Zie mij

Onzin

Naanai geeft een uitstekende uitleg over de verschillende vormen van autisme. Hij begint met de geschiedenis en verschillende theorieën over autisme en het syndroom van Asperger.

‘Ook verklaringen die niet deugen, komen aan bod.’

Maar ook verklaringen die niet deugen, komen aan bod. Zo is er de erfelijke uitleg die stelt dat autisme het gevolg zou zijn van kruising tussen neanderthalers en de homo sapiens. Ook de hypothese dat autisme de schuld zou zijn van kille en liefdeloze moeders (‘refrigerator mom’) wordt verworpen.

Het is dan ook zeer vreemd dat hij wel geloof hecht aan de wetenschappelijke onzin dat autisme en tal van ontwikkelingsstoornissen te wijten zouden zijn aan vaccinatie.

Synapsen

Autismespectrumstoornissen zijn erfelijk. Naanai besteedt terecht aandacht aan het baanbrekende werk aan de Columbia-universiteit. Dit onderzoek bewijst dat alle vormen van autismespectrumstoornis het gevolg zijn van te veel synapsen of verbindingen tussen twee zenuwcellen.

Binnen de psychologie zorgde het onderzoek naar synapsen de afgelopen dertig jaar voor belangrijke doorbraken. Waar bij de meeste personen vele synapsen in de eerste levensjaren afsterven, zijn er mensen waar dit niet gebeurt. Dit kan tot gevolg hebben dat sommige personen een vermenging van de zintuigen (‘synesthesie’) blijven hebben zoals bij zeer jonge kinderen. Dit komt regelmatig voor bij kunstenaars. Het meest hilarische voorbeeld dat professoren in een cursus psychologie vaak geven is de componist die boos roept tegen het orkest: “meer blauw!”.

Historisch overzicht

In het historische overzicht van autisme geeft Naanai zeer bevattelijk de evolutie sedert 1911. Zo bespreekt hij het baanbrekende werk van kinderpsychiater Leo Kanner uit 1943. Hij legt goed uit hoe de Britse psychiater Lorna Wing in 1981 het werk van Asperger uit 1944 uitwerkte tot het syndroom van Asperger. Dat verlegde de hele discussie van ziekte naar ontwikkelingsstoornis.

Ook de interessante visie van de Nederlandse biopsychologe Martine Delfos krijgt een goede samenvatting: de regenboog van verschillende mentale leeftijden in één en dezelfde persoon zorgde immers voor een veel positievere benadering.

Kunst

Maar niet alleen visie en onderzoek passeren de revue. Er is ook aandacht voor kunst.

Naanai schetst de deelnemers van het Antwerps sociaal-artistiek project (W)onderweg. Hun schilderijen en poëzie komen aan bod. Want tijdens kunstateliers en workshops zijn personen met ASS artistiek bezig.

‘Kunst moet mensen laten flippen.’

Uiteraard is niet iedereen even getalenteerd en al snel zou men kunnen denken dat het hier over ‘outsiderkunst’ gaat. Maar kunstschilder en jarenlang docent bij (W)onderweg Fred Bervoets maakt komaf met die opdeling tussen ‘outsiderkunst’ en ‘echte’ kunst. “Kunst moet mensen laten flippen”, aldus Bervoets.

De auteur is zelf verbaasd: “Het is trouwens frappant hoeveel autisten houden van beeldende kunst, muziek, film, stripverhalen, poëzie en andere vormen van creatieve expressie.” Die vaststelling wordt verder verbreed via de verwijzing naar de Australische psychiater Tony Attwood. Die merkte op dat in bepaalde culturen het syndroom van Asperger geen punt is.

Kortom zeer lezenswaardig voor de ervaringen, de uitleg en kunst.