral het installeren van het ‘only once’ principe. Dat gaat breder dan enkel welzijn en zorg. Als je als overheid gegevens één keer hebt opgevraagd, heb je ze. Je moet ze niet nodeloos opnieuw opvragen bij dezelfde mensen. Natuurlijk is het wel belangrijk dat je de privacy beschermt.”

‘Automatische rechtentoekenning verlicht taken.’

“Daarnaast kan automatische rechtentoekenning de taken van zorgverstrekkers verlichten. Bovendien neemt het ook voor de hulpvrager heel wat druk weg, zeker voor zij die minder geschoold zijn.”

“60 procent van de Brusselaars heeft migratieroots. Dat weerspiegelt zich natuurlijk ook in de hulpvrager. Maar ook meer en meer in de mensen die werken in de hulpverlening. Al vele jaren hebben we programma’s die inzetten op cultuursensitieve zorg. Instellingen worden daarin gevormd en begeleid.”

“Als je als huisarts een Bulgaarse patiënt over de vloer krijgt, is het uiteraard handig om te weten dat een Bulgaar nee schudt als hij ja bedoelt. We financieren met de Vlaamse Gemeenschapscommissie ook intercultureel bemiddelaars en sociale tolken. In Brussel gebeurt er dus al veel. Ik kan me inbeelden dat men daar elders minder vertrouwd mee is. Ik roep iedereen op om hier eens een kijkje te komen nemen.”

“Belangrijk daarbij zijn de Huizen van het kind, die nu overal in Vlaanderen en Brussel opgericht zijn. Verschillende diensten worden er samengebracht. In het Huis van het Kind in de Marollen is er bijvoorbeeld een consultatiebureau van Kind en Gezin, opvoedingsondersteuning, een kinderdagverblijf en een ontmoetingsruimte voor ouders. Mensen met een zorgvraag hebben vaak het gevoel dat ze van het kastje naar de muur worden gestuurd. Dat is frustrerend.”

‘De switch naar meer preventieve hulp is al gemaakt.’

“In de Huizen van het Kind met die verschillende diensten, vanop één plek, rond dat gezin werken, is dus de leidraad. Een andere realisatie van deze regering is het principe van één gezin, één plan binnen de jeugdhulp. De installatie van de integrale jeugdhulp van de vorige legislatuur, waar de tussenschotten weggewerkt werden, was ook heel belangrijk.”

 “Ja, en altijd in het belang van het kind.”

“Ik schaar me zeker niet achter die uitspraak. Ook al begrijp ik de verontwaardiging over sommige extreme situaties waar het echt fout liep. Het zijn die situaties die de media halen. Men gaat dan voorbij aan de vele duizenden kinderen, jongeren en gezinnen die wel correct zijn geholpen. Als oplossing aanreiken dat die mensen dan geen kinderen meer mogen krijgen? Ik zie niet in hoe je dat zou opleggen. We leven niet in een politiestaat.”

‘Ik begrijp de verontwaardiging over extreme situaties.’

“We moeten mensen goed omkaderen, begeleiden, toeleiden naar de juiste diensten. Er is veel hulp, maar je moet weten dat die bestaat. Indien de mensen die niet zelf vinden moeten we outreachtend werken. Niet achter onze bureau blijven zitten tot er een hulpvraag komt.”

“Er zal een groeipad nodig zijn. Dat weten we. Maar we kunnen de betaalbaarheid ook bewaken door andere accenten te leggen of zaken anders aan te pakken. Een deel van het antwoord ligt bijvoorbeeld in een andere ziekenhuisfinanciering, gekoppeld aan de afbouw van de ereloonsupplementen.”

“Door betere registratie van het zorgtraject kan je ook grote efficiëntiewinsten maken. Daar zijn al stappen gezet, maar we moeten er nog verder in gaan. Een patiënt gaat bij de ene arts onder de scan. Het gaat niet beter. Hij gaat naar een andere arts die opnieuw dezelfde scan voorstelt. Dat kan toch niet? Dat is pure overconsumptie. Nu weten artsen dat vaak niet eens. Als je al die informatie centraliseert wel.”

“Dat klopt. Daar is het belangrijk dat we niet alleen inzetten op residentiële voorzieningen, maar ook in ambulante zorg zoals thuishulp. Je moet een breed netwerk opzetten rond mensen, als een spinnenweb. Dan kunnen ze veel langer thuis blijven. Dat is aangenamer voor de mensen en veel minder duur dan residentiële voorzieningen. In Brussel hebben we fors geïnvesteerd in lokale dienstencentra en seniorenvoorzieningen in de wijk.”

‘Mensen zijn best bereid om voor elkaar te zorgen.’

“Tegelijk moet je mantelzorgers goed ondersteunen. Inzetten op de vermaatschappelijking van zorg. Niet om je verantwoordelijkheid te ontlopen, maar omdat mensen best wel bereid zijn om voor elkaar zorg te dragen. En niet enkel tijdens de Warmste Week. In tegenstelling tot wat je zou denken als je bepaalde sociale media volgt, mensen zijn nog altijd solidair. Maar je moet hen goed omkaderen.”

“De privé kan zeker een waardevolle bijdrage leveren. In het onderwijs werken we ook via publiek-private samenwerkingen. Maar de kwaliteit moet gegarandeerd worden. Het is één van de manieren om het groeipad te financieren, maar je mag niet alle heil van dat soort projecten verwachten. De overheid zal een groot stuk moeten bijdragen.”