Hoe hou je de ziekteverzekering betaalbaar?

118 miljard euro sociaal beleid en toch 15% armoede

Is er een systeem van verplichte solidariteit uitgewerkt om kosten te dekken die elk gezin zelf kan dragen? Is een verplicht betaalde sociale zekerheid er niet om zieken te vrijwaren van het risico van te hoge en aanhoudende ziektekosten die hun levensstandaard bedreigen? Terwijl mensen met hoge ziektekosten de boodschap krijgen dat ze te duur zijn, stelt quasi niemand de vraag of er niet teveel geld gaat naar de dekking van normaal draagbare lage ziektekosten.

‘Ondanks 118 miljard euro leven veel gezinnen in armoede.’

Dankzij 118 miljard euro sociaal geld, of 31,4 % van het BBP blijven vele zieken, werklozen of gepensioneerden bestaanszeker. Dat is positief. Maar ondanks die massa geld leven toch veel gezinnen en kinderen in armoede. En blijven ouders van kinderen met een handicap onzeker over de toekomst van hun kinderen. Ook blijft de problematiek van onvoldoende opvang voor jongeren met een psychiatrische problematiek het nieuws beheersen. En zal er voor iedereen voldoende ouderenzorg zijn?

Kunnen we door een herschikking van de uitgaven geen betere en vooral meer doelmatige resultaten bereiken?

Echte risico’s verzekeren

De ziekteverzekering moet zorgen voor een verzekering tegen de échte risico’s voor zieke burgers. Ik pleit voor een selectiviteit binnen de gezondheidszorg die ieder van ons de garantie biedt dat hij verzekerd is tegen hoge ziektekosten. Kosten die de bestaanszekerheid bedreigen. Liever dit dan een universeel systeem dat kleine kosten voor iedereen terugbetaalt.

Om het concreet te maken: Is het aanvaardbaar dat vele invaliden bestaansonzeker blijven na de tussenkomst van de verplichte ziekte- en invaliditeitsverzekering, terwijl we miljoenen uitgeven aan mensen die gewoon een griepje hebben?

Nood aan meer langdurige en chronische zorg

Het grootste deel van de 28 miljard euro van de ziekteverzekering wordt gebruikt om de bestaanszekerheid te vrijwaren voor zieken met hoge kosten. De kosten voor de ziekte- en invaliditeitsverzekering verbonden aan de top 5% van de zware zieken in België (554.176 mensen) bedroeg 12,7 miljard in 2013. Nadat de ziekteverzekering per persoon voor 22.944 euro tussenkwam, betaalden ze zelf gemiddeld nog 1.438 euro remgeld en supplementen. Er gaat terecht enorm veel geld naar deze zeer kleine groep van zieken met zeer hoge kosten.

‘De ziekteverzekering besteedt vele miljoenen aan kleine uitgaven van burgers.’

Maar de ziekteverzekering besteedt ook vele miljoenen aan kleine uitgaven van burgers. Uitgaven die helemaal geen bedreiging vormen voor hun levensstandaard, zelfs niet vanuit preventief oogpunt.

Vorig jaar had ik een griepje. Ik raadpleegde een arts waarvoor ik 24,48 euro betaalde. De ziekteverzekering betaalde me 20,48 euro terug. Mijn remgeld voor dat jaar was vier euro. Uitzonderlijk? Nee. Meer dan 2,8 miljoen Belgen kregen vorig jaar minder dan 59 euro terugbetaald. Dit kostte de gemeenschap 163 miljoen euro.

Chronisch zieken betalen meer

3,3 miljard euro van de ziekteverzekering ging naar 8,3 miljoen Belgen die op jaarbasis een ziektekost hebben die niet hoger ligt dan 450 euro. Dat is het bedrag dat we opleggen aan chronisch zieken. Chronisch zieken met lage inkomens moeten in het systeem van de maximumfactuur tot 450 euro zelf betalen. Als we aan deze groep mensen vragen om 450 euro als remgeld op jaarbasis te betalen, is het dan asociaal om de terugbetaling van kosten slechts te starten nadat iedereen eerst een kleine kost zelf heeft gedragen?

‘Een franchise van 177 euro kan één miljard euro vrijmaken.’

Ik stel dit niet voor als besparingsoefening. Wel kan het vrijgekomen geld verschoven worden naar de dekking van veel grotere risico’s. Een voorbeeld. Een franchise van gemiddeld 177 euro kan meer dan één miljard euro vrijmaken. Uiteraard moet in een definitief systeem deze franchise berekend worden in functie van het beschikbare inkomen, zodat mensen en gezinnen met de laagste inkomens gratis of tegen een lage prijs kunnen verzorgd worden.

Zorgverzekering

Door één miljard te heroriënteren naar de zwaarste kosten kunnen de wachtlijsten in de gehandicaptenzorg opgelost worden. Een heroriëntering naar de ouderenzorg laat toe om de noodzakelijke extra opvang te creëren in de rustoorden en de thuiszorg. Kortom, door een grotere selectiviteit komen er kansen voor meer en toegankelijker zorg voor ouderen en personen met een handicap in Vlaanderen.

Eenzelfde mechanisme kan je installeren in de Vlaamse zorgverzekering. Het budget van 249 miljoen euro voor de ouderen kan je integreren in het stelsel ‘Tegemoetkomingen voor Hulp aan Bejaarden’ (THB). Door de inkomenstoets bij dit stelsel toe te passen komen de tegemoetkomingen bij voorrang ten goede aan de ouderen met zorgbehoefte en een bescheiden inkomen. Men kan hierdoor de THB voor de zwaarste categorieën met 40% verhogen tot 936 euro per maand. Op die manier wordt de betaalbaarheid van intensieve thuiszorg en verblijf in het woonzorgcentrum voor alle ouderen realiteit, en dit met een vereenvoudigd systeem.

De vraag is dus niet of men te dure zorg nog kan terugbetalen, maar wel of we niet teveel goedkope hulp terugbetalen? Selectiviteit en herschikking van de ingezette middelen kan de situatie van ons allen, als we geconfronteerd worden met hoge ziekte- en verzorgingskosten, radicaal verbeteren. Laten we absoluut voorrang geven aan een sociale zekerheid, Vlaams of federaal, die ons allen verzekert tegen de kosten van langdurige en intensieve zorg.