Wij-zij-denken lost vluchtelingenprobleem niet op

Europa overspoeld

Vluchtelingen spoelen in hun gammele bootjes letterlijk aan in Europa. Anderen komen te voet doorheen de Balkan of kruipen uit de laadruimtes van een vrachtwagen. Een massale stroom van mensen.

‘Wij voelen ons superieur.’

Vreemd genoeg worden deze mensen niet in de eerste plaats als slachtoffers gezien. Met hun andere religie en cultuur bekijkt men hen vooral als een bedreiging van onze democratische waarden en mensenrechten.

De omgekeerde bril

Met deze omgekeerde bril kijken veel Belgen naar de immigratie van Syriërs en andere slachtoffers van oorlog en geweld in de wereld. Mensen op de vlucht voor oorlog worden meestal opgevangen in de buurlanden. Zo worden 4,5 miljoen vluchtelingen opgevangen door de landen rond Syrië.

In 2015 vroegen volgens Amnesty International 35.476 mensen asiel aan in België. Als welvarend land hebben we zeker de capaciteit om deze mensen op te vangen. Bovendien gaan we er prat op dat we de mensenrechten respecteren. Op dat vlak voelen we ons zelfs superieur aan vele niet-Europese naties. Wel, the proof of the pudding is in the eating. En ditmaal smaakt de pudding erg zuur.

Migratiebeleid faalt

Europa verplicht vluchtelingen om gevaarlijke routes te nemen en beroep te doen op mensensmokkelaars als ze veiliger oorden willen opzoeken. Muren in Griekenland, Turkije, Bulgarije of Hongarije, prikkeldraad en militaire systemen sluiten de normale grenzen voor deze slachtoffers van oorlog. Het Europees migratiebeleid faalt. Dit zorgt voor vele duizenden doden in de Middellandse Zee en nog meer doden op de weg naar Europa.

‘De grenzen worden gesloten.’

Ook de Belgische en Vlaamse overheden hanteren graag de omgekeerde bril. Wij worden bedreigd en wij zijn het slachtoffer! Bart De Wever pleitte er een aantal maanden geleden voor om de opvang van vluchtelingen te koppelen aan voorwaarden. Hiermee pleitte hij er impliciet voor om een mensenrecht, zoals geregeld door de Conventie van Genève, op te geven. Terwijl het net eigen is aan mensenrechten dat ze gelden voor alle mensen: onvoorwaardelijk, zonder onderscheid, omdat men mens is.

Wij-zij

De aanslagen in Parijs en Brussel voeden het idee van een pacifistisch Westen versus een gewelddadige moslimwereld. Die bril moeten we ook omdraaien. Syrië, het land dat momenteel de meeste vluchtelingen genereert, is het grootste slachtoffer van IS.

Het fundamentalistisch gedachtegoed is mede een reactie op de westerse steun aan landen zoals Israël en Saoedi-Arabië, de houding in de eerste Golfoorlogen, de bombardementen op Libië, de leveringen van wapens. De directe aanleiding van de recente vluchtelingenstroom is politiek van aard. Er heerst oorlog in Syrië, Irak, Libië, Aden, Afghanistan, het noorden van Pakistan, Somalië…

Morele plicht

Wij hebben de morele en juridische plicht om deze mensen te helpen. Het beleid moet er op gericht zijn deze immigratie in goede banen te leiden. Het initiële spreidingsplan van de Europese Unie is een lovenswaardige poging maar moet ondersteund worden door de natiestaten.

‘Vlaanderen moet een voortrekkersrol spelen.’

Vlaanderen zou als één van de meer welvarende regio’s van Europa een voortrekkersrol moeten spelen en het respecteren van mensenrechten moeten aanmoedigen in plaats van afremmen. Niet hun of onze waarden zijn het probleem. Wel het feit dat we ‘onze’ waarden, zoals de mensenrechten, met de voeten treden.

Verschillen we wel effectief zo hard van elkaar? Is wat ons verbindt als mens niet net migratie? Hoe lang willen we onze blik nog afwenden voor het onrecht dat op dit moment aan de grenzen van Europa aan de gang is? Sociaal Forum Kempen roept op de afgesproken mensenrechten sterker te gebruiken als leidraad in politieke beslissingen en zo de menselijke ellende te stoppen.