Ergotherapeut werkt aan theaterstuk met meer prothesen dan mensen

Op uitstap

“Vandaag gaan we met z’n allen weer op uitstap, weg uit het revalidatiecentrum.” Makkelijker gezegd dan gedaan. Want eerst moeten we duizend-en-een obstakels overwinnen. Pas dan kan de echte uitstap beginnen. De helft van de groep is dan al uitgeput of ziet het niet meer zitten.

‘Die wrevel wilde ik breder delen.’

Niet getreurd. Ik ben ergotherapeut. Niet aflatend enthousiasme en beresterke overtuigingskracht werden er tijdens de opleiding met liters ingelepeld. Dat werkt. Meestal keert de groep tevreden terug naar het revalidatiecentrum en krijg ik van collega’s te horen dat ze die avond veel stralende gezichten zagen.

Er niet bij horen

Zo’n uitstap organiseren, is voor ons revalidatieteam maandelijkse realiteit. Ik weet ondertussen wat wel en niet mogelijk is. Het ene moment is beter geschikt dan het andere om te gaan wandelen. En het ene pretpark of museum is meer geschikt dan het andere.

Denkt u daar allemaal over na wanneer u een uitstapje plant? Zal ik er geraken? Is het toilet er toegankelijk? Natuurlijk niet en gelukkig maar. Wij zijn vrije en zelfstandige mensen. Wij kunnen gaan en staan waar we willen.

Helaas, mijn revaliderende patiënten horen niet bij deze groep ‘wij’. En hoe meer ik me dat realiseer, hoe ongemakkelijker ik me daarbij voel.

Een stap verder

Die wrevel wilde ik breder delen. Ik wilde mijn revalidanten een stem geven. Het gaat hier over mensen die dagelijks moeten ‘schreeuwen’ om zaken voor elkaar te krijgen die eigenlijk vanzelf zouden moeten gaan. Toch worden ze onvoldoende gehoord en gezien. Vreemd toch?

Binnen het basisprogramma van onze revalidatie kan ik als ergotherapeut al heel wat aanbieden. Het is mijn taak om te ondersteunen, richting zo zelfstandig mogelijk leven. Daarbij kijken we vooral naar de persoon en zijn omgeving.

We koken, doen klusjes in de tuin of gaan bowlen. Ik reik tips en tricks aan, we zoeken samen naar hulpmiddelen en strategieën om het leven vlotter te laten verlopen.

Toch gaven deze beperkte ondersteuningsmomenten me geen voldoening. Het idee groeide om op een andere manier naar buiten te komen.

Smeltend mensenhart

Onze afdeling voor kinderen pakt dit mooi aan. Ze organiseert geregeld een project, zoals een radioproject, een project met dolfijnen of een circusproject. Telkens zijn het prachtige vormen van participatie en inclusie.

‘Zoveel sterke verhalen, zoveel sterke mensen en zoveel nood aan een betere participatie. Daar moest ik iets mee doen.’

Dit succes heeft ook te maken met het feit dat het over kinderen gaat. Zij trekken makkelijker aandacht en steun. Een mensenhart smelt als het over kinderen gaat.

Maar ook onze volwassenen zwoegen dagelijks om met hun beperkingen om te gaan. Ze verleggen grenzen, maar dat blijft vaak onder de radar.

Zoveel sterke verhalen, zoveel sterke mensen en zoveel nood aan een betere participatie. Daar moest ik iets mee doen.

A play on reality

Zo ontstond ‘A play on reality’, het eerste Belgische theaterstuk met meer prothesen dan mensen.

Eerst werkte ik twee jaar aan een overtuigend subsidiedossier. Ik zocht naar geschikte locaties, motiveerde revalidanten en strikte een geschikte regisseur. Op 16 april 2018 werd het theaterproject aan het grote publiek voorgesteld in de Gentse Minard schouwburg. Alle deelnemers stonden er klaar achter de coulissen, met een klein hartje en knikkende (prothese)knieën.

Het werd fenomenaal

Niet één keer traden we met deze prachtige bende op maar vijf keer. Vijf keer, een pracht van een voorstelling. Door de voorstelling kregen de deelnemers een krachtige stem. Zij verlegden ontzettend veel grenzen: fysiek, mentaal en sociaal.

Elke acteur werd uit zijn comfortzone gehaald. Iemand slaagde erin om zich gedurende een groot deel van de voorstelling zonder rolstoel te verplaatsen. Een acteur vertelde achteraf dat hij nog nooit zo intens over zijn verhaal had gesproken. Een andere deelnemer liet op het podium trots zien dat hij ondanks de amputatie toch nog kan sporten.

Samen staan we sterk

Het project blijft nazinderen. Het wordt door scholen en verstrekkers van prothesen opgepikt. We worden gevraagd om workshops te organiseren rond het project. En met veel enthousiasme laat ik studenten ergotherapie zien waarom creatieve en participatieve ergotherapie zo belangrijk is.

‘De acteurs komen nog geregeld samen.’

Ook de acteurs komen nog geregeld samen. Doordat men een groep wordt, durft men ook meer aan: laten we afspreken in de stad om iets te gaan eten, laten we samen naar dat sportevenement gaan. Samen staan we sterk. Samen kunnen we ook meer doen dan met al dat geschreeuw.

Logisch vervolg

Een vervolg op dit sterk succesverhaal is onvermijdelijk: op dit moment werk ik volop aan een nieuw sociaal-artistiek project. Dat wordt het kunstproject ‘The reality II’.

Omdat via kunst een stem kan gegeven worden aan personen met een beperking. Omdat kunst, indien toegankelijk, wordt bezocht door een breed publiek. Omdat personen met een beperking zelf nog te weinig worden betrokken binnen cultuur. Omdat via kunst zelfstandigheid kan gegeven worden aan personen met een beperking.

Elk initiatief, elk gebouw en elke straat zou voor iedereen vlot toegankelijk moeten zijn. De realiteit is anders. Als ergotherapeut vind ik het mijn plicht om te strijden voor een meer toegankelijke samenleving. Kunst en cultuur kunnen dat engagement versterken.