Eerste keuze
Wat doen we met kinderen waarvan de ouders, tijdelijk of langdurig, niet in de mogelijkheid zijn om voor hen te zorgen? Hoe kan je de zorg voor hen het best organiseren?
Vandaag gaat de voorkeur duidelijk uit naar pleegzorg. Pleegzorg wordt verondersteld meer in het belang van kinderen te zijn dan bijvoorbeeld een verblijf in een voorziening.
‘Je voelt je slechts ouder op papier.’
Ook wordt er aangenomen dat pleegzorg meer in de lijn van het ‘gewone’ gezinsleven ligt. Liefde, warmte, sterke hechting, stabiliteit en continuïteit zouden meer gegarandeerd zijn in deze vorm van uithuisplaatsing.
De warmste pleegzorg
Ook de media zijn gevoelig voor die troeven van pleegzorg. Studio Brussel roept tijdens haar Warmste Week meermaals op om ook pleegzorg niet te vergeten. Zo doken bekende Rode Duivels in hun kleerkast om hun meest gegeerde voetbal-shirts te veilen ten voordele van pleegzorg.
En ook in ‘Make Belgium Great Again’ werden de kijkers met de feiten op de neus gedrukt: 980 kinderen wachten op zo’n warm pleegzorgnest.
Driehoeksverhouding
Ondanks dat hoge knuffelgehalte, blijft pleegzorg een ingrijpende en complexe interventie. Drie partners moeten ruimte krijgen om een eigen rol op te nemen: kinderen, ouders en pleegzorgers. Ze werken samen aan de zorg voor de kinderen.
Of dat zou toch moeten.
De laatste decennia is er een duidelijke verschuiving binnen pleegzorg. Vroeger stond contact houden met de biologische ouders centraal, met terugkeer als sluitstuk. Vandaag staan veiligheid en zorgcontinuïteit voorop. Daardoor komen de ouders soms in de schaduw van die prioriteiten terecht. Hun stem wordt te weinig gehoord.
Ruimte voor ouders
Ten onrechte: pleegzorg is een vorm van jeugdhulp die toegevoegd wordt aan het natuurlijke of oorspronkelijke netwerk van een kind. Ouders moeten ruimte krijgen om hun mening en bezorgdheden te uiten.
Pleegzorg voorziet mogelijkheden voor ouders om hun stem te laten horen of in contact te blijven met hun kinderen. Toch wijst onderzoek uit dat dit contact verloren gaat, zeker op lange termijn. Ouders ervaren een groot verschil tussen wat er op papier staat en hoe dit in de praktijk gerealiseerd wordt.
Ouderschap onder druk
Voor de meeste ouders is het duidelijk wat ouder zijn betekent: het kind naar school brengen, huiswerk maken, wassen en aankleden. En ook samen grote en kleine momenten beleven: de eerste stapjes, een valpartij met de fiets, ruzie met broers of zussen of discussies over hoe lang je mag uitgaan.
Maar wat als dat dagelijks ouderschap wegvalt? Wat als je kind via pleegzorg wordt geplaatst? Dan komt het ouderschap onder druk te staan. Want als je er niet dagelijks kan zijn voor je kind, dan mis je die kleine en grote gebeurtenissen in hun leven. Je voelt je slechts ouder op papier. Hoe kunnen deze ouders dan nog ouder zijn?
De eigen ouderrol
Hoe ervaren ouders dat zelf? We vroegen het aan dertien ouders waarvan de kinderen in een pleegzorggezin verblijven.
‘Ouders beseffen dat ze veel uit handen hebben gegeven.’
De pleegzorgplaatsing confronteert ouders met de eigen ouderrol. De plaatsing geeft sommige ouders het gevoel dat hun rol als ouder nog miniem is. Ze beseffen dat ze veel uit handen hebben gegeven. “Ik ben nog wel ouder, maar zo voelt het niet meer.”
Nieuwe kans voor kind
Die twijfels over ouderschap hebben gevolgen. Zo vragen biologische ouders zich af welke rechten en plichten ze nog hebben als ouder. “Mijn kinderen zijn niet langer voortdurend bij mij. Ik mag mijn normale moederrol niet meer spelen. Ik ben niet uit mijn moederrol ontheven, maar toch vraag ik me af wat nu nog mijn rechten en plichten zijn.”
De helft van de ouders ervaren pleegzorg als een nieuwe kans voor hun kind, maar niet voor hen. “Ik vind pleegzorg heel goed voor de kinderen en het pleeggezin. Maar er gaat veel minder aandacht naar ons, de ouders. Alles wordt afgestemd op het belang van het kind. Wij moeten ons wegcijferen.”
‘Ouders ervaren pleegzorg als een nieuwe kans voor hun kind, maar niet voor hen.’
De meeste ouders besluiten dat hun leven sinds de plaatsing van hun kind weinig tot geen vooruitgang gekend heeft. De oorzaak zoeken ze bij een pleegzorg die vooral gericht is op het ondersteunen en begeleiden van het kind. De ouders hebben het gevoel ‘vergeten te worden’ na de uithuisplaatsing. Ze blijven achter in een moeilijke situatie die niet verandert.
De context van ouders
Ingrijpende interventies gebeuren vooral bij arme en kwetsbare gezinnen. Ook de ouders die deelnamen aan deze bevraging zijn allemaal kwetsbare mensen. Die kwetsbaarheid zit op verschillende niveau’s die op een complexe manier op elkaar ingrijpen: huisvesting, tewerkstelling, gezondheid, financiën, psychisch welzijn…
De uithuisplaatsing van de kinderen verandert zelden iets aan die onderliggende problemen. Pleegzorg is een succes als de kinderen verhuizen naar een nieuwe gezinscontext en zich daar beter ontwikkelen. Te weinig aandacht gaat naar hoe het er intussen thuis aan toegaat.
Het gevaar van zo’n eenzijdige aanpak is dat de ouders bestempeld worden als ‘slechte’ ouders en dat zelf ook zo gaan ervaren. De complexe problematiek van armoede wordt verengd tot een slechte opvoedingsstijl van kwetsbare ouders.
Los het zelf op
Als we verwachten dat kinderen na enige tijd weer naar huis gaan, moet er ook gewerkt worden aan de situatie van de ouders. Dat traject start je niet pas aan het einde van de plaatsing. Ook tijdens pleegzorg moet er aandacht zijn voor de leefsituatie van ouders.
Die aandacht en steun ervaren ouders nog niet vanuit pleegzorg. Ouders voelen vooral de verwachting dat ze zelf uit hun situatie moeten geraken.
Laat ouders niet in de kou staan
Het is geen goed idee om bij pleegzorg enkel te kijken naar de kinderen en de ouders in de kou te laten staan. Goede pleegzorg koppelt beide contexten aan elkaar.
Dan kan pleegzorg uitgroeien tot veel meer dan een warm en succesvol instrument dat problemen van kinderen oplost. De ambitie moet zijn om elke betrokkene in een moeilijke gezinssituatie nieuwe mogelijkheden te geven.
Reacties [10]
Als pleegouder met ruime ervaring zie ik ook de andere kant. Biologische ouders die kans op kans krijgen ten koste van hun kind.
Pleegouder staat vaak machteloos langs de zijlijn.
Maar als er met bagger gegooit wordt zijn zij de eerste die troep opvangen.
Niet de biologische ouders en ook jeugdzorg niet.
En vaak heb je als ouders al veel kansen gehad voor je kind definitief uithuis wordt geplaatst.
Kinderen worden slechts in een crisissituatie direct uit huis geplaatst, dat wens ik toch even te benadrukken. Verder krijgen ouders veel kansen om hun situatie te veranderen, vooraleer kinderen uit het gezin worden gehaald. Grootste probleem is vaak het inzicht dat bij de ouders ontbreekt. Het inzicht dat hun situatie slecht is, en kan veranderen door verschillende inspanningen van henzelf. Het inzicht dat ze geen kind kunnen opvoeden in bepaalde omstandigheden. Een volwassenen heeft verantwoordelijkheden te nemen, en zeker wanneer je kinderen hebt. Helaas is de gedachtegang van velen dat ‘de maatschappij’ dit maar moet oplossen…..NEEN, werk er zelf aan, wil je situatie veranderen, en hou dit vol. En ik weet waarover ik spreek…..als pleegmama, en als werker in de zorgsector.
Ik zal kort en bondig zijn. Pleegzorgwerkers zijn levensgevaarlijk voor het psychisch welzijn van kinderen en bio ouders. Alles word door hen betaald voor de kinderen en daar blijft het bij. Ik zie mijn kinderen sinds pleegzorg zich kwam moeien al 8 jaar niet meer. Waar dat ze mijn zorgenkind met diabetes allemaal al geplaatst hebben in gevaarlijke situaties tart elke verbeelding. Wat ze uitsteken met kinderen en ouderlevens zijn heel zware psychische folteringen en mishandelingen. Dankzij hen ben ik volledig kapot gemaakt ipv geholpen. Heel mijn leven en de band met mijn kinderen hebben ze kapot gekregen. Schaamte kennen ze niet. Jordy hebben ze ook dakloos en dood gekregen. Op naar het volgende dode vervreemde dakloze kind? Dit land en vele zogenaamde hulpverleners zijn super gevaarlijk. En dan zwijg ik nog over de verwijten en onterechte beschuldigingen die je naar je kop krijgt als u kinderen in pleegplaatsing zitten! Zelfmoorden in de hand werken is hun specialiteit!
‘Als we verwachten dat kinderen na enige tijd weer naar huis gaan, moet er ook gewerkt worden aan de situatie van de ouders. Ouders voelen vooral de verwachting dat ze zelf uit hun situatie moeten geraken.’ Bedankt voor dit onderzoek en dit artikel. Ik heb zelf een aantal jaar in Pleegzorg gewerkt en vond het schrijnend hoezeer ouders in de kou bleven staan, en hoe vaak ze als ‘slecht’ of ‘ziek’ of ‘zot’ werden bestempeld. Zeker waren er problemen bij de ouders. Het lijkt me evident dat zij evenveel aandacht zouden krijgen als het kind en de pleegouders, aangezien het daar is dat aan herstel gewerkt zou kunnen worden. Maar dat is een langdurig proces zonder zekere uitkomst. Ondertussen wordt gekozen om de ‘gezonde’ context van het kind te versterken. Ouders voelen dat. Zo wordt de kloof tussen beide contexten onmiskenbaar en op de duur onoverbrugbaar. Een kind verhuist meestal naar een sociaal hogere klasse. Hoe moeten de ouders en het kind verder, aan weerszijden van een diepe kloof?
Het is goed dat deze kant, de kant van de ouders van het Uit Huis Geplaatste kind, belicht wordt.
Ik vraag me af waarom er zo’n grote wachtlijsten zijn in pleegzorg. Zou dat ook niet komen doordat pleegouders nooit ‘echte’ ouders zijn of kunnen worden. Dat telt toch voor beide kanten. In die zin zou je de titel bijna verkeerd kunnen begrijpen…
Het is een vraag; ik heb er geen evidentie over. Goed dat er nu wetenschappelijke evidentie is dat ouders, van wie de kinderen uithuisgeplaatst zijn, zich minder en minder ouder voelen dat is voorspelbaar.
Het zou in de context van deze materie goed zijn dat het wat meer duidelijk en uitgesproken wordt, welke evidentie er nu juist is pro of contra uithuisplaatsingen, opvang in instellingen en pleegzorg. Voor het kind dan.
Het grote probleem wordt ook in dit artikel weer aangehaald: uithuisplaatsen “veranderd zelden iets aan de onderliggende problemen”. Dit is absoluut waar, en negeert zelfs nog een ander belangrijk feit: uithuisplaatsing is de belangrijste oorzaak van de ergste soort psychologische problemen dat kinderen hebben: hechtingsstoornis.
Waarom doen we uithuisplaatsing? Het antwoord is altijd hetzelfde: omdat het een manier is voor “hulp” om macht uit te oefenen. Om verandering te forceren. Behalve dat dat nooit gebeurd. En, “voor de veiligheid”. Bij nadere inspectie niet de veiligheid van kinderen, maar van hulpverleners. Bij UHP kan hun niet verweten worden niets gedaan te hebben. Er kan hun niet verweten worden van niet geprobeerd te hebben. En het levert geld op, natuurlijk.
En dat het kinderlevens vernielt? Sja.
WAAROM mag dit?
Idd, geef je groot gelijk, zo is dat!
interessant onderzoek die aantoont dat – ondanks mooie woorden en bedoelingen – er bitter weinig geinvesteerd wordt zodat het kind terug kan bij zijn/ haar ouders. Ik kan soms vaststellen hoe pleegouders kansen bieden voor kinderen. Ik stel ook vast dat ouders er bijna niet meer meetellen. Hoe kunnen ouders en pleegouders samen zorg dragen voor een kind, blijft een grote uitdaging
Ik als grootmoeder met twee geplaatste kleinkinderen twijfel aan de correctheid van pleegzorg.
Ik ben zelf mama en zie men zoon durf zelf niet zegg2n hoe lang :(
Ik was jong maar deed niets mis risico situatie en met dat ik zelf vroeger een slechte thuis situatie had en altijd onder de jeugt rechter stond vonden ze het te riskant voor men zoon en hij had alles plus mijn moeder woonden op 5 min van mijn huis… dus alles was goed toen ze men zoon afname van me ben ik idd gecrasht en dit hebben ze blijven gebruiken natuurlijk maar hoe zou jij zijn als ze je kind afnemen ?
Hij is nu 13 en iedere dag denk ik aan hem wil ik het horen of zien zo veel vragen stellen ik zou kunnen blijven typen en vertellen.
Maar ik weet 1 ding het klopt gewoon niet hoe ze te werk gaan…. ik heb een vast job een vaste partnes een stabiele en mooie situatie der is niets da aangeeft dat ik men kind niet zou kunne. Mogen zien ik ga hier ook aan kapot maar met een krokodille vel kan je wel wat verdragen maar ik ben als een tikkende bom die haar zoon mist. Heel erg
Sw
Zeker lezen
‘De invloed van Europa op ons sociaal beleid is enorm’
‘Klimaatactivisten en sociaal werkers kunnen elkaar versterken’
Een job in de sociale economie haalt je niet automatisch uit armoede
Functionele cookies Altijd actief
Voorkeuren
Statistische cookies
Socialemediacookies