Opinie

‘Sorry, geen huurpremie voor jou, want je huur is te hoog. Hoe absurd is dat?’

Lore Soetemans, Silke Hermans, Birgit Goris

De Vlaamse huurpremie voor wie wacht op een sociale woning slaat heel wat kwetsbare huurders over. Dat merken twee stagiairs en een medewerker van de Leuvense armoedevereniging De Ruimtevaart.

© Unsplash / Stephen Crowley

Wooncrisis

Er is in Vlaanderen een wooncrisis. Dat zien we ook bij de bezoekers en medewerkers van armoedevereniging De Ruimtevaart.

Sociale huisvesting staat onder druk. Wachtlijsten groeien gestaag. Bovendien bieden de veranderingen die op til zijn – de afschaffing van het puntenbeleid en het versterken van het criterium van lokale binding – weinig hoop op verbetering, zo bleek onlangs op Sociaal.Net.

Huurpremie als noodhulp

In afwachting van een sociale woning, zijn huurders aangewezen op de vaak zeer dure private huurmarkt. In de vorm van de Vlaamse huurpremie probeert Vlaanderen de onbetaalbaarheid van deze private huurmarkt tijdelijk op te vangen.

‘De huurpremie probeert de onbetaalbaarheid van de private huurmarkt op te vangen.’

De huurpremie is een vorm van noodhulp. Een instrument om de structurele fouten in het systeem recht te trekken in afwachting van een meer rechtvaardig, duurzaam en werkbaar model voor sociaal wonen.

Wie vier jaar op de wachtlijst staat voor een sociale woning, kan in aanmerking komen voor de premie, die gemiddeld 176,86 euro per maand bedraagt. De toewijzing gebeurt volgens het principe van semiautomatische rechtentoekenning: van zodra je vier jaar op de wachtlijst staat, krijg je een brief in de bus van Agentschap Wonen Vlaanderen.

“Open dit om de huurpremie te kunnen krijgen!” staat er in een knalgele cirkel op de enveloppe. Toch wil dit niet zeggen dat je de huurpremie echt krijgt. In de enveloppe zit slechts een uitnodiging om een aanvraag in te dienen.

Absurd

F. is medewerker in de Ruimtevaart. Hij staat al acht jaar op de wachtlijst voor een sociale woning. Ook dit jaar kreeg hij de bewuste brief met het gele cirkeltje. Zou hij recht hebben op de premie, wil hij graag weten.

We overlopen de criteria. Hij staat al meer dan vier jaar op de wachtlijst van sociale huisvesting. De woning die hij huurt voldoet aan alle formele vereisten. Hij is er gedomicilieerd. Zijn inkomen als alleenstaande ligt ruim onder de inkomensdrempel.

‘Voor een huurpremie mag je niet ‘te duur’ huren.’

Maar dan komen we bij de vastgelegde maximum huurprijs. Om in aanmerking te komen voor de huurpremie mag je niet ‘te duur’ huren. Wat blijkt? De maandelijkse huur van F. ligt 20 euro boven de vastgelegde maximumprijs. Het struikelblok voor veel kwetsbare huurders.

Wonen in Leuven is duur. Dat heeft de overheid ook wel begrepen, want de maximumprijs is voor Leuven, net als bij enkele andere duurdere gemeenten een beetje opgetrokken. Maar voor velen dus niet hoog genoeg.

“Sorry, geen huurpremie voor jou, want je huur is te hoog”, is de boodschap die we F. moeten geven. Hoe absurd is dat? Het is op voorhand al een verloren zaak.

Non-take up

F. zal in de statistieken terechtkomen als een van de 47 procent huurders die een uitnodiging ontvangt van de overheid om een aanvraag in te dienen, maar het niet eens probeert. Volgens de cijfers van Agentschap Wonen Vlaanderen werden er vorig jaar 18.991 invulformulieren verstuurd. Het agentschap ontving 8.953 aanvragen.

Dat betekent dat van bij de start al bijna de helft van de mensen geen actie onderneemt om financiële ondersteuning aan te vragen. Geven ze al op voorhand op omdat ze denken dat ze toch geen kans maken? Of is de procedure te complex? Dat zo veel mensen geen aanvraag doen, kan leiden tot non-take up of onderbescherming.

Succes of gemiste kans?

Tegen eind januari van dit jaar had het agentschap over 5.821 dossiers een beslissing genomen.De overige dossiers waren nog in behandeling.65 procent van deze onderzochte aanvragen resulteerden in een goedkeuring. 2036 aanvragen werden geweigerd. De belangrijkste reden? Een te hoge huurprijs.De top drie reden van weigering: te hoge huurprijs (807 keer), te hoog inkomen (325 keer) en huurder niet in het contract (259 keer).

‘De huurpremie is een bijsturing van een scheefgegroeide woonmarkt.’

Afhankelijk van hoe je de cijfers bekijkt, kan je spreken van een succes of gemiste kans. Van wie moeite doet om een aanvraag in te dienen, ontvangt 65 procent uiteindelijk de premie. Het loont dus om het te proberen.

Wij vinden het vooral een gemiste kans: te veel mensen vallen finaal uit de boot. Voor iedereen die een uitnodiging ontvangt om een premie aan te vragen, zou de huurpremie een wereld van verschil maken. Toch vissen deze kwetsbare huurders achter het net.

Scheefgegroeide woonmarkt

De huurpremie is een bijsturing van een scheefgegroeide woonmarkt. Kwetsbare huurders maken op zich minder kans op een betaalbare en gezonde woning. Tal van uitsluitingscriteria spelen in hun nadeel op een markt waar de vraag het aanbod ruim overtreft.

Verhuurders kiezen voor de meest solvabele huurders en negeren de acute woonnood van velen. Huurprijzen schieten door het dak. Vaak neemt de huurprijs op de privémarkt een veel te grote hap uit het maandbudget. Nog vaker moet de huurder zich tevredenstellen met een woning die het geld niet waard is.

‘De huurpremie is zoals voedselhulp: het lenigt de acute nood, maar biedt geen structurele oplossing.’

De huurpremie is zoals voedselhulp: het lenigt de acute nood, maar biedt geen structurele oplossing. Bovendien zijn de voorwaarden van de Vlaamse huurpremie zo strikt, dat velen, soms heel nipt, tussen de mazen van het net glippen. Het is dus een lapmiddel, maar een lapmiddel dat faalt.

Het voedt de ontgoocheling, de verontwaardiging, het onbegrip. Hoe krijg je dergelijke strikte, onwrikbare regels uitgelegd aan mensen die noch op de privémarkt, noch op de sociale woonmarkt, een oplossing zien voor hun basisrecht op wonen?

Noodhulp op noodhulp

Lokaal worden er inspanningen geleverd. Zo werpt de stad Leuven een extra vangnet uit: een lokale huurpremie. Maar deze premie vertrekt vanuit de bestrijding van kinderarmoede en is uitsluitend gericht op gezinnen. Alleenstaanden of koppels zonder kinderen vallen ook hier uit de boot.

‘We laten mensen in acute woonnood aan hun lot over.’

We voorzien lokaal dus in noodhulp op noodhulp. Omdat structuren falen. Maar ook de noodhulp, en de noodhulp voor de noodhulp, schiet tekort. We laten mensen in acute woonnood aan hun lot over.

De oude verhalen werken niet, de nieuwe bieden weinig hoop op beterschap. Hoe lang nog voor Vlaanderen inziet dat wonen een basisrecht is, voor elke inwoner? Het is hoog tijd voor een structurele aanpak van betaalbaar wonen, zonder lapmiddelen of extreme wachtlijsten. Hoog tijd voor duidelijke beleidskeuzes, gemaakt met het oog op de meest kwetsbaren in onze samenleving.

Reacties [11]

  • Ingrid

    Beste , hier ook het geval de huurprijzen veel te hoog .sta ook op de lijst voor een sociale woning , de overheid zou moeten de 4 jaar herleiden naar twee jaar dat we ook kunnen genieten van de overheid steun , het is tenslotte niet onze schuld dat me zo lang moeten op die lijst staan , zou voor veel mensen zeker helpen. Ingrid

  • Delen chantal

    Sta nu ook al 4 jaar op wachtlijst voor sociale woning,heb inkomen van fod,mijn huur bedraagt 750 euro kon niets goedkoper vinden en als mijn rekeningen betaald zijn hou ik juist 14 euro over die premie zou zeker welkom geweest zijn.en begrijp gewoon niet waarom als je meer huur betaald je daar geen recht op hebt

  • Wesly

    Ik huur een woning op de privemarkt.
    Ik mailde huisvesting om te vragen of ik in aanmerking kom voor een huurpremie.
    Ik wil niet verhuizen maar een steun zou nu wel goed zijn gezien de enorme prijsstijgingen.
    Mijn invaliditeitsuitkering +66% (< €25.800/j), huidige huurprijs (€585p/m)

    Diensthoofd antwoordde:
    Een voorwaarde voor een huurpremie is dat u 4 jaar op de wachtlijst staat voor een sociale woning.
    Ik zie u bij ons niet als kandidaat-huurder op de wachtlijst staan, dus hierdoor heeft u er ook geen recht op.
    De " maximale huurprijs = € 580, "

    Verder geen info gegeven over hoe inschrijven.
    En dat ook een foutieve maximale huurprijs.
    " De maximale huurprijs voor 2022 = € 639,78 ipv €580. "

    Ik krijg het gevoel dat ze (moeten) afremmen met inschrijvingen.
    De 4 jaar wachttijd zal eerst veel mensen in de schuld brengen.
    En dan krijg je dit artikel uit de krant. https://www.hln.be/consument/te-weinig-vlamingen-vragen-huurpremie-aan~a6106d30/

    Ik vind het een teleurstelling.

  • Nadia

    Dag Lore, Silke en Birgit,
    De nagel op de kop!
    Zijn jullie met deze vaststellingen en getuigenissen al naar zowel de minister van Wonen als Armoedebestrijding gestapt?
    Ik ben zelf sociaal werker én ervaringsdeskundige in deze.
    Als ik iets kan betekenen om deze onrechtvaardigheid verder aan te kaarten en hopelijk een steentje te verleggen…
    Jullie vinden mijn gegevens terug via de redactie.

  • Ilse

    Je vind ook bijna geen huurwoning die én betaalbaar én in orde is als je van een uitkering leeft, telkens word ik hierop afgewezen terwijl ik altijd mijn huur netjes betaal. Ik zou ook meer aan huur kunnen uitgeven als mijn gas rekening voor verwarming niet zo hoog zou zijn en ik tijdens de winter niet overal bijverwarming moet gebruiken. Ik zou zo graag een goede gezonde woning hebben, maar bv SVK werkt ook niet mee: “mijn inkomen is te hoog” mijn kosten voor medicijnen en hulp mogen niet ingebracht worden…

  • ingrid

    Een belangrijke voorwaarde is dat mensen (gedurende hun wachttijd) niet te ver verhuizen (uit noodzaak omdat in sommige regio’s de huurprijzen lager zijn), dus niet meer binnen het grondgebied vd sociale huisvesting gaan wonen, want dan komt hun teller terug op nul!…..

  • Huurder

    Ik vrees dat de dure huurprijzen een gevolg zijn van de normen waar de woning aan moet voldoen.

    • Bogaert Angie

      Heeft er niks mee te maken
      Er is teveel vraag en te weinig aanbod
      Verhuurders en vooral Immo kantoren voelen zich zo machtig dat ze kunnen vragen wat ze willen
      Voor 1 huis zijn soms 300 kandidaten wat maakt de prijs dan nog uit
      Heb het zelf genoeg ondervonden

  • Chaimae

    “Ik dank u voor schrift over het echt situatie”

    Het dezelfde situatie dat ik heb nu 10 jaar op wachtlijst wachten op sociale wooning bovendien de sociale wooning nu vertelt dat moet huurwoning zoeken en niet blijven aan sociale wachten de wachtlijst gaat lang duur meer dan 15 jaar en huurmarkt zijn erg duur bv appartement met 3 slpk kost het 850€ of meer , maar voor huurpremie is voor betaalbare huurprijs zoals ik betaal nu 550 huur betalen maar als te hoog huurprijs ga je niet meer huurpremie krijgen maar de schuldgevoel zijn de huurmarkt dat spelen in de prijs.

  • Hilde Bloemen

    De nagel op de kop! Dankjewel voor dit duidelijk signaal Lore, Silke en Birgit. Werk aan de winkel de komende maanden en de krachten bundelen om wooncrisis structureel en lokaal aan te pakken niet?

    • Nadia

      Inderdaad, het is een groot probleem. Hiervoor moet zeker een oplossing komen, de huurprijzen blijven stijgen en de mensen met een minimum inkomen worden de dupe ervan! De Vlaamse overheid moet huren gemakkelijker en betaalbaar maken.

We zijn benieuwd naar je mening!
Blijf hoffelijk, constructief en respectvol

 

Elke reactie wordt gemodereerd. Lees hier onze spelregels. Je e-mailadres wordt niet gepubliceerd.