Logisch
Dit voorjaar bleek nog maar eens: weinig debatten rond ouderen stellen zich zo scherp als de discussie rond de onderhoudsplicht.
‘De onderhoudsplicht is complex.’
Op het eerste zicht lijkt het principe logisch: de meeste ouderen hebben altijd goed voor hun kinderen en kleinkinderen gezorgd. Vervolgens staan die jongere generaties hun ouders of grootouders bij wanneer zij zorg en ondersteuning nodig hebben.
Noem het gerust een sociaal contract, intergenerationele solidariteit of gewoon een stukje menselijke warme binnen de familie. Tot er geld bij komt kijken. Dan wordt het soms wat complexer.
Familie
Allereerst tussen de kinderen onderling. Plots gaat het niet alleen over wie welke mantelzorg opneemt, maar ook over wie hoeveel bijdraagt om de factuur te betalen.
Ook voor de ouderen valt het vaak moeilijk. Niemand wordt er vrolijk van om een ander financieel tot last te zijn, en minst van al wanneer die last valt op je eigen kinderen.
En de band tussen ouder en kind is niet overal een sprookje. Wanneer het OCMW dan aanklopt met de factuur voor het woonzorgcentrum komen al die spanningen soms scherp aan de oppervlakte.
Maatschappelijke keuze
Tegelijk raakt de discussie over de onderhoudsplicht aan een aantal pertinente maatschappelijke pijnpunten: de kostprijs van kwaliteitsvolle zorg, het niveau van het wettelijke pensioen en de budgetten die de Vlaamse regering investeert om de zorg betaalbaar te houden.
Scherper gesteld: het debat zegt iets over hoe wij als samenleving omgaan met zorgbehoevende ouderen. Centrale vraag: Kiezen we voor maatschappelijke solidariteit of familiale solidariteit? Wie springt bij wanneer de zorg voor een oudere niet betaalbaar is?
De feiten
Wat is de onderhoudsplicht? Als een zorgbehoevende oudere zijn verblijf in het woonzorgcentrum niet (meer) kan betalen, dan komt het OCMW van de gemeente waar men woonde voor de opname tussen.
‘Het OCMW kan kosten terugvorderen bij de familie.’
Het OCMW zal op zijn beurt de kosten voor het verblijf terugvorderen bij de familie van de oudere, in het bijzonder bij de kinderen en hun echtgenoten. Optioneel ook bij de kleinkinderen, maar dat is uitzonderlijk. Een stukje wettelijk vastgelegde familiale solidariteit dus, met het OCMW als tussenschakel.
De bedragen die het OCMW kan terugvorderen, zijn wettelijk vastgelegd en variëren volgens het inkomen van de kinderen.
Er zijn echter uitzonderingen mogelijk. OCMW’s kunnen bij elk dossier apart beslissen om de onderhoudsplicht niet toe te passen. Bijvoorbeeld omdat de relatie tussen de oudere en de kinderen heel slecht is, omdat het kind zwaar ziek is of omdat de kinderen zelf een laag inkomen hebben.
Steden en gemeenten kunnen ook beslissen om de onderhoudsplicht over de hele lijn niet toe te passen. Het OCMW neemt dan consequent de kosten voor het tekort op zich.
Slimmeriken
De onderhoudsplicht is een stok achter de deur om te vermijden dat mensen zich doelbewust verarmen door hun huis en spaargeld aan de kinderen te schenken, om dan vast te stellen dat ze hun verblijf in het woonzorgcentrum niet kunnen betalen.
Ook in de tegemoetkoming voor hulp aan bejaarden – het zorgbudget voor ouderen met een zorgnood – zit daar een controle op. Solidariteit moet immers gaan naar de mensen die het effectief nodig hebben, niet naar slimmeriken in successieplanning.
Vijf procent
Het aantal ouderen dat effectief beroep doet op het OCMW voor het betalen van de woonzorgfactuur is beperkt.
‘Het aantal ouderen dat beroep doet op het OCMW is beperkt.’
Volgens kamerlid Nahima Lanjri (CD&V) deed tussen 2002 en 2007 slechts 5% van de zorgbehoevende ouderen in de residentiële zorg beroep op het OCMW om de factuur te betalen. Bij de overige 95% volstonden het pensioen, spaargeld en de extra tegemoetkomingen of sprongen de kinderen spontaan bij.
Al moeten we kritisch blijven bij die cijfers. Ten eerste omdat ze hopeloos gedateerd zijn. Ten tweede omdat de kostprijs een van de redenen is waarom veel ouderen aarzelen om naar een woonzorgcentrum te verhuizen. Omdat zij hun kinderen financieel niet tot last willen zijn, blijven ze soms langer thuis wonen dan aangewezen. Omwille van de onderhoudsplicht dus.
Hervorming
Aanleiding voor het heropleven van de felle discussies eerder dit jaar was een recent voorstel vanuit regeringspartij CD&V. Dat voorstel beoogt twee zaken: een aantal inhoudelijke verfijningen aan de onderhoudsplicht en het afschaffen van de keuzevrijheid voor gemeenten om de onderhoudsplicht al dan niet toe te passen.
‘Symbolische euro’s voel je net zo hard als echte euro’s.’
De inhoudelijke verfijningen moeten een aantal manke punten uit de wetgeving wegwerken. Zo moet het achterhaalde onderscheid tussen echtgenoten en wettelijk samenwonenden verdwijnen en wil men de benadeling van mensen die enig kind zijn wegwerken. Zij moeten vaak zwaardere kosten dragen.
De indieners van het voorstel willen mensen met een laag inkomen voortaan ook een symbolische bijdrage laten betalen. Hier gaat het voorstel een brug te ver. Mensen in armoede kregen deze legislatuur al verschillende symbolische en minder symbolische bijdrageverhogingen te verduren.
Op het einde van de rit voelen ze symbolische euro’s net zo hard als gewone euro’s. Laat ons daar geen gewoonte van maken.
Iedereen gelijk voor de wet
Het tweede opzet van het wetsvoorstel is het afschaffen van het recht voor gemeenten om de onderhoudsplicht over de hele lijn niet toe te passen. Iedereen gelijk voor de wet.
‘De verschillen tussen gemeenten voelen als pure willekeur.’
Dit blijft een punt van discussie. Volgens sommigen draait het om lokale autonomie. Het recht om in een gemeente solidair te zijn met wie zorg nodig heeft maar die niet kan betalen. Volgens anderen is het pure willekeur. De ene Vlaming moet tot honderden euro’s per maand bijdragen, terwijl de andere Vlaming enkele kilometers verderop niets moet bijpassen. Wie neemt dit in overweging bij de keuze van de woonplaats?
Ook binnen de Vlaamse Ouderenraad zijn de meningen over dit laatste punt verdeeld. De meerderheid pleit voor een uniforme regeling. Een minderheidsstandpunt wil de keuzevrijheid voor gemeenten expliciet behouden. Opnieuw: de keuze tussen maatschappelijke solidariteit en familiale solidariteit. En over wie die keuze mag maken.
Hoe verder?
Hoe moet het nu verder met de onderhoudsplicht? De discussie sleept al lang aan. In de politiek lijken weinig mensen happig om hun vingers eraan te verbranden.
Laat duidelijk zijn: voor de Vlaamse Ouderenraad voldoet de huidige wetgeving niet. De onderhoudsplicht is dan wel een stok achter de deur tegen mensen die zich bewust verarmen, maar het feit dat de overheid de ontoereikende financiering van de ouderenzorg doelgericht afwentelt op de familiale solidariteit is niet vanzelfsprekend. Ouderen verdienen beter.
‘De huidige wetgeving voldoet niet.’
Tijd voor een genuanceerd standpunt. Daarbij moeten we een onderscheid maken tussen de woon- en de zorgkosten. Als je kiest voor een meer luxueus woonzorgcentrum of vaker beroep doet op diverse supplementaire diensten, dan spreekt het voor zich dat je daar extra voor in de buidel tast.
Principieel zou het vreemd zijn om niet-noodzakelijke kosten af te wentelen op de samenleving. Hier kan de onderhoudsplicht dus spelen.
Ontoereikende middelen
Maar de kosten voor kwaliteitsvolle zorg moeten volgens de Vlaamse Ouderenraad maatschappelijk gefinancierd worden. Zolang de budgetten daarvoor ontoereikend zijn – en dat is een politieke keuze – zitten we hier met een knelpunt.
We hopen dat de Vlaamse Sociale Bescherming op termijn een antwoord kan bieden, zowel via het zorgbudget dat mensen cash ontvangen als via de tussenkomst vanuit de overheid in de prijs die woonzorgcentra aanrekenen. Hoe betaalbaarder de zorg, hoe meer de onderhoudsplicht beperkt kan worden tot individuele, niet-noodzakelijke keuzes. Maar daarvoor is nog een lange weg te gaan.
Dus: behouden die onderhoudsplicht? Ja, maar enkel in beperkte vorm en ingebed in een Vlaamse Sociale Bescherming die mensen echt beschermt tegen de kosten van langdurige zorg.
Reacties [18]
Ik krijg angst om nog ouder te worden en niet meer voor mezelf kan zorgen. Ik wil in geen geval mijn kinderen belasten.
Heel mijn jeugd wordt door het ocmw weer naar boven gehaald ik werd misbruikt in mijn jeugd jaren sliep in de kelder later werd ik opgenomen in in ziekenhuizen door dat ik niet kon verwerken wat ik mede maakten nu wordt ik zelfs nog gestart door het ocmw omdat mijn ouders mij mishandelde als misbruikt wordt ik weet nu gekozen door ocmw blijkbaar was de aflevering god vergeten en bijdragen juist mensen uit te zoeken die mede in het dossier zitten weer wordt ik als schuldige aangewezen dat ik al negen jarige de verkrachting van mezelf als ook mij zussen door dat mijn moeder meer dan 25 verschillende mannen binnen bracht dat dit bij het dossier komt is duidelijk als bewijs voor de advocaat steen Verbruggen dat het ocmw mensen steund die hun kinderen misbruikte als verwaarloosde ik heb na mijn 18 dat ik nooit meer mijn moeder zag wordt ik op 69 jarige weer herring opgenomen dat ik nu weer moet opgenomen moet worden heb al 6 zelf moordpoging in het verleden gehad als het heeft mij weer de
Ik heb altijd gewerkt voor mijn twee zonen vanaf 4,5 en 2,,5 j.
Ze zijn gehuwd .4 kleinkinderen.
Moest bijwerken om rond te komen.Door toedoen van schoondochter , zie ik niemand meer, in augustus opetatie beide heupen.
Moet in centrum blijven revalideren.
Ik zou graag naar een assistentiewoning verhuizen…mijn pensioen is 1572 euro.de huur is min 1200.Voor bijkomende diensten moet je apart betalen.Met mijn pensioen kan ik dat niet.
Mijn zonen zijn goed bemiddeld,
Maar willen geen contact meer.
Nemen telefoon nooit op en ik mag niet meer binnen.het interessert hun niets meer.
Nu is mijn vraag of het OCMW mij kan helpen.
Ben net 70 jaar.
Na mijn heupoperatie , zal revalideren zijn tot begin oktober in een revalidatiecentrum.
De kamer moet ik ook zelf betalen.
Ik heb al naar serviceflats gekeken
In de omgeving van mijn geboortedorp AFFLIGEM.
Maar de minder dure prijzen zijn bijna allemaal boven 1200 euro per maand
Kan het OCMW een tsskomst regelen.mvg
hoe ga ik nog kunnen leven dan ik sta op invaliditeit ook mijn vrouw die 5 jaar geleden een hersenbloeding gehad heeft en ik moet het ocmw een bepaalde som betalen voor onderhoudsplicht wat moet ik dan doen mijn gezin doodschieten dan want ik kan nu al alles met moeite betalen
Wij worden zelf de armoede ingeduwd doordat we te veel moeten bijdragen voor ons moeder. Er wordt totaal geen rekening gehouden dat we zeer veel medische kosten hebben voor onszelf.
Hallo, hoe zit het als de oudere volledig blut is omwille van het aangaan van een lening voor fishing doelen ! Psychische problemen hier. Maar niet opgenomen in instelling . En zo gebeuren er zware fouten . Huisdokter stuurde hem niet door . bank gaf lening . Oudere is nu heel ziek en is gescheiden . De drie kinderen willen niet opdraaien voor zijn begane fout . Het gaat hier over 30 000 euro. Laten onterven ? Erfenis weigeren ????wat hiermee ?
En waarom niet de woonzorgcentra betaalbaar maken voor iedereen en niet alleen voor de rijke. De kinderen moeten ook gaan werken om rond te komen. Ze zullen veel moeten sparen voor hun oude dag, want als het zo door gaat gaan ze op hun oude dag op straat terecht komen omdat het niet meer betaalbaar is. Mijn ouders hebben altijd gewerkt en nooit niets gevraagd aan niemand en nu dat ze het nodig hebben zouden de kinderen er voor moeten opdraaien? Dat de OCMW maar ook geld uitgeeft aan mensen die hier altijd gewerkt hebben en hun bijdrage netjes betaald hebben. Daar zijn er genoeg die met een Porsche naar het OCMW rijden.
Vader 90 j on een woonzorghuis, 75 eu per dag en moeder thuis 88j. Beiden hulpbehoevend. Wie gaat betalen voor het woonzorghuis voor vader 91j als moeder haar spaargeld nodig heeft voor thuis te blijven.
De onderhoudsplicht van kinderen ten aanzien van hun ouders staat als de onderhoudsplicht van ouders ten aanzien van hun kinderen. Dat klinkt logisch, helaas zijn er ook situaties waarin ouders hun kinderen geen kansen gaven.
Mij ouders, er ging er maar één van de twee werken, waren allebei alcoholverslaafd, het geld die al maar van één inkomen kwam werd verdronken, rekeningen werden niet betaald, wij kregen geen nieuwe kledij maar afdankertjes van andere kinderen uit de buurt, geen kansen op studeren, …
Altijd waren er schulden! Zelf heb ik de borg van mijn ouders betaald omdat ze moesten verhuizen wegens het niet betalen van de huur en zelfs de autoverzekering omdat pa door de politie betrapt was op zwartrijden. Hele triestige verhalen kan ik schrijven over mijn kinderjaren, het is de zoveelste slag in mijn gezicht als ik nu nog voor hun oude dag zou moeten betalen terwijl ze nooit voor ons gezorgd hebben maar alleen maar aan hun eigen deugden gedacht hebben!
Waarom mag een bejaarde 95j (invalide) de kosten voor WZC-verblijf niet inbrengen bij de PERSONENBELASTING. Bvb. Maandelijks inkomen 1350€, Kost.WZC Gavere 2.350€. De oma heeft een leven lang gespaard en zuinig geleefd. Daardoor kan ze haar huis verhuren, en heeft geen geld tekort, maar naast de 27.000€ WZC-kosten en kosten OV,verzek.makelaar moet ze toch nog 1.400€ PERSONENBELASTING BETALEN. Ik denk dat hier een BELASTINGAFTREK VOOR WZC-KOSTEN ALS AFTREK PERSONENBELASTING HIER TERECHT ZOU ZIJN ! Graag reactie aub.
Fantastisch idee !
Een vraagje, als het OCMW na het sterven van beide ouders hun centen komen terugvorderen van de verkochte eigendom. Is dat dan enkel de tekorten dat ze terug vorderen ? Of komen er nog andere kosten bij van het OCMW.
Graag reactie aub.
Ik moet sedert een aantal jaren 300 euro per maand betalen voor mijn ouders ,ook mijn zus en mijn broer,nu ,onze financiele middelen raken uitgeput ,ik ben 63 en heb 43 jaar gewerkt ,sinds vorig jaar ben ik ziek geworden en momenteel krijg ik 300 euro ziekengeld ,2 maal per maand en dan nog 300 van de rva ,mijn echtgenoot heeft een pensioen van 1500 euro ,binnenkort ,maart 2021 krijg ik 1100 euro pensioen ,daar moet dan die 300 euro nog vanaf ,wij maken nog extra kosten voor onze ouders ,kleding ,wat extra ‘s ,enzovoort tot nu toe heeft me dit al bijna 10 000 euro uit mijn portefeuille gehaald ,lang kan dat niet aanhouden ,wij hebben ook nog kosten ,medicatie ,operatie,bril ,tanden ,het huis onderhouden ,kleine auto ,benzine ,noem maar op ,vakantie ,noppes ,uit eten gaan noppes ,nieuwe kledij ,noppes ,ja waar het naar toe gaat ?????? Veel onzekerheid en alles wordt maar duurder ,electriciteit ,verwarming ,verzekeringen ,taksen ,belastingen ,noem maar op ,ik weet het echt niet meer
Mijn moeder zit al 2 jaar in een rusthuis, ze heeft alles gedaan voor haar kinderen, jammer, maar mijn broer heeft haar laten vallen, en dit verdiende ze echt niet, al meer dan 20 jaar, ben dan te weten gekomen, dat hij niet moet betalen, nochtans weet ik, dat ze goed verdien, langs de andere kant, ik de dochter, ben invalide, maar mijn echtgenoot verdiend genoeg, waarom moeten wij betalen, en mijn broer niet , als iemand het weet, zou het fijn zijn om het te weten, want ik vindt dit echt oneerlijk, wat kan ik doen om minder te moeten betalen, ze verdiend het zeker, maar heb zware kosten aan medicijnen, dank je wel, Yolanda
Mijn schoonmoeder had ondanks een beperkt inkomen echter toch een goed spaarboekje bijeengespaard door zuinig te leven. Nu ze ouder is geworden en mentaal achteruitgaat, heeft een dochter er niet beter op gevonden door manipulatie haar moeder te pluimen. Het gevolg is dat de relaties met de andere 3 zussen op een dieptepunt staan. Wij hebben bewijzen van de laffe streken van die ene zuster. Dat belooft als hun moeder naar een rusthuis zal moeten en er zal moeten worden bijgepast. PS. Ook de moeder gaat hier niet vrijuit.
Het ocmw heeft in 2018 zowat 450 miljoen € uitgekeerd aan leeflonen waarbij de helft aan vreemdelingen. Dus gaan ze de centen halen bij de Belgen die heel hun leven belastingen heeft betaald .
Ik vind niet het niet kunnen dat ge als kind de onderhoudsplicht moet betalen want ik heb al meer dan 15 jaar geen contact meer met mijn ouders, ben onlangs ook te weten gekomen dat zij hun eigendommen vorig jaar verkocht hebben en nu een appartement huren dus tegen dat ze in een rusthuis komen is hun geld op. Ze zijn het niet waard ouders genoemd te worden maar ik moet als hardwerkende mens er wel voor opdraaien, wat is daar eerlijk aan.
Idd, hier hetzelfde, alles opgedaan en breed geleefd, ik ben enige dochter invalide met een min. inkomen, ik wil niet opdraaien voor mijn moeder die me steeds gekleineerd heeft. Heb namelijk geen kontakt meer met haar.
Zeker lezen
‘Sociaal werk zal meer politiek worden’
Impact van migratie op mentaal welzijn: ‘Kinderen dragen littekens van hun ouders’
Jongeren over gezond leven: ‘Ook wat ongezond is, kan gelukkig maken’
Functionele cookies Always active
Voorkeuren
Statistische cookies
Socialemediacookies