Een caleidoscoop van sociaalwerkonderzoek

Dertien hoofdstukken

Dit boek bakent de identiteit van de masteropleiding sociaal werk af. De kernboodschap staat vooral beschreven in de inleiding en het besluit. De dertien tussenliggende hoofdstukken illustreren die boodschap.

‘Dit boek bakent de identiteit van de master sociaal werk af.’

Die tussenliggende hoofdstukken vormen ‘een caleidoscoop’ aan thema’s, onderzoeksmethodieken en auteurs. Ze zijn inhoudelijk voldoende uitgewerkt om ook an sich te lezen. Ze zijn meer dan enkel de illustratie van de insteek van het boek. Ze hebben elk hun waarde en zijn stuk voor stuk de moeite waard.

Toch blijft tijdens het lezen het gevoel terugkeren dat je een vaktijdschrift in handen hebt en geen boek met een duidelijke rode draad. Het boek lijkt in de eerste plaats geschreven voor de uitstraling van deze masteropleiding, niet voor de lezer met interesse voor sociaal werk.

Als je zelf geen direct belang hebt bij de specifieke afbakening van de identiteit, methodieken of het werkterrein van de sociaalwerkonderzoeker dan valt het bindend element weg. Wat dan rest zijn dertien losstaande hoofdstukken. In die zin maakt het boek de belofte van een mooi samenhangend geheel niet waar.

Academisch gericht

Indien je wel mee gaat in de zoektocht naar de eigenheid van een masteropleiding sociaal werk, dan wordt de rode draad duidelijker. Eigenlijk valt die uit elkaar in drie thema’s die de ambities en meerwaarde van zo’n master verhelderen.

Eerst is er de academische gerichtheid van zo’n masteropleiding. Die blijkt uit de hoofdstukken die focussen op beleidsverschuiving, comparatief onderzoek, veranderende werkcontexten van sociaal werkers, instrumenten voor sociaal werk en de analyse van de handelingspraktijken. Daarmee zet de master zich als master op de kaart, duidelijk onderscheiden van de bachelor waar de focus ligt op de studie van sociaal werk als professie tegen de achtergrond van het lokaal, regionaal en nationaal beleid.

Maatschappijgericht

Het tweede thema schuift de maatschappijgerichtheid van deze masteropleiding naar voor. Ook als academische discipline wil ze zich immers heel sterk blijven verbinden met de professie. Ze wil de praktijk voeden en inspireren en tegelijk ook zelf gevoed worden door praktijk.

Praktijkgericht onderzoek, coalities met actoren, gebruikers, organisaties, opleidingen, praktijkwerkers moeten dit streven verzilveren. De hoofdstukken die gewijd zijn aan de professionele vraagstukken en aan de ondersteunende instrumenten zijn hierin te kaderen.

‘Soms raak je de rode draad kwijt.’

Een laatste ambitie wordt gestoffeerd door de bijdragen van buitenlandse onderzoekers. Daarmee worden internationaal relevant onderzoek ontsloten, krijg je landen-analyses voorgeschoteld, een inkijk in enkele internationale projecten en de argumentatie voor verdergaande internationale samenwerking.

Soms raak je de rode draad kwijt. Teruggrijpen naar de inleiding waar de structuur van het boek wordt uitgelegd, is dan de boodschap.

Over het muurtje kijken

Als je als praktijkwerker niet graag over het muurtje kijkt en enkel op zoek bent naar theoretische onderbouw voor de eigen praktijk, is dit niet een boek om in huis te halen. De thema’s van de inhoudelijke hoofdstukken zijn zo divers dat je gemiddeld slechts een tiental bladzijden over je eigen werkdomein zal terugvinden.

‘Waarom mondt niet alle onderzoek uit in ondersteuning van de praktijk?’

Het boek daagt je wel uit om het omgekeerde te doen: over internationale grenzen heen je blik verruimen. Je wordt uitgedaagd door opvallende parallellen tussen domeinen in het werkveld, het bredere draagvlak van de onderzoeksvraag en de ruimere toepasbaarheid van onderzoeksresultaten.

Het boek slaagt in zijn opzet om de meerwaarde van een master sociaal werk te bepleiten. Na het lezen van het boek heb je het gevoel op een meer onderbouwde manier in de praktijk te kunnen staan. Toch blijft ook een ander gevoel overeind. Waarom mondt niet alle onderzoek uit in een ondersteuning van de praktijk?