Solidariteit overleeft ook na het sluiten van hekkens en deuren

Marleen

Ik zag Marleen voor het eerst bij de opening van ons buurtplein. Juli 2017.

Ze was verheugd over het resultaat van het werk geleverd door patiënten, begeleiders en buurtbewoners. ’t Kwartiertje zorgde voor verbinding in de wijk tussen veel van elkaar verschillende mensen. Later zag ik haar ook bij andere buurtfeestjes.

‘Marleen dankte me na de begrafenis voor het getuigenis.’

In november vorig jaar belde ze me met de vraag of ik op de begrafenis van haar broer een tekst wilde voorlezen. Ik kende Joseph erg goed. Hij was één van die buurtbewoners die begreep hoe belangrijk het was om mensen met psychische kwetsbaarheid uit hun isolement te halen. Marleen wilde dat ik over zijn inzet getuigde.

Afscheidsrede

Op de dienst sprak ik over Joseph als de organisator van verschillende fietstochten waaraan zowel buurtbewoners, patiënten als personeelsleden van het psychiatrisch centrum deelnamen. Hij was een betrouwbare en veilige gids naar nog ongekende plaatsen in de omgeving van de instelling.

Maar er was meer. Een zaterdagochtend in december kreeg bijna mythische proporties omdat we ons niet lieten afschrikken door de koude en de hevige sneeuwval. We gingen deur aan deur in de straten rond de instelling. We vroegen aan buurtbewoners of ze drie maanden een gedicht van iemand met een psychische kwetsbaarheid achter het raam wilden hangen. Het project werd een succes.

Marleen dankte me na de begrafenis. Ze voegde er aan toe dat ze graag wilde meewerken aan ons kwartiermakersproject: gastvrij zijn voor de patiënten uit de instelling.

Engagement

Sindsdien gaat ze samen met enkele andere buurtbewoners mee wandelen met honden. Ze breidt mee aan een jasje voor de boekenruilkast op het buurtplein. Ze neemt deel aan het overlegplatform voor de buurt.

‘Ze doet vrijwilligerswerk ter ere van haar broer.’

Marleen wil zich samen met andere buren nuttig maken voor anderen. Ze wil graag meewerken omdat ze dit werk belangrijk vindt, maar ze doet het ook ter ere van haar broer. Door het werk van Joseph verder te zetten, koestert Marleen de mooie herinneringen aan hem. Vrijwilligerswerk als vorm van rouwverwerking.

Omarm kwetsbaarheid

Door de coronacrisis is het hek van de psychiatrische instelling nu dicht. De patiënten zijn afgesloten van de buurt en haar bewoners.

‘Iedereen is in quarantaine.’

Er waren plannen om deel te nemen aan de stoet voor het 800-jarig bestaan van de gemeente waarin de instelling is gelegen. We dachten eraan om alle deelnemers van onze groep, patiënten, personeelsleden en buurtbewoners, een t-shirt te laten dragen met daarop: ‘Omarm kwetsbaarheid’, de slogan van onze ontmoetingsplaats. Maar de stoet is uitgesteld naar volgend jaar. We vieren dan 801 jaar Sleidinge.

Door corona heeft de instelling zich afgesloten van de buitenwereld. Maar ook die ziet er vandaag helemaal anders uit. In die zin moeten we ‘het zich afsluiten’ ook relativeren: iedereen is in quarantaine. Toch herinnert het aan een niet zo ver verleden waarin mensen met een psychische kwetsbaarheid geen deel uitmaakten van de gemeenschap. En dat doet pijn.

De integratie waarvoor we staan, moeten we ‘on hold’ zetten. Willens nillens schakelen we terug naar de vroegere segregatie.

Andere verbinding

En toch, ook hier, net als op zovele andere plaatsen, zien we dat de fysieke afscherming niet betekent dat verbinding wegvalt.

Toen we een oproep deden om mondmaskers te maken voor de instelling gingen heel wat buren aan de slag. Een oproep voor boeken en stripverhalen hebben we gestopt omdat de respons te groot was. Buurtbewoner Michaël doet twee keer per week boodschappen voor mensen van de seniorenafdeling. Ook het gemeentebestuur laat voelen dat we echt deel uitmaken van de gemeente. Het is duidelijk: de solidariteit tussen de buurt en de instelling is niet verdwenen.

‘De solidariteit tussen de buurt en de instelling is niet verdwenen.’

Marleen gaf de eerste week van de quarantaine postkaartjes af aan het hekken van de instelling. Ze voegde er een briefje aan toe dat deze kaartjes met liefde waren gemaakt door een vriendin van haar. De kaartjes werden door de patiënten gebruikt om familieleden te feliciteren met hun verjaardag of gewoon om iemand de groeten te doen.

Vorige week kwam ze langs met een mand met een 50-tal zeepjes waarin ze op een aantal daarvan de naam van de instelling en het woord “Hoop” had gebeiteld. Op het bijgevoegde kaartje stond de zin: “De mooiste zingeving is iets betekenen voor anderen”.

Voor Marleen en ook voor andere buurtbewoners is het belangrijk om ook in coronatijden in contact te blijven met patiënten. Ze wil zich nuttig kunnen maken. Ze is ook content met het bedankingskaartje dat ze kreeg van patiënten en personeel.

Als er iets duidelijk is in deze crisis dan is het dat vriendschap en solidariteit ook overleven na het dichtgaan van hekkens en deuren.